SEZAİ KARAKOÇ’UN ŞİİRLERİNDE KÜLTÜREL BİR SEMBOL: AKREP / A Cultural Symbol in the Poems of Sezai Karakoç: Scorpion

Yıl 2008, Cilt: 15 Sayı: 37, 159 - 172, 28.02.2010

Servet Tiken

Öz

ÖZ
Akrep, mitolojilerde, efsanelerde, masallarda, halk hikâyelerinde, kabartma ve motiflerde görülen bir semboldür. Türk şiir geleneğinde akrep, hem astrolojik bir unsur, hem de bir canlı olarak zikredilmiş, etrafında çeşitli çağrışımlar oluşturulmuştur. Bu makalede, modern Türk şiirinin önemli temsilcilerinden Sezai Karakoç’un şiirlerinde, kültürel bir öğe olarak öne çıkan akrep sembolü üzerinde durulmuştur.

Anahtar Sözcükler: Sezai Karakoç, şiir, akrep, kültürel öğe.

 

ABSTRACT
Scorpion is a symbol that can be seen in the mythology, myths, tales, folk stories, reliefs, and motifs. In the tradition of Turkish poetry, scorpion has been mentioned both an astrologic element (scorpio) and as a living body, having a variety of implications around it. In this article we tried to study the symbol of scorpion, which appears as a cultural element in the poems of Sezai Karakoç, one of the major figures of the modern Turkish poetry.

Key words: Sezai Karakoç, poetry, scorpion, cultural element

Anahtar Kelimeler

Sezai Karakoç, şiir, akrep, kültürel öğe

Kaynakça

• Ahmed Arif, Hasretinden Prangalar Eskittim, Bilgi Yay., Ankara, 1968.
• AKYÜZ, Kenan, vd., Fuzûlî Divanı, Akçağ Yay., Ankara, 2000.
• AND, Metin, Minyatürlerle Osmanlı-İslâm Mitologyası, YKY, 2. bs., İstanbul, 2008.
• ARTUN, Erman, “Adana Yağmur Yağdırma Törenlerinde “Boğa Dede, Bulut Dede ve Tosun Dede Kültü” Uluslararası Türk Dünyası Eren ve Evliyaları Kongresi Bildirileri, Ankara, 1998, s. 43–52.
• BAYHAN, Ahmet Ali, “Diyarbakır ve Çevresindeki Eyyubi Eserlerinden Örnekler”, I. Uluslararası Oğuzlardan Osmanlıya Diyarbakır Sempozyumu Bildirileri, (ed. Kenan Ziya Taş, Ahmet Kankal), Diyarbakır, 2004, s. 285–324.
• DENİZ, Sabahat, 16. Yüzyıl Bazı Divân Şairlerinin Türkçe Divânlarında Kozmik Unsurlar, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1992.
• ERTAN, Mehmet Emin, Fuzûli Dîvânında Hayvanlar, Marmara Üniversitesi SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1989.
• EYUBOĞLU, İsmet Zeki, Anadolu İnançları, Derin Yay., İstanbul, 2007.
• Funk & Wagnalls Standard Dictionary of Folklore Mythology and Legend, (ed. Maria Leach), Funk&Wagnalls Corporation, New York, 1949–1950.
• IŞIK, Ömer, Güneydoğu Anadolu’da Halk İnanışları Üzerine Bir İnceleme, İTÜ, SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2000.
• JOBES, Gertrude, Dictionary of Mythology, Folklore and Symbols, Scarecrow Press, New York, 1962.
• KARADEMİR, Mahmut, Abdi, Câmasb-nâme (İnceleme-Metin), Atatürk Üniversitesi, SBE, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2001.
• KARAKOÇ, Abdurrahim, Suları Islatamadım, Alperen Yay., Ankara, 2000.
• KARAKOÇ, Sezai, Gün Doğmadan, Diriliş Yay., 4. bs., İstanbul, 2004.
• KARATAŞ, Turan, Doğunun Yedinci Oğlu Sezai Karakoç, Kaknüs Yay., 2. bs., İstanbul, 1998.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl, Çile, Büyük Doğu Yay., 60. bs., İstanbul, 2006.
• LEVEND, Agâh Sırrı, Divan Edebiyatı -Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar-, Enderun Kitabevi, 4. bs., İstanbul, 1984.
• Nazım Hikmet, Yatar Bursa Kalesinde, YKY, 4. bs., İstanbul, 2007.
• OCAK, Ahmet Yaşar, İslam-Türk İnançlarında Hızır yahut Hızır-İlyas Kültü, Kabalcı Yay., İstanbul, 2007.
• ÖZBEK, Yımaz, Edebiyat ve Psikanaliz, Çizgi Yay., Konya, 2007.
• SEYİDOĞLU, Bilge, “Kültürel Bir Sembol: Yılan”, Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, Pars Yılı, Ankara, 1998, s. 86–93.
• TARHAN, Abdülhak Hâmid, Bütün Şiirleri 2, (Haz. İnci Enginün), Dergâh Yay., 2. bs., İstanbul, 1997.
• TARLAN, Ali Nihat, Ahmet Paşa Divanı, Akçağ Yay., Ankara, 1992.
• YILDIRAN, Neşe, “Yakın Doğu Sembolizminde Akrep, Yılan; Akrep-Adam ve Şahmeran”, Folklor / Edebiyat, S. 27, 2001 / 3, s. 5–23.
• http://www.folklorkurumu.org/folklora/yoreler/van/dogum.htm(E.T. 21.01.2008)