MURÂD-NÂME’DE GELENEKSEL TÜRK SANAT MÜZİĞİ MAKAMLARI, DARBLAR VE SÂZENDELİK ÂDÂBI

Yıl 2008, Cilt: 15 Sayı: 38, 139 - 150, 28.02.2010

Nesrin Feyzioğlu

Öz

Bu çalışmada, 15. Yüzyılda kaleme alınan ve bir edebî risâle olan MurâdNâme’de
34. bölümü oluşturan Geleneksel Türk Sanat Mûsıkîsi, bazı alt
başlıkları ile tanıtılmış, makamlarla ilgili küçük karşılaştırmalar yapılmıştır.
Seyir özellikleri bugün itibarı ile değişmiş olan makamlar belirtilmiştir.
Mûsıki kuramcılarının görüşleri, tasnif çalışmaları, dönemin mûsıki
anlayışları, makamların sınıflandırılması, makamların evrenle, bir toplumun
yaşama felsefesiyle karşılıklı bağlantıları, iyileştirici etkisi, uyuşum
(consonance) ile uyuşumsuzluğun (dissonance) kuralları, ana dizi, ezgi
dizilerinin seyri, usûllerin yapısı, sazların tanımlanması ve icra şekli ile ilgili
bilgiler değrlendirilmiştir. Murâd-Nâme gibi eserlerin, araştırılıp incelenmesi
ve değerlendirilmesinin, geleneksel Türk sanat mûsıkîsinin tarihsel gelişim
sürecini belirlemek açısından önemine dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Murâd-Nâme, Geleneksel Türk Sanat Müziği, makam, ezgi

Kaynakça

• Bedr-i Dilşâd, Murâd-Nâme, Millî Ktp. (694/1976) Fahri Bilge Kolleksiyonu, No. 70, Mikrofilm No. A 5007
• CEYHAN, Adem; Bedr-i Dilşad’ın Murâd-Nâmesi, I-II M.E.B. Yay İst.1997
• EUGENİA Popescu-Judetz, (Çev. Bülent Aksoy), Türk Mûsıkî Kültürünün Anlamları, Pan Yay. İstanbul 1998
• EUGENİA Popescu-Judetz, Dimitrie Cantemir-Cartea Ştintei Muzicii, Bükreş, 1973.
• ÖZKAN, İsmail Hakkı; Türk Mûsıkîsi Nazariyatı ve Usûlleri Kudüm Velveleleri, Ötüken Yay. 4. Baskı İstanbul 1994
• SAYGUN, A. Adnan; Türkiye’de Halk Türküleri Derlemeleri, Flarmoni, S.13 Ankara 1949
• TANRIKORUR, Cinüçen; Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler, İstanbul 1998 Genel Kaynaklar
• BEHAR, Cem; “Bir Açık Müzik Olarak Klasik Türk Müziği”, Boyut, Yıl 4, Sa: 29, Şubat 1985
• __________, éKültür ve Yazı: Klasik Türk Müziği Örneği”, Toplum ve Bilim, Sa: 28, Kış 1985
• BARDAKÇI, Murat, Meragalı Abdülkadir, Pan Yay. İstanbul 1986
• ÇELEBİOĞLU, Amil, Kabus-nâme Tercümesi Murad-nâme’ye Dair”, Türk Kültürü, Ekim 1978
• GÜLENSOY, Tuncer - Ertem Rekin; Kabus-nâme, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, İstanbul 1985, c. 5
• Haşim Bey, Mecmua, İstanbul 1864
• Keykavus, Kabus-nâme, (Çev. Mercimek Ahmed), Haz. O. Şaik Gökyay, 3. Baskı, İstanbul 1974
• ORTAYLI, İlber; İstanbul’dan Sayfalar, Hil Yay. İstanbul 1986
• SEYYİD Mehmet Nuri, Mecmûa-i Şarkiyat, Semâî, Beste ve Kârhâ ve Nakşa İstanbul (1870 ?)
• SÜRELSAN, İsmail Baha; Mızrap Dergisi S. 32, 1984
• ŞENER ,Halil İbrahim – Sarı, Mehmed Ali; Murad-name, Mûsıkî Mecmuası Sa. 362, 364 1979
• Şeyhülislam Esat Efendi, Atrabü’l-Âsâr fi Tezkîret-i Urefâ-il Edvâr,1685-1759