The Aruz Knowledge, Education and Aesthetic

Yıl 2009, Cilt: 15 Sayı: 39, 335 - 364, 01.03.2010

H. Ahmet Kırkkılıç Abdülhak Halim Ulaş

Öz

For 900 years, Divan literature has been a vital part of our culture. An important component of this literature is aruz vezni. There has not been enough attention given to aruz neither at high schools nor at colleges. Aruz (prosody) divan literature has also been used by folk poets. Today, some poets still use aruz for various reasons: giving extraordinary coherence to
poems, enhancing meaning, cultural heritage, remembering the old times and affectation. Considering that it is a part of our culture and it improves our aesthetic feelings, education of aruz should be given required importance.

Anahtar Kelimeler

Aruz, prosody, Divan literature, folk literature, aesthetic

ARUZ BİLGİSİ, EĞİTİM VE ESTETİK

Öz

Divan edebiyatı son 900 yıl boyunca kültürümüzün ayrılmaz bir parçası olmuştur. Bu edebiyatın önemli bir unsuru da aruz veznidir. Türkiye genelinde lise ve ilgili fakültelerimizde aruza yeterince önem verilmemektedir. Aruz divan edebiyatı ve 17. yüzyıldan itibaren bazı halk şairlerince de kullanılmıştır. Günümüzde de bir kısım şairler ya şiire kattığı ahenk ya anlamı kuvvetlendirmesi veya kültür mirası olması yahut eskiyi anma ya da özenti sonucu aruzla şiir yazmıştır. Hem kültürümüzün bir parçası olması hem de estetik duygularımızın geliştireceği hususu göz önünde tutularak aruz öğretimine gerekli önem verilmelidir. 

Anahtar Kelimeler

Aruz, divan edebiyatı, halk edebiyatı, estetik, eğitim

Kaynakça

• AKTAŞ, Şerif, Hamdullah Suphi Tanrıöver, BTK (Hamdullah Suphi Tanrıöver Hayatı ve Eserleri, Hzl. Fethi Tevetoğlu, Ank. 1986), C 11.
• —————-, İbrahim Alaaddin Gövsa, BTK, C 12.
• —————-, Orhon Seyfi Orhon, BTK, C 12. ———————— Rıza Tevfik Bölükbaşı, BTK (Yrd. Doç. Dr. Abdullah Uçman, Rıza Tevfik, Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Şiirleri, Ank. 1986), C 10.
• ARAT, Reşit Rahmeti. Kutadgu Bilig, I Metin, 2. Baskı, TDK Yay., Ank. 1979. ———————— Kutadgu Bilig, II Çeviri, 3. Baskı, TDK Yay., Ank. 1985.
• ASYA, Arif Nihat. Kökler ve Dallar, Ötüken Yay., İst. 1976. ATSIZ, Nihal. Yolların Sonu, Beşinci Baskı, İrfan Yay., İst. 1997.
• AYVAZOĞLU, Beşir. Geleneğin Direnişi, Ötüken Neşriyat, İst. ———————— Gülnâme, Birlik Yay., Ank. 1983.
• BAYRAMOĞLU, Fuat. http://www.siirparki.com/fuatbay.html
• BEYATLI, Yahya Kemal. Eski Şiirin Rüzgârıyle, İkinci Baskı, Yahya Kemal Enstitüsü, İst. 1974. ———————— Kendi Gök Kubbemiz, MEB Yay., İst. 1994.
• Büyük Türk Klâsikleri (BTK), Ali Ekrem Bolayır (Ayın Nâdir),.C 10, Ötüken- Söğüt, İst. 1990. ———————— Hüseyin Sîret Özsever, C 10. ———————— Hüseyin Suat Yalçın, (Mustafa Nihat, Metinlerle Muasır Türk Edebiyati Tarihi, ist., 1930), C 10.
• Büyük Türk Klâsikleri (BTK), Mithat Cemal Kuntay, C 11, Ötüken-Söğüt, İst. 1992 (Türk’ün Şehnamesi’nden – Seçmeler, İst. 1971 s. 50). ———————— Neyzen Tevfik Kolaylı (Mehmet Ergün, Neyzen Tevfik ve Azâb-ı Mukaddes’i, 1983), C 11, .
• Büyük Türk Klâsikleri (BTK), Ali Canib Yöntem, C 12, Ötüken-Söğüt, İst. 1992. ———————— Ahmet Haşim, C 12.
• CUMHUR, Memduh. Türk Edebiyatı, S 403, İst. Mayıs 2007.
• ÇELEBİ, Asaf Hâlet. Mustafa Miyasoğlu, MEB Yay., İst. 1994.
• ÇINARLI, Mehmet. Bir Yeni Dünya Kurmuşum, Hisar Yay., Ank. 1974.
• DAĞLARCA, Fazıl Hüsnü. Düngeceki (En sevmek), Şeyh Galib’e Çiçekler, Doğan Kitapçılık, İst. 2000. DİLÇİN, Cem. Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, TDK Yay., Ank. 1983
• Eğitim Fakültelerinde Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları, Yükseköğretim Kurulu Yay. Haziran 2007. ELÇİN, Şükrü. Âşık Ömer, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ank. 1987.
• ENGİNÜN, İnci. Faruk Nafiz Çamlıbel, TDEA, C 2, Dergâh Yay., İst. 1977.
• ERGİN, Muharrem. Orhun Abideleri, Tonyukuk Abidesi, İst. 1997.
• ERSOY, Mehmed Âkif. Safahat, Dokuzuncu Basım, Eseri tertip eden: Ömer Rıza Doğrul, İnkılâp ve Kitabevleri, İst. 1974. Fuzulî. Külliyat-ı Divan-ı Fuzulî, Ahter Matbaası, İst. 1308.
• GÖKYAY, Orhan Şaik. Bu Vatan Kimin? Şiirler, Kültür Bakanlığı, Ank. 2002.
• GÖKYAY, Orhan. Enis Behiç Koryürek, BTK, C 12, Enis Behiç Koryürek. GÜNVAR Ali. Eyzan, Yedi İklim, İst. 1997. GÜREL, Zeki. Hâlide Nusret Zorlutuna, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ank. 1988.
• HACITAHİROĞLU, Abdullah Öztemiz. http://www.aruz.com/a_oztemiz_h/oztemiz_mgaz1. htm
• HALICI, Feyzi. Dörtlemele’ler, Güven Matb., Ank. 1993.
• İNAL, İbnülemin Mahmud Kemal.
• Kendime Dair, Son Asır Türk Şairleri, C 3,
• MEB Yay., İst. 1969. ————————
• Nihad (Halil Nihad Boztepe), Son Asır Türk Şairleri,
• C 2, MEB Yay., İst. 1969.
• KANIK, Orhan Veli. Bütün Şiirleri, 23. Baskı, Adam Yay., İst. 1993.
• KARAKOÇ, Sezai. Edebiyat Yazıları I, Diriliş Yay., İst. 1982.
• KURUCU, Ali Ulvi. Gümüş Tür ve Alevler, 3. baskı, Nedve Yayınları, İst. 1973.
• KUTLU, Mustafa. Cenab Şahabeddin, TDEA, Dergâh Yay., İst. 1977, C 2.
• KUTLU, Şemseddin. Dertli, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ank. 1988.
• KÜRKÇÜOĞLU, Kemal Edip http://www.yagmurdergisi. com.tr/konu_goster. php? konu_id=1485& yagmur=bolum2& kat=14& sid=29
• MACİT, Muhsin. Klasik edebiyat etrafındaki tartışmalar ve gelenekten yararlanma sorunu, Türk Edebiyatı Tarihi 4, Kültür ve Turizm Bak. Yay., İst. 2007.
• NECATİGİL, Behçet. Konuşmalar, Konferanslar (Düzyazılar II). Nedim. Nedim Divanı, Cami ve musahhihi: Halil Nihad, İkdam Matb., İst. 1338 / 1340.
• OKAY, M. Orhan. Abdullah Cevdet, BTK (Karlı Dağdan Ses, 1931), C 10.
• OKAY, M. Orhan. Fazıl Ahmed Aykaç, BTK, C 11.
• OKAY, M. Orhan. Enis Behiç Koryürek, BTK, C 12.
• ÖZGÜL, Metin Kayahan. Halit Fahri Ozansoy, Kültür ve Turizm Bak., Yay., Ank. 1986. Şeyh Gâlib. Şeyh Gâlib Dîvânı, hzl. Dr. Muhsin Kalkışım, Akçay Yay.. ———————— Hüsn ü Aşk, Nesre Çeviri, Notlar ve Açıklamalar: Muhammet Nur Doğan, Yelkenli Kitabevi, İst. 2006.
• ŞİMŞEK, Tacettin. Yayınlanmamış. Kâzım Karabekir Eğ. Fak. Türkçe Eğ. Böl. Öğr. Üyesi.
• TARLAN, Ali Nihad. Kuğular, Yağmur Yay., İst. 1970. TEKİN, Aslan Edebiyatımızda İsimler ve Terimler, Ötüken Neşriyat, İst. 1995.
• TEVFİKOĞLU, Muhtar Rıfkı Melûl Meriç, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ank. 1986.
• TUNALI, A. Yağmur. Türk Edebiyatı, S. 410, İst. Aralık 2007.
• Türk Edebiyatı. Bekir Sıtkı Erdoğan, Gönüller Kavşağı, S 403, İst. Haziran 2004. YAVUZ, Hilmi. ‘Failatün, failatün…’, Zaman, 11.01.2002.
• ZORLUTUNA, Halide Nusret. Ellerim Bomboş, Şiirler, Kültür Bak. Yay., Ank. 2001.