KURGUSALLIK / İTİBÂRÎLİK BAĞLAMINDA EDEBİYAT

Yıl 2009, Cilt: 15 Sayı: 39, 365 - 376, 01.03.2010

İsmail Çetişli

Öz

Bütün güzel sanatların; dolayısıyla bütün güzel sanat eserlerinin temel
değer ve niteliklerinden birisi itibârîliktir. Edebiyat da güzel sanatların ana
dallarından biri olduğuna göre, onun ve onun sınırları içinde kalan bütün
edebî türlerin veya eserlerin temel değer ve niteliklerinden birisi itibârîlik
olmalıdır.
Prof. Dr. Şerif Aktaş tarafından dilimize ve edebiyat bilimimize
kazandırılan itibârî/kurgusal ve itibârîlik/kurgusallık kavramlarının
Türkçedeki kullanımına baktığımızda, çok büyük ölçüde “anlatma esasına
bağlı eser/türler”in olay örgüsü, şahıs kadrosu, zaman, mekân ve anlatıcı
gibi temel unsurlarının nitelenmesinde kullanıldığını görürüz. Her türlü
sanat eseri gibi, her türlü edebiyat eseri de, temel unsurları durumundaki
muhtevası, yapısı ve dili bakımından ve daha da önemlisi, söz konusu temel
unsurların ferdî ve orijinal sentezinde hayat bulan “bütün”ün terkibi
açısından kurgusal/itibârî bir metindir.

Anahtar Kelimeler

edebiyat, kurgusallık, itibarilik

Kaynakça

• AKTAŞ, Şerif “Edebiyat Teorisi Üzerine”, Türkiye Günlüğü, S.49, Oc.-Şub. 1998, s.90.
• AKTAŞ, Şerif Ahmet Rasim’in Eserlerinde İstanbul, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1989.
• AKTAŞ, Şerif, “Edebî Eser ve Yapısalcılık”, Doğuş Edebiyat, Nisan 1982, s. 9- 10.
• AKTAŞ, Şerif, “Edebiyat Teorisi Üzerine”, Türkiye Günlüğü, S.49, Oc.-Şub. 1998, s.90;
• AKTAŞ, Şerif, Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Birlik Yay., Ankara, l984.
• ARİSTOTELES, Poetika, (Çev. İsmail Tunalı), Remzi Kitabevi, İstanbul, 1983.
• AYTAÇ, Gürsel, Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Gündoğan Yay., Ankara, 1997, s.15.
• BOURNEUR, R. - QUELLET R., Bourneur, Roman Dünyası ve Roman İncelemesi, (Çev. H. Gümüş), KB Yay., Ankara, l989.
• BOYNUKARA, Hasan, Modern Eleştiri Terimleri, YYÜ Fen_Edebiyat Fak. Yay., Van, 199.
• EAGLETON, Terry, Edebiyat Kuramı, (Çev. Esen Tarım), Ayrıntı Yay., İstanbul, 1990
• İLERİ, Selim, “Edebiyat Eserinde ‘Gerçek’ Kişiler”, Zaman, 28 Ekim 2007.
• İNCE, Özdemir, Yazınsal Söylem Üzerine, “Yazınsallık”, Can Yay., İstanbul, 1993
• KANTARCIOĞLU, Sevim, Edebiyat Akımları ve Temel Metinler, GÜ Yay., Ankara,1993
• KARATAŞ, Turan, Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yay., Ankara, 2004.
• KISAKÜREK, Necip Fâzıl Şiirlerim, Fatih Yay., İstanbul, l969..
• ÖNAL, Mehmet, En Uzun Asrın Hikâyesi, Akçağ Yay., Ankara, 1999
• ÖZDEMİR, Emin, Türk ve Dünya Edebiyatı, KB Yay., Ankara, 1994.
• TURAL, Sadık Kemal, Edebiyat Bilimine Katkılar, Ecdâd Yay., Ankara, 1993
• WELLEK R. - WARREN A., Edebiyat Teorisi (Çev. Ö.F.Huyugüzel) Akademi Yay., İzmir, 1993
• WELLEK-R. A.WARREN, Edebiyat Biliminin Temelleri, (Çev. A.E.Uysal), KTB Yay., Ankara, 1983.