ŞEYH GÂLİB’İN HÜSN Ü AŞK MESNEVİSİNDE FELEKLER

Yıl 2009, Cilt: 15 Sayı: 39, 777 - 792, 01.03.2010

Bekir Çınar

Öz

Bu çalışmada, Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk mesnevisinde felek
kavramının hangi hayal ve sembollerle işlendiğinin incelenmesi
amaçlanmıştır. Öncelikle felek kavramı hakkında bilgi verilmiş,
edebiyatımızda felek kavramının ifade ettiği anlamlar işlenmiştir. Şeyh
Galip’in Hüsn ü Aşk mesnevisinde bu kavramı hangi hayal ve sembollerle
işlediği örneklerle açıklanmıştır. Özellikle Hz. Peygamber’in Miraç
hadisesinde soyut olay ve düşüncelerin çok güçlü tasvirler, hayaller ve
somut ifadelerle işlendiği görülmüştür. Bugün dilimizde daha çok soyut
ifadelerde kullanılan feleğin, Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk mesnevisinde çok
başarılı ve oldukça zengin anlamlarda kullanıldığı ve orijinal imajlar
geliştirildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı, Şeyh Galip, Hüsn ü Aşk, astroloji, felek, yıldız, burç

Kaynakça

• AKKUŞ, Yasemin, “Melhame’ye Göre Felekle İlgili İnançlar” Bizim Külliye Dergisi, Elazığ, Aralık-Ocak-Şubat 2005-06.
• AKPINAR, Şerife, “Lâm’î’nin Vâmık u Azrâ Mesnevisinde Astrolojik Unsurlar”, http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdfdergi/s12/akpinar.pdf.
• AKTAŞ, Şerif (1983), “Roman Olarak Hüsn ü Aşk”, Türk Dünyası Araştırmaları, Aralık, S. 27.
• BİLGEGİL, Kaya (1992), “Hüsn ü Aşk’a Dair” Şeyh Galip Hüsn ü Aşk, hzl. Orhan Okay-Hüseyin Ayan, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• CEYLAN, Ömür, “Sufî Öğretide Felek Telâkkisi”, Bizim Külliye Dergisi, Elazığ, Aralık-Ocak-Şubat 2005-06.
• ÇELEBİOĞLU, Âmil (1998), “Kültür ve Edebiyatımızda Ay”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, MEB Yay., İstanbul.
• DEVELLİOĞLU, Ferit (1992), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, İstanbul.
• ERZURUMLU İbrahim Hakkı Hz., (tarihsiz), Mârifet-nâme Sadeleştiren: Turgut Ulusoy, C.IV.
• GÖLPINARLI, Abdulbaki (1968), Şeyh Galip Hüsn ü Aşk, Altın Kitaplar Yay., İstanbul.
• ------------------- (1988), Şeyh Galip Divanı’ından Seçmeler, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• HALMAN, Talat Sait (1995), Şeyh Galib Kitabı, hzl. Beşir Ayvazoğlu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yay., İstanbul.
• İpekten, Halûk 1997, Nâ’ilî Hayatı Sanatı Eserleri, Akçağ Yay., Ankara.
• HOLBROOK, Victoria R, Aşkın Okunmaz Kıyıları, İletişim Yay., İstanbul 2005.
• İPEKTEN, Halûk (1997), Bâki, Hayatı, Sanatı, Eserleri, Akçağ Yay., Ankara.
• ------------------- (1997), Nâili, Hayatı, Sanatı, Eserleri, Akçağ Yay., Ankara.
• İZBIRAK, Reşat (1967), Coğafya Terimleri Sözlüğü, Almanca, Fransızca, İngilizce Karşılıkları Eski ve Yeni Şekilleriyle (İndeksli), Doğuş Matbacılık, Ankara.
• KAPLAN, Mahmut (2007), “Şehy Galib’in Şiir Anlayışı” Turkish Studies International Periodical For The Language, Literature and History of Turkish or Turkic, Tunca Kortantamer Özel Sayısı II, Volume 2/4, Fall 2007, turkishstudies.net.
• KARAKOÇ, Bahaeddin, “Felekçe veya Şiir, Türkü ve Deyimlerimizde Felek”, Bizim Külliye Dergisi, Elazığ, Aralık-Ocak-Şubat 2005-06.
• KURNAZ, Cemal, (1996), “Felek”, İslam Ansiklopedisi, TDV Yay., C.12.
• KURNAZ, Cemal, (1981), “Felek”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. 3, Dergah Yay., İstanbul.
• KURNAZ, Cemal, “Türk Edebiyatında Felek Anlayışının Tashihine Dair”, Bizim Külliye Dergisi, Elazığ, Aralık-Ocak-Şubat 2005-06.
• LEVEND, Agâh Sırrı (1984), Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar, Enderun Kitabevi, İstanbul.
• OKAY, Orhan-AYAN, Hüseyin (1992), Şeyh Galip Hüsn ü Aşk, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• PALA, İskender (1998), Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, Ötüken Yay., İstanbul.
• PAKALIN, Mehmed Zeki (1946), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB Yay., İstanbul.
• Şemseddin Sâmi (1989), Kâmûs-ı Türkî, Enderun Kitabevi, İstanbul.
• ŞENTÜRK, Ahmet Atillâ, “Osmanlı Edebiyatında Felekler, Seyyare ve Sabiteler (Burçlar)” Türk Dünyası Araştırmaları, S. 90, Haziran 1994.
• ONAY, Ahmet Talât (1992), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, hzl. Cemâl Kurnaz, Türk Diyanet Vakfı Yay., Ankara.
• Türk Atasözleri ve Deyimleri (1992), hzl. Milli Kütüphane Genel Müdürlüğü, İstanbul.
• Türkçe Sözlük (2005), Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.
• ULUDAĞ, Süleyman (1999), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yay., İstanbul.
• YALAP, Hakan (2005), Klasik Türk Şiirinde Felek, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Semineri, Niğde.