KEREM KASİDELERİNE DAİR

Yıl 2009, Cilt: 15 Sayı: 39, 919 - 956, 01.03.2010

Zehra Göre

Öz

Nazirecilik geleneği içinde önemli bir yere sahip olan “kerem” redifli
kasidelerin ilki, nazire mecmualarına göre XV. yüzyılın büyük şairi Şeyhî
tarafından yazılmıştır. Onu tanzir eden ilk şair Ahmed Paşa’dır. “Kerem”
redifli kaside denilince akla ilk gelen isim olan Ahmed Paşa, sonradan bu
redifle nazire yazmış şairler üzerinde Şeyhî’den daha fazla bir etkiye
sahiptir.
Nazire mecmualarının ve divanların taranması neticesinde “kerem”
redifli on bir kaside tespit edilmiştir. Bu makalede, Şeyhî’den başlayarak
elde edilen on bir kaside ve şairi söz konusu edilmiştir. Bunlar arasında
Resmî, Mehdî, Ahmed-i Rıdvân, Aşkî-i Üsküdârî ve Yüsrî’ye ait olanlar
yazılış sebepleri, şekil ve muhteva özellikleri açısından incelenmiştir.
Ayrıca yukarıda sayılan şairlerin “kerem” redifli kasidelerinin
transkripsiyonlu metinleri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Nazire, kaside, redif, kerem kasideleri, Şeyhî, Ahmed Paşa

Kaynakça

• ACAR, Aslıhan YILDIZ, Yüsrî, Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler, Enstitüsü), Konya, 2001.
• AKSOY, Hasan, “Bihiştî Ahmed Sinan Çelebi”, TDİVA, İstanbul, 1991, C. 6, s. 144-145.
• AKSOYAK, İ. Hakkı, Gelibolulu Mustafa Âlî ve Divanlarının Tenkitli Metni (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 1999.
• BANARLI, Nihad Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1971.
• Beyânî, Tezkiretü’ş Şu’arâ (hzl. İbrahim Kutluk), TTK Yayınları, Ankara, 1997.
• CANIM, Rıdvan, Edirne Şairleri, Akçağ Yayınları, Ankara, 1995.
• -------------------, Latîfî, Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme- Metin), Ankara, 2000.
• ÇAVUŞOĞLU, Mehmet, Necâtî Bey Divanının Tahlili, MEB Yayınları, İstanbul, 1971.
• Divân-ı Rıdvân, TDK Ktp. Yz. Nu. 32, v.125
• Eğirdirli Hacı Kemâl, Câmiü’n-Nezâir, Bâyezid Genel Ktp., Nu. 5782.
• ERTAYLAN, İsmail Hikmet, Sultan Cem, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1951.
• IRKILATA, Mehmet, Nazire Geleneği İçinde Kerem Kasideleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü), Adana, 2007.
• İPEKTEN, Haluk, Divan Edebiyatında Edebî Muhitler, MEB Yayınları, İstanbul, 1996.
• İSEN, Mustafa, Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, AKM Yayınları, Ankara, 1994.
• -------------------, Sehî Bey Tezkiresi, Heşt Behişt, Akçağ Yayınları, Ankara, 1998.
• KARABEY, Turgut, Ahmed Paşa, Hayatı, Edebî Kişiliği, Eseri ve Bazı Şiirlerinin Açıklamaları, Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, Erzurum, 1991.
• KILIÇ, Filiz, Meşâirü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Tenkitli Metin Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 1994.
• Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ (hzl. İbrahim Kutluk), TTK Yayınları, Ankara, 1989.
• KÖKSAL, M. Fatih, Sana Benzer Bir Güzel Olamaz, Divan Şiirinde Nazire, Akçağ Yayınları, Ankara, 2006.
• KURNAZ, Cemal, Hayâlî Bey Divânının Tahlili, MEB Yayınları, İstanbul, 1996.
• Mehmed Süreyyâ, Sicillî Osmânî, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1996.
• ONAY, Ahmet Talat, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, MEB Yayınları, İstanbul, 1996.
• PALA, İskender, Aşkî ve Divanından Örnekler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1988 .
• SOLMAZ, Süleyman, Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı, AKM Yayınları, Ankara, 2005.
• TARLAN, Ali Nihat, Hayâlî Bey Divanı, Burhaneddin Erenler Matbaası, İstanbul, 1945.
• -------------------, Necâtî Beg Divanı, MEB Yayınları, İstanbul, 1963.
• -------------------, Ahmed Paşa Divanı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1966.
• TİMURTAŞ, F. Kadri, Makaleler (hzl. Mustafa Özkan), Ankara, 1997.
• ÜNVER, İsmail, Ahmed-i Rıdvân, Hayatı, Eserleri ve Edebî Şahsiyeti (Basılmamış Doçentlik Tezi), Ankara, 1982.
• -------------------, “Aşkî, Üsküdarlı” TDVİA, İstanbul, 1991, C. 4, s.23.
• YÖNDEM, Ali Canip, vd., Şeyhî Divanı, Tarama Sözlüğü ve Nüsha Farkları, TDK Yayınları, Maarif Matbaası, İstanbul, 1942.
• Yüsrî Divanı, İstanbul Üniversitesi Ktp., T. 2912