GÜVÂHÎ’NİN PEND-NÂMESİ’NDEKİ BİR HİKÂYET İLE LA FONTAİNE’İN BİR MASALININ MUKAYESESİ

Yıl 2009, Cilt: 15 Sayı: 39, 989 - 1010, 01.03.2010

Nagehan Eke

Öz

Doğu ve Batı toplumları arasında gerek yaşam biçimi, gerekse dünyayı
algılayış bakımından büyük farklar olduğu bilinir. Buna rağmen, daha
yakından bakıldığında, gerek Doğu toplumlarının, gerekse Batı toplumlarının
benzer değerleri benimsedikleri ve yücelttikleri görülmektedir. Toplumların
yaşama biçimlerinde saklı olan kültürel değerleri, yaşamın her alanını
içerisine alan edebî eserlerde görmek mümkündür. Bu nedenle bu çalışmada,
16. yüzyıl Klâsik Türk şairi Güvâhî’nin Pend-nâme adlı eserindeki bir
hikâyet ile batının 17. yüzyıldaki temsilcilerinden Jean de La Fontaine’nin
Masallar’ında yer alan aynı konulu hikâyenin anlatım tarzları mukayese
edilerek, işleyiş farkları tartışılacak, farklılığı yapan şahsî çizgi ve tavır,
örneklerle dikkatlere sunulacaktır. Ayrıca bu çalışma ile La Fontaine
Masalları’nı başarılı bir şekilde Türkçeye aktaran Sabahattin Eyüboğlu’nun
çevirmen ön sözündeki; “Divan şiiri zaten masal anlatmaya elverişli değildi.
Masalların sahici Türkçeliği bir yana, yalan içinde gerçekliği, din, devlet
dışındalığı, bir de beyitlerin kısa soluklarına sığmazlığı onları edebiyat dışı
bırakıyordu…” tespitinin Klâsik Türk şiiri için ne oranda geçerli olduğu
hususu da açıklığa kavuşacaktır.

Anahtar Kelimeler

Güvâhî, Jean de La Fontaine, Klâsik Türk Şiiri, fabl, Mukayeseli Edebiyat

Kaynakça

• AİSOPOS, Masallar, çev. Tarık Dursun K., Altın Kitaplar, İstanbul 2003.
• AKTAŞ, Şerif, “Roman Olarak Hüsn ü Aşk”, Türk Dünyası Araştırmaları, Aralık 1983, S. 27, s. 94.
• _______, Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yay., Ankara 2000, 243 s.
• ANHEGGER, Robert, “Türk Edebiyatında Ağustos Böceği ile Karınca”, Türkiyât Mecmuası, C. 9, İstanbul 1952, s. 78-89.
• AYTAÇ, Gürsel, Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Say Yay., İstanbul 2003, 240 s.
• ÇAPAN, Pervin,“Ali Şir Nevâyî ve Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn Mesnevîlerinin Anlatım Tarzlarının Mukayeseli Tahlili”, I. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Kongresi, 15-17 Ekim 2003, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, s. 225-241.
• ENGİNÜN, İnci, Mukayeseli Edebiyat, Dergâh Yay., İstanbul 1999, 295 s.
• ERENOĞLU, Dilek, “Pend-nâme, Güvâhî (Dil İncelemesi)”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens., Afyonkarahisar 1997.
• GÜVÂHÎ, Pend-nâme, hzl. Mehmet Hengirmen, Kültür -Turizm Bk. Yay., Ankara 1983, 283 s.
• KEFELİ, Emel, Karşılaştırmalı Edebiyat İncelemeleri, Kitabevi Yay., İstanbul 2000, 224 s.
• LA FONTAİNE, Jean de, Masallar, çev. Sabahattin Eyüboğlu, Türkiye İş bankası Kültür Yay., İstanbul 2007, 545 s.
• _____________, La Fontaine’den Masallar, çev. Nâzım Hikmet, Adam Yay., İstanbul 1998, s. 176-177.
• _____________, Bütünüyle La Fontaine Masalları, çev. Nükte Uğurel-Seyit Kemal Karaalioğlu-Nevzat Kızılcan, İnkılap ve Aka Yay., İstanbul 1976, s. 333-334.
• LATÎFÎ, Tezkiretü’ş-Şuarâ, hzl. Rıdvan Canım, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara 2000, s. 471-472.
• LEVEND, Agâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi, TTK Basımevi, Ankara 1973, C. I, s. 142.
• SÜREYYA, Mehmet, Sicill-i Osmânî, C. IV, İstanbul 1311, s. 85.
• TEKİN, Mehmet, Roman Sanatı (Romanın Unsurları), Ötüken Neşriyat, İstanbul 2001, 294 s.
• TUNCAY, Yiğit, “Mesele Gregor Samsa, Meselâ Ağustos Böceği”, www.halksahnesi.org.
• Türkçe Sözlük, TDK Yay., Ankara 2005, 2244 s.
• ÜNVER, İsmail, “Mesnevî”, Türk Dili-Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), TDK Yay., S. 415-416-417, 1986, s. 430-563.