Öz
Türkçede nezaket anlamı, kendine özgü
biçimde, çeşitli unsurlar aracılığıyla ifade edilir. Bu
açıdan cümle kuruluşu, üslup ayrıcalık taşır. Bu
makale cümlelerde nezaket anlamının seslenmeler
aracılığıyla yansıtılması konusunu incelemektedir.
Bu makale, sadece Türkiye Türkçesinde
bulunan seslenmelerdeki nezaket anlamı üzerinde
durmayıp bunları Özbek Türkçesindeki bazı
seslenmelerle karşılaştırarak aynı dil ailesinden
olan bu iki yazı dilinin benzer ve farklı yanlarını
ortaya koymayı denemektedir.
Türkiye Türkçesinde ve Özbek
Türkçesinde nezaket bildiren seslenmeler, “bey,
hanım, bay, bayan, efendi, beyefendi, hanımefendi”
hitap sözleri; “teyze, amca, beybaba, abla, kardeş,
hemşire, dede, nine, evlat, yavru, oğul, kız”
akrabalık adları; “öğretmen, patron, hoca, müdür,
büyükelçi, sultan, yüzbaşı” unvanları ve benzetme
kelimeleri ile ifadesini bulur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BANGUOĞLU, Tahsin, Türkiye Türkçesinin Grameri, Ankara, 1998.
- EDİSKUN, Haydar; DÜRDER Baha, “Bir Köpeğin Sonu”, Bizim Okuma, Remzi Kitabevi, İstanbul, ?, s. 68- 69.
- GENCAN, Tahir Nejat, Dilbilgisi, 2. Baskı, İstanbul, 1971.
- GÖKER, Osman, Uygulamalı Türkiye Türkçesi Bilgileri, MEB Yayınları, İstanbul, 1997.
- GÜNTEKİN, Reşat Nuri, Çalıkuşu, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1992.
- GÜNTEKİN, Reşat Nuri, Sönmüş Yıldızlar, İnkılap Kitabevi, İstanbul, ?
- HENGİRMEN, Mehmet, Türkiye Türkçesi Dilbilgisi, Engin Yayınevi, Ankara, 1995.
- İMAMOVA, Holida, “Türk Tilida ‘Efendi’ So’zining Ma’nolari va Uslubiy Hususıyatlari”, Turkologiya Masalalari 1, İlmiy Maqolalar To’plami, Alişer Navoi Nomidagi O’zbekiston Milliy Kutubhonasi Nashriyoti, Toshkent, 2006, s. 80- 81.
- İMAMOVA, Holida, “Türk Tilida Bay ve Bayan So’zlarining Xurmatni İfodalashdagi Vazifasi”, Filologiya Masalalari, İlmiy-Metodik Jurnal, O’zbekiston Davlat Caxon Tillari Universiteti, Toshkent, 2007/1(14), s. 60-63.
- KÖKLÜGİLLER, Аhmet, Dilbilgisi, İstanbul, ?.
- KOMİSYON, Özbek Tili Grammatikasi II, Fan Nashriyoti, Toshkent, 1976.
- Örnekleriyle Türkçe Sözlük, C. I, MEB Yayınevi, Ankara, 1995.
- Özbek Tilining İzohli Luğati, C. I, Rus Tili Nashriyoti, Moskva, 1981.
- QODİRİY, Abdulla, O’tgan Kunlar, O’qituvçi Nashriyoti, Toshkent, 1980.
- TURSUN, Parda, O’qituvchi, G’afur G’ulom Nomidagi Adabiyot va San’at Nashriyoti, Toshkent, 1972.
- Türkçe Sözlük, C. I, TDK Yayınları, Ankara,1988.
Öz
Kaynakça
- BANGUOĞLU, Tahsin, Türkiye Türkçesinin Grameri, Ankara, 1998.
- EDİSKUN, Haydar; DÜRDER Baha, “Bir Köpeğin Sonu”, Bizim Okuma, Remzi Kitabevi, İstanbul, ?, s. 68- 69.
- GENCAN, Tahir Nejat, Dilbilgisi, 2. Baskı, İstanbul, 1971.
- GÖKER, Osman, Uygulamalı Türkiye Türkçesi Bilgileri, MEB Yayınları, İstanbul, 1997.
- GÜNTEKİN, Reşat Nuri, Çalıkuşu, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1992.
- GÜNTEKİN, Reşat Nuri, Sönmüş Yıldızlar, İnkılap Kitabevi, İstanbul, ?
- HENGİRMEN, Mehmet, Türkiye Türkçesi Dilbilgisi, Engin Yayınevi, Ankara, 1995.
- İMAMOVA, Holida, “Türk Tilida ‘Efendi’ So’zining Ma’nolari va Uslubiy Hususıyatlari”, Turkologiya Masalalari 1, İlmiy Maqolalar To’plami, Alişer Navoi Nomidagi O’zbekiston Milliy Kutubhonasi Nashriyoti, Toshkent, 2006, s. 80- 81.
- İMAMOVA, Holida, “Türk Tilida Bay ve Bayan So’zlarining Xurmatni İfodalashdagi Vazifasi”, Filologiya Masalalari, İlmiy-Metodik Jurnal, O’zbekiston Davlat Caxon Tillari Universiteti, Toshkent, 2007/1(14), s. 60-63.
- KÖKLÜGİLLER, Аhmet, Dilbilgisi, İstanbul, ?.
- KOMİSYON, Özbek Tili Grammatikasi II, Fan Nashriyoti, Toshkent, 1976.
- Örnekleriyle Türkçe Sözlük, C. I, MEB Yayınevi, Ankara, 1995.
- Özbek Tilining İzohli Luğati, C. I, Rus Tili Nashriyoti, Moskva, 1981.
- QODİRİY, Abdulla, O’tgan Kunlar, O’qituvçi Nashriyoti, Toshkent, 1980.
- TURSUN, Parda, O’qituvchi, G’afur G’ulom Nomidagi Adabiyot va San’at Nashriyoti, Toshkent, 1972.
- Türkçe Sözlük, C. I, TDK Yayınları, Ankara,1988.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | tr; en |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 11 Mart 2010 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010 Cilt: 17 Sayı: 42 |
