Öz
Türk seyirlik sanatları içinde önemli bir
yere sahip bulunan karagöz oyunu, XVI.
yüzyıldan sonraki gelişme ve olgunlaşma
sürecini İstanbul’da gerçekleştirmiştir. Burada
son biçimini aldıktan sonra başka ülkelere
yayılan oyun, yüzyıllar boyunca Türk eğlence
kültürünün vazgeçilmez unsurları arasında yer
almıştır. Osmanlı döneminde sarayda,
konaklarda, kahvehanelerde ve açık alanlarda
sergilenmiş, böylece geniş kitleler tarafından
kabul görmüştür.
Başta Evliya Çelebi ve çeşitli yabancı
gezginlerin tanıklıkları olmak üzere çok sayıda
eserin verdiği bilgiler, gölge oyununun İstanbul
hayatında etkin olduğunu ortaya koymaktadır.
İstanbul halkının gündelik hayatının bir parçası
haline gelen karagöz oyununda İstanbul
hayatının farklı görünüşleri ağırlıklı bir biçimde
karşımıza çıkar. Çeşitli gelenek, görenek ve halk
inançlarının yanı sıra İstanbul’un farklı semtleri,
mesire yerleri, meslekler, sportif etkinlikler ve
gündelik hayata ait olaylar Karagöz perdesinde
yansımasını bulmuştur. Bu yansıma, Türk gölge
oyunu karagözün, özellikle Osmanlı dönemi
İstanbul hayatının aydınlanmasında
başvurulacak bir kaynak haline gelmesini
sağlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AND, Metin, Geleneksel Türk Tiyatrosu-Köylü ve Halk Tiyatrosu Gelenekleri, İnkılap Kitabevi Yay., İstanbul 1985.
- ARSLAN, Mehmet, Türk Edebiyatında Manzum Surnameler (Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri), Atatürk Kültür Merkezi Bşk. Yay., Ankara 1999.
- Cevdet Kudret, Karagöz, 3 c., Bilgi Yay., Ankara 1968-1969-1970.
- DÜZDAĞ, Mehmet Ertuğrul, Şeyhülislam Ebussuud Efendi Fetvaları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, Enderun Kitabevi Yay., İstanbul 1972.
- Evliya Çelebi b. Derviş Muhammet Zılli, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, c.I, (Haz. Orhan Şaik Gökyay), Yapı Kredi Yay., İstanbul 1996.
- KOÇAK, Aynur, “Karagöz Oyunlarındaki Tuzsuz Deli Bekir Tipi Üzerinde Bazı Değerlendirmeler”, Milli Folklor, sayı: 56, Kış 2002, s. 121-129.
- SAKAOĞLU, Saim, Türk Gölge Oyunu Karagöz, Akçağ Yay., Ankara 2003.
- SİYAVUŞGİL, Sabri Esat, İstanbulda Karagöz ve Karagözde İstanbul, Eminönü Halkevi Yay.,İstanbul 1938.
- SİYAVUŞGİL, Sabri Esat, Karagöz Psiko-sosyolojik Bir Deneme, Maarif Vekilliği Yay., İstanbul 1941.
- ÜNGÖR, Etem Ruhi, Karagöz Musikisi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1989.
Öz
Kaynakça
- AND, Metin, Geleneksel Türk Tiyatrosu-Köylü ve Halk Tiyatrosu Gelenekleri, İnkılap Kitabevi Yay., İstanbul 1985.
- ARSLAN, Mehmet, Türk Edebiyatında Manzum Surnameler (Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri), Atatürk Kültür Merkezi Bşk. Yay., Ankara 1999.
- Cevdet Kudret, Karagöz, 3 c., Bilgi Yay., Ankara 1968-1969-1970.
- DÜZDAĞ, Mehmet Ertuğrul, Şeyhülislam Ebussuud Efendi Fetvaları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, Enderun Kitabevi Yay., İstanbul 1972.
- Evliya Çelebi b. Derviş Muhammet Zılli, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, c.I, (Haz. Orhan Şaik Gökyay), Yapı Kredi Yay., İstanbul 1996.
- KOÇAK, Aynur, “Karagöz Oyunlarındaki Tuzsuz Deli Bekir Tipi Üzerinde Bazı Değerlendirmeler”, Milli Folklor, sayı: 56, Kış 2002, s. 121-129.
- SAKAOĞLU, Saim, Türk Gölge Oyunu Karagöz, Akçağ Yay., Ankara 2003.
- SİYAVUŞGİL, Sabri Esat, İstanbulda Karagöz ve Karagözde İstanbul, Eminönü Halkevi Yay.,İstanbul 1938.
- SİYAVUŞGİL, Sabri Esat, Karagöz Psiko-sosyolojik Bir Deneme, Maarif Vekilliği Yay., İstanbul 1941.
- ÜNGÖR, Etem Ruhi, Karagöz Musikisi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1989.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | tr; en |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Mayıs 2010 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010 Cilt: 17 Sayı: 43 |
