DÜZELTME İŞARETİ VE TÜRKÇEDE YAZILDIĞI GİBİ OKUNMAYAN KELİMELER

Yıl 2010, Cilt: 17 Sayı: 43, 167 - 179, 26.05.2010

Hilal Oytun Altun

Öz

Türkçede, aslen Türkçe kelimelerle ilgili
olmayan, münhasıran alıntı kelimelerle ilgili bazı
imla hususiyetleri bulunmaktadır. Bunlardan biri
alıntı kelimelerde bulunan uzun ünlüleri ve art
damak ünlülerinin yanında bulunan ince g, k, l
seslerini göstermek üzere kullanılan düzeltme
işaretidir. Yazım kuralına göre düzeltme işareti, adı
geçen her durumda kullanılmamakta, eş yazımı
önlemek üzere kullanılmaktadır ve bu yazım kuralı
ile ilgili yanlışlar çok yaygındır. Yazım yanlışlarının
yanı sıra bu gibi seslerin telaffuzunda da yanlışlar
görülmektedir. Bu yazıda bu yaygın yanlışların
sebepleri incelenerek, yanlışların önüne geçmek için
yöntemler önerilmektedir. Yazıda önerilen yöntem,
dil öğretiminde kullanılan temel materyallerde
standart Türkçedeki telaffuzuna göre uzun
ünlülerin ve ince g, k, l seslerinin gösterilmesine
dayanmaktadır. Türkçeyi ana dili olarak veya
yabancılara öğretmekte kullanılan temel
materyallerde uzun ünlülerin ve ince okunması
gereken konsonantların belirtilmesi ile söz konusu
seslerin doğru telaffuzunun öğretilmesi mümkün
olabilir. Düzeltme işareti ile ilgili alışkanlıkları
ortaya koymak üzere bu çalışma kapsamında
bilimsel makaleler ve köşe yazıları taranmıştır.

Anahtar Kelimeler

Düzeltme işareti, telaffuz, imla (yazım), uzun ünlü, alıntı kelimeler, Türkçenin öğretimi

Kaynakça

• DURSUNOĞLU, Halit, ‚Cumhuriyetin İlânından Günümüze Türkçe ve Edebiyat Öğretiminin Orta Öğretimdeki Tarihî Gelişimi‛, yayim.meb.gov.tr/dergiler/169/halit.pdf (23.12.2009)
• ERDEM, İlhan, ‚Yabancılara Türkçe Öğretimiyle İlgili Bir Kaynakça Denemesi‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 888-937.
• ERENOGLU, Dilek, ‚Dilde Örnekseyerek Türetme ve Türkçedeki Örnekleri‛, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, İzmir 2006, VL/ 2: 311-315.
• ERGENÇ, İclal, Konuşma Dili ve Türkçenin Söyleyiş Sözlüğü, Multilingual yayınları, İstanbul 2002.
• KARAAĞAÇ, Günay ‚Alıntı Kelimeler Üzerine Düşünceler‛, Türk Dili, 552: 499-510, TDK yayınları, Ankara 1997.
• KOÇ, Raşit, ‚Düzeltme (İnceltme, Uzatma) İşaretinin Kullanımı ile İlgili Tartışmalar‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 1453-1468.
• MEB, ‚Dil ve Anlatım Dersi Öğretim Programı‛ ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ (22.12.2009)
• MEB, ‚İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‛ ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ (22.12.2009)
• MEB, ‚Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı‛ ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ (22.12.2009)
• MEB, ‚Yurtdışındaki Türk Çocukları için Türkçe ve Türk Kültürü Dersi (1-10. Sınıflar) Öğretim Programı‛ ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ (22.12.2009) ÖKSÜZ, Neslihan, ‚İki Ayrı Üniversitenin Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Çalışmalarında Türkçeyi Kullanma Becerilerinin Tespiti ve Karşılaştırması‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 1648- 1661.
• PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali, Onu Öyle Yazmazlar, Arkadaş yayınları, Ankara 2007.
• TDK, İmlâ Kılavuzu, TDK, Ankara 1988.
• TDK, Büyük Türkçe Sözlük, http://tdkterim.gov.tr/bts/
• TEMİZYÜREK, F., ‚Türkçe Öğretiminde Konuşma Eğitiminin Yeri ve Önemi‛, G.Ü. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler, C. IV, 2004, s. 2769-2784.
• TOPUZKANAMIŞ, Ersoy, ‚Türkçe Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin İmla Başarıları‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 2171-2189.
• TSENG, Lan-Ya, ‚Harf İnkılabından Bugüne Kadar Türkçe Kelimelerin İmlâsı Üzerine Bir Değerlendirme‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 2190- 2204.
• USTA, Çiğdem, ‚Lehçeden Lehçeye Aktarma Sorunlarına Ek: İmlâ ve Noktalama Hataları‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/6 Fall 2008: 650-670.
• ZÜLFİKAR, Hamza Doğru Yazma ve Konuşma Bilgileri 1, Zerpa yayınları, Ankara 2008.