DİVAN ŞİİRİNDE RESİM VE HEYKEL

Yıl 2012, Sayı: 47, 119 - 146, 05.07.2012

Sedat Kardaş

Öz

Sanat, yaratıcılığın ya da hayal gücünün
dışavurumudur. Sanat kendi içerisinde dallara
ayrılır. Bu sanat dalları birbirleriyle sürekli bir
ilişki içerisindedir. Bir sanat dalı, diğer bir
sanat dalını göz ardı edemez. Dolayısıyla bir
sanat dalını diğer bir sanat dalından kesin
hatlarla ayırmak oldukça zordur. Edebiyat
sanatı da şüphesiz diğer sanat dallarından
yararlanır. Bunların başında güzel sanatlar
içerisine dâhil ettiğimiz sanatlar gelir. Edebiyatın
malzemesi kelimelerdir. Dolayısıyla bu
sanatları kullanırken dilin olanaklarından
yararlanır. Divan şiirinde diğer sanat dallarının
kullanımına çok sık rastlıyoruz. Bunların
başında musikî, resim, heykel gibi sanatlar
gelir. Divan şiiri bu sanatları kullanırken,
sözcüklerin gücünden yararlanmış ve adeta bu
sanatları kelimelerle çizmiştir. Bu çalışmada
genel hatlarıyla Divan şiirinde, resim ve heykel
sanatlarının kullanımı üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Resim, Heykel, Şiir, Divan Şiiri.

Kaynakça

• AKDOĞAN, Yaşar (Haz.). Ahmedi, Divan. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1988.
• AYVAZOĞLU, Beşir. Aşk Estetiği. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş., 1993.
• BEYATLI, Y. Kemal. Kendi Gök Kubbemiz. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990.
• BURCHKARDT, Tıtus. İslam Sanatı Dil ve Anlam (Terc. Turan Koç). İstanbul: Klasik Yayınları, 2005.
• ÇAM, Nusret. İslam’da Sanat Sanatta İslam. Ankara: Akçağ Yayınları, 2008.
• ÇETİŞLİ, İsmail. Edebiyat Sanatı ve Bilimi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2008.
• DEMİREL, Şener. Behiştî ve Heft Peyker (Metin-İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ. 1995.
• _________, ‚16. Yüzyıl Divan Şairlerinden Behiştî ve Heft-Peyker Mesnevisinin Tematik Açıdan İncelenmesi‛. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 9 (Bahar/2001): 187-217.
• HOLLİNGSWORTH, Mary. Dünya Sanat Tarihi (Çev. Banu Ergüder ve Rengin Küçükerdoğan). İstanbul: İnkılap Kitabevi, 2009.
• İSEN, Mustafa ve Cemal KURNAZ (Haz.). Şeyhi, Divan. Ankara: Akçağ Yay., 1990.
• İSEN, Mustafa ve diğer. Eski Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yay., 2006.
• KALKIŞIM, Muhsin (Haz.). Şeyh Gâlîb Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1994.
• KARDAŞ, Sedat. Tâli’î’nin Farsça Divanı ve Necâtî Bey Divanı ile Mazmunlar Açısından Mukaye- sesi (İnceleme-Edisyon Kritik- Transkripsiyonlu Metin-Tercüme-Mukayese). Yüksek Lisans Tezi.Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum. 2012
• KÜÇÜK, Sabahattin (Haz.). Baki, Divan. Ankara: TDK Yay., 1994.
• MACİT, Muhsin (Haz.). Erzurumlu Zihni, Divan. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2001.
• _________, (Haz.). Nedim, Divan. Ankara: Akçağ Yayınları, 1997.
• MAHİR, F. Banu (Haz.). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt 30. İstanbul. 2005.
• NASR, Seyyid Hüseyin. İslam Sanatı ve Maneviyatı. İnsan Yayınları. İstanbul 1992. s. 99’dan Ya- kup Çelik, Sanat ve Edebiyatta Temel Kavramlar. Nehir Yayınları. İstanbul 2002. s.103.
• OKÇU, Naci. Şeyh Gâlip (Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umumi Tahlili ve Divanının Tenkitli Metni). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. 1993.
• ÖZTÜRK Mürsel ve Derya ÖRS (Haz.). Mütercim Asım Efendi, Burhan-ı Katı. Ankara: TDK, 2009.
• PALA, İskender. Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları, 2004.
• SÖZEN, Metin. Geleneksel Türk El Sanatları. İstanbul: Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş., 1998.
• TARLAN, Ali Nihat. (Haz.). Ahmet Paşa Divan. Ankara: Akçağ Yay.,1992.
• _________, (Haz.). Necati Beg Divanı. Ankara: Akçağ Yay., 1992.
• TULUM, Mertol ve M. Ali TANYERİ (Haz.). Nev’i Divan (Tenkidli Basım). İstanbul: İstanbul Ün. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1977.
• TÜRKER, Kemal. ‚İslamiyet’te Tasvir Sanatı‛. Kümbet. sayı: 16 Ocak-Mart 2010, s.30-Mart 2010.