TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E MODERNLEŞME SÜRECİNDE TARSUS’TA EĞİTİM

Yıl 2012, Sayı: 47, 319 - 354, 05.07.2012

Sacit Uğuz

Öz

XIX. yüzyılda her alanda olduğu gibi
eğitim alanında da köklü ıslahatlara
gidilmiştir. Bu dönemde bir taraftan eski
eğitim kurumları mevcut halleriyle
korunurken, diğer taraftan da yeni ve modern
eğitim kurumlarının açılması ve ülke çapında
yaygınlaştırılması, genel politika olarak
benimsenmiştir. Özellikle II. Abdülhamid’in
tahta çıkmasından sonraki yıllar, eğitim
alanında en fazla gelişmenin kaydedildiği
dönem olmuştur. Bu çalışmada, Tanzimat
reformları ile başlayan süreçte Tarsus’ta
bulunan klasik eğitim kurumlarının mevcut
durumları ile modern eğitim kurumlarının
gelişimi ve yaygınlaşması, Cumhuriyet’in
ilânından sonra meydana gelen değişiklerle
birlikte ele alınmıştır. Ayrıca Tarsus’ta
bulunan azınlık ve yabancı eğitim
kurumlarının kuruluşu, gelişimleri ve halk
üzerindeki etkileri özellikle misyonerlik
çalışmaları bağlamında incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Tarsus, eğitim, Tarsus Rüşdiyesi, misyonerlik

Kaynakça

• Ahmed Şerif. Anadolu’da Tanin (Birinci Gezi). (Haz. Çetin Börekçi), İstanbul 1977.
• AKYÜZ, Yahya. Türk Eğitim Tarihi; M.Ö.1000-M.S.2010. Pegem Yay., Ankara 2010.
• BALTACI, Cahit. XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri. İrfan Yay, İstanbul 1976.
• BARTHOLOMEW, Alan A. A History Of Tarsus American School (1888-1988). Redhouse Prese, Tarsus 1988, s. 12, 13;
• BİLGİLİ, Ali Sinan. Osmanlı Döneminde Tarsus Sancağı ve Tarsus Türkmenleri. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2001.
• BOBB, Paul F. ‚The Tarsus Trades School‛. The Orient, 29 December 1920, VII (57).
• CUİNET, Vital. La Turquie d’Asie II, Paris 1892.
• DAVİS, Edwin John. Life In Asiatic Turkey. London 1879.
• Evliya Çelebi. Seyahatnâme. (Haz. Yücel Dağlı-Seyit Ali Kahraman-Robert Dankoff), Yapı Kredi Yay., (9. Kitap), İstanbul 2005.
• JOHNSON, Brian. ‚St. Paul Okulu’ndan Tarsus Amerikan Koleji’ne Bir Okulun Dönüşümü‛. Toplumsal Tarih, Şubat 2006, sayı: 146, 32-37.
• KARATAŞ, Yakup. Sultan II. Abdülhamid Döneminde Erzurum. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2010.
• KOCABAŞOĞLU, Uygur. ‚Amerikan Okulları‛. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul 1985, II, 495-500.
• KODAMAN, Bayram. Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. TTK Yay., Ankara 1999.
• Mahmud Cevad İnbü’ş Şeyh Nâfi. Maârif-i Umumiye Nezâreti Tarihçe-i Teşkîlât ve İcraatı –XIX. Asır Osmanlı Maârif Tarihi- (Haz. Taceddin Kayaoğlu), Yeni Türkiye Yay., Ankara 2001.
• MATTESON, Roger P. Tarsus’taki Yıllarım (1923–1927). Aratos Kitaplığı Kültür Dizisi-8, Tarsus 2007.
• POLAT, İlknur. ‚Osmanlı İmparatorluğu’nda Açılan Amerikan Okulları Üzerinde Bir İnceleme‛. Belleten, LII (203), 628-652.
• SEZER, Ayten. Atatürk Döneminde Yabancı Okullar (1923-1938). TTK Yay. Ankara 1999.
• Şemseddin Sami. Kamus-ı Türkî IV. İkdam Matbaası, Dersaadet 1317. ŞİŞMAN, Adnan. XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti’nde Yabancı Devletlerin Kültürel ve Sosyal Müesseseleri. Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 2006.
• TEKELİ, İlhan. ‚Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Eğitim Sistemindeki Değişmeler‛. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yay., İstanbul 1985, II, 456-475.
• ÜREKLİ, Fatma. ‚Tanzimat Dönemi Osmanlı Eğitim Sistemi Ve Kurumları‛. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2002-3, 382-406.
• VAHAPOĞLU, M. Hidayet. Osmanlı’dan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar. Boğaziçi Yay., İstanbul 1992.
• YILDIZ, Özgür. Misyonerlik ve Amerikan Board Teşkilâtı. IQ Kültür Sanat Yay., İstanbul 2009, s. 53.
• YILMAZ, Metin ve diğer. Cumhuriyet Öncesi ve Cumhuriyet Sonrası İçel’de Eğitim. yyy: Mersin 1998.