NÜZHET ERMAN’IN ŞİİRLERİNDE HACI BEKTAŞ VELİ ALGISI

Yıl 2012, Sayı: 48, 133 - 146, 03.01.2013

Mehmet Soğukömeroğulları

Öz

Toplumun ham olan kültürünü bilgi yığını
olmaktan kurtaran edebiyat bilimi içerisinde
toplumsal hafıza önemli bir yer tutar. Tarih,
mimarî, heykel gibi unsurların yanı sıra tarihte
yer eden ve toplum hafızasında değer kazanan
kişiler de toplumsal hafıza içerisinde yer alır.
Çünkü toplumu bir arada tutan “tutkal”
görevini üstlenirler. Hacı Bektaş Veli de bu
kişilerden biri olarak toplum içerisinde yerini
alır. Edebiyatçının bu kişileri eserinde
kullanması ise, toplumu bir arada tutmak
görevini yerine getirmek maksatlıdır ve
Nüzhet Erman’ı da bu açıdan değerlendirmek
gerekir. Nüzhet Erman’ın şiirlerinde Hacı
Bektaş Veli algısı, onun Horasan’dan
Anadolu’ya gelişi, Ahilik içerisindeki yeri,
kolektif bilinç ve felsefesi bağlamında ön plana
çıkar. Hoca Ahmet Yesevî tarafından
gönderilen Hacı Bektaş Veli, yanında dokuz
yüz kişiyle birlikte Anadolu’ya gelir. Ahilik
kurumu içerisinde Yunus Emre’yle birlikte
düşünülür. Kolektif bilinç ise, Anadolu’da Hacı
Bektaş Veli’yi korur ve “veli” olarak hatırlar.
Bütün insanlara sevgiyle bakan felsefesi de
Nüzhet Erman şiirlerine çeşitli şekillerde konu
olur. Makalemiz bu çerçevede Nüzhet
Erman’ın şiirlerinde Hacı Bektaş Veli algısını
ortaya çıkarmaya yöneliktir.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Veli, Toplumsal Hafıza, Felsefe, Ahilik, Yunus Emre

Kaynakça

• BRAUDEl, Fernand. Uygarlıkların Grameri, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara: İmge Kitabevi, 2006.
• BÜRGER, Peter. Avangard Kuramı. (Çev. Erol Özbek). İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.
• DEMİR, Galip. Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu ve Ahilik. İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı Yayınları, 2000.
• ENGİNÜN, İnci. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2003.
• ERMAN, Nüzhet. Yeşil. yyy: Ülkü Yayınları, 1945.
• _________, Benim Canım Efendim. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1958.
• _________, Anadolu 1970. İstanbul: Ceylan Yayınevi, 1970.
• _________, “Pir Hacı Bektaş Veli”. Hisar Dergisi. 117: http://www.nuzheterman.com/main /siirlerlistbul.asp?start=16, 1973.
• _________, “Mustafa Kemal’den Önce Ve Atatürk’ten Sonra”. Hisar Dergisi 155:http://www. nuzheterman.com/main/siirlerlistbul.asp?start=14, 1976.
• _________, Gazi Mustafa Kemal Atatürk. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981.
• _________, Halk Haktır. Ankara: Eroğlu Matbaa Sanayi, 1990.
• _________, Her Gün Yeniden Doğarız Osman Gazi’den Gazi Mustafa Kemal’e. Ankara: Ecdad Yayınları, 1996.
• _________, Hem Hürriyet Hem Ekmek. Ankara: Bilgi Basımevi, ty.
• _________, Türk. yyy: yy, ty.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki. Menakıb-ı Hacı Bektaş-ı Veli “Vilayet-name”. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1990.
• GÜÇLÜ, Abdülbaki; UZUN, Erkan; UZUN, Serkan; YOLSAL, Ümit Hüsrev. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Bilim ve Sanat Yayınları, 2002.
• KAPLAN, Mehmet. Şiir Tahlilleri 2. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.
• KARATAŞ, Turan. Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Sütun Yayınları, 2011.
• KÖPRÜLÜ, Fuad. Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1991.
• OCAK, Ahmet Yaşar. Türk Sufiliğine Bakışlar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.
• OĞUZ, Öcal. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi. Ankara: Geleneksel Yayınları, 2009.
• ÖGEL, Bahaeddin. Türk Mitolojisi I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1998.
• ÖNEN, Nizam. İki Turan. İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
• ÖZ, Gülağ. İslamiyet Türkler Alevilik Bindörtyüz Yıllık Muhalefet. Ankara: Ayyıldız Yayınları, 1995.
• SAFA, Peyami. Sanat Edebiyat Tenkit, İstanbul: Ötüken Yayınları, 1990.
• SMITH, Philip. Kültürel Kuram. (Çev. Selime Güzelsarı, İbrahim Gündoğdu). İstanbul: Babil Yayınları, 2005.
• ŞÖLÇÜN, Sargut. Tarih Bilinci ve Edebiyat Bilimi. Ankara: Dayanışma Yayınları, 1982.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi. 19uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi, 1997.
• TURNA, Murat. “Sezai Karakoç’un Gözüyle Yunus Emre, Mehmet Âkif ve Mevlâna”, Turkish Studies, 7/1 (2012): 2025-2042.
• TÜRK, Hüseyin. “Güneyevler Köyünde Yardımlaşma Gelenekleri” A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi.XXXIII,1-2 (1990): 493-504.
• YALÇIN, Mehmet. Şiirin Ortak Paydası. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları, 2003.
• YILDIZ, Harun. “Hacı Bektaş Velî İle Ahi Evran İlişkisi”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Dergisi. 61(2012): 187-206.