SİVAS’TA GAYRİMÜSLİM OKULLAR HAKKINDA TUTULAN RAPOR (1914)

Yıl 2012, Sayı: 48, 407 - 424, 03.01.2013

Seyit Taşer

Öz

Araştırmada, gayrimüslim okulların, Birinci
Dünya Harbi’nin başlangıcına tesadüf eden
dönemdeki Anadolu’daki durumu, Sivas
Vilayeti örneğinde incelenmiştir. Bu inceleme,
bakanlığın müfettişler vasıtasıyla düzenlemiş
olduğu raporda yer almaktadır. Çalışmada,
Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nden elde ettiğimiz
bu rapordaki bilgilere yer verilmiştir. Aynı
zamanda, Sivas merkezinden hareketle,
Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde
gayrimüslim okullar konusu, genel olarak
değerlendirilmiştir.
Raporda, Sivas ve bu merkeze bağlı sancak
ve kazalardaki, azınlık ve yabancılara ait çeşitli
seviyedeki eğitim kurumlarının sayısı, bu
okullarda ne kadar sayıda kız ve erkek
öğrencilerin eğitim aldığı gibi farklı bilgiler
bulunmaktadır. Aynı zamanda bu okullarda
verilen eğitimin I. Dünya Harbi yıllarındaki
durumu, görev yapan öğretmen ve idarecilerin
sayısı, gayrimüslim okullar hakkında tutulan
bu rapor çerçevesinde incelenmiştir. Bunun
yanında, gayrimüslim okul binaları ile
mabetler arasındaki ilişki değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sivas, Gayrimüslim, Okul, Rapor, Rum, Ermeni

Kaynakça

• Arşiv
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.)
• MF.HTF, Maarif Nezareti Heyet_i Teftişiyye Kalemi, 3-3, 1333.Z.9.Sivas Vilayeti Salnamesi 1321.
• Kitap ve Süreli Yayınlar
• BOZKURT Gülnihal, , Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu (1839-1914), Ankara, TTK, 1996.
• BÜYÜKKARCI, Süleyman, Türkiye’de Rum Okulları, Konya, 2003.
• ÇETİN, Atilla, Maarif Nazırı Ahmet Zühtü Paşa’nın Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Yabancı Okullarla İlgili Raporu, Güney-doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı8-9, İstanbul; 189-219, (1979–1980).
• ÇETİN, Atilla, “II. Abdülhamid’e Sunulmuş Beyrut Vilayetindeki Yabancı Okullara Dair Bir Rapor” Türk Kültürü, Sayı:253, Yıl XXII, Mayıs, 1984.
• HAYDAROĞLU, İlknur Polat, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Ankara, Ocak Yayınları, 1993.
• İLERİ, İlay, “Azınlıkların Eğitimi”, OTAM, Sayı: 23, Bahar 2008, Ankara :129-141, 2010.
• KOÇAK, Cemil, “Tanzimat’tan Sonra Özel ve Yabancı Okullar” Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, 1985.
• MUTLU, Şamil, Osmanlı Devleti’nde Misyoner Okulları, İstanbul, Gökkubbe Yayınları, 2005.
• SUSOY, Şenol, (2008), Milli Mücadele Yıllarında Amasya, (yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Modernleşme Sürecinde Eğitim İstatistikleri,
• –1924, cilt:6, Haz. Mehmet Ö.Alkan, Ankara, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 2000.
• TOZLU, Necmettin, Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar, Ankara, Akçağ Yayınları, 1991.
• VAHAPOĞLU, M.Hidayet, Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar, İstanbul, Boğaziçi Yayınları, 1992.