ESKİ TÜRKLERDE ŞEHİRCİLİK

Yıl 2012, Sayı: 48, 425 - 440, 03.01.2013

Rana Ece Karahan

Öz

Çağlar boyu hüküm sürmüş büyük
devletlere baktığımızda, Türkler’in yaşam
tarzını belirli bir yere oturtamamak hep sorun
olmuştur. Türk Tarihi incelemelerinde
Türkler’in Anayurdu olduğu kadar, yerleşik
olup olmadığı da birçok tartışmalara yol
açmıştır. Yerleşikler tarafından yapılan Türk
Tarih araştırmalarınca; göçebelik ve Bozkır
Kültürü bir toplumu alt tabakaya düşüren, o
toplumu kalitesiz kılan bir unsur gibi
gösterilmekle kalmamış, asırlar boyu Türk
Toplumunun göçebe bir yaşam tarzına sahip
olduğunu inancı süregelmiştir. Bu doğrultuda
bazı Türk müelliflerince bu görüş
desteklenmiş, kimi ilim adamları da bunun
yanlışlığının ispatına gayret göstermiştir. Hali
ile bu konuda oldukça fazla eser yazılıp
çizilmiştir. Ancak önemli Türk Tarihçilerimizin
yazdıkları bu eserlerden sonra birçok
arkeolojik araştırmalar yapılmış ve yeni
gerçekler ortaya çıkarılmıştır. Ortaya çıkan bu
gerçekler de her zaman olduğu gibi kendinden
öncekini çürütmüş, bu usta yazarların
eserlerinin tekrar incelenmesinin gereğini
ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada; Yerleşik bakış
açısının Türklerde ve Türklerin tarihinde
uyandırdığı gelişmeler doğrultusunda ortaya
çıkan kaynaklar ve bir kaç da geride kalmış
hususa değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göçebe, Yerleşik, Şehir, Türk

Kaynakça

• ALYILMAZ, Cengiz. ‚Bugut Yazıtları ve Anıt Mezar Külliyesi Üzerine‛, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum, 15 (37), 317-326.
• ALYILMAZ, Cengiz. ‚İpek Yolu ve Orhun Yazıtları‛. Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11 (24), 2004, 181-192.
• BARTHOLD, Vasiliy Vladimiroviç. ‚Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler‛ Haz. İsmail AKA, Kazım Yaşar KOPRAMAN, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1975.
• BAŞTAV, Şerif ‚Avrupa Hunları‛ Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, Cilt I, 597-652 Ankara 2002.
• BAYKARA, Tuncer. ‚Türk Şehircilik Tarihinden : Hatun Şehirleri‛. Belleten, Ankara : 1980, XLIV, 497-510.
• CAFEROĞLU, Ahmet. ‚Sovestkaya Arheologia: Tanıtımlar‛, Türkiyat Mecmuası. 2009, 370-377.
• ERGİN, Muharrem. Orhun Abideleri. Ötüken Yayınları, İstanbul 1998.
• EBERHARD, Wolfram ‚Eski Çin Kültürü ve Türkler‛, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara 1943, Cilt:1, Sa.4, 19-29.
• GÖMEÇ, Saadettin. ‚Oğuz Kağanın Kimliği, Oğuzlar ve Oğuz Kağan Destanları Üzerine Bir İki Söz‛. Tarih Araştırmaları Dergisi, Ankara 2004, 35(22), 113-121.
• GÖMEÇ, Saadettin. ‚İslam Öncesi Türk Tarihinin Kaynakları Üzerine‛. Tarih Araştırmaları Dergisi, 1999-2000, 20/31, Ankara 2000
• GROUSSET, Rene. Bozkır İmparatorluğu. Çev. M. Reşat Uzmen, Ötüken Yayınevi, İstanbul 1980.
• GÜL, Bülent. ‚Moğolistan’da Türkolojinin Gelişimi ve Moğolistan’da Yapılması Gereken Türkoloji Çalışmaları Üzerine‛. Türkiyat Araştırmaları Sempozyum Bildirileri. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara 2006. 203-219
• GÜNALTAY, Şemseddin. ‚Türkler’in Ana Yurdu ve Irkı Meselesi‛. İstanbul Üniversitesi Tarih Semineri Dergisi. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Yayınları, Milli Mecmua Basımevi, 1937, 3-13.
• İNAN, Abdülkadir. ‚Türkistanda ve Altaylarda Son Yıllarda Yapılan Arkeoloji Araştırmaları‛ Belleten, XII, Haberler, Ankara 1948, 274-278
• KAFESOĞLU, İbrahim. Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul 2010.
• KİM, Kijeong vd. ‚2000 Year Old West Eurosian Male İn Northeast Mongolia‛, American Journal Of Physical Anthrophology, 142:429-440, (2010)
• KLYASHTORNY, S.G., SULTANOV, T.İ. Türkün Üç Bin Yılı. Selenge Yayınları, Çev: A.Batur, İstanbul 2003.
• KOCA, Salim. ‚Büyük Hun Devleti‛ Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, Cilt I, Ankara 2002.
• KURAT, Akdes Nimet. ‚Köktürk Kağanlığı‛. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara 1952, X(1-2): 1-36.
• NUR, Rıza. Türk Tarihi. Cilt I, Kutluğ Yayınları, İstanbul 1972.
• ÖGEL, Bahaeddin. İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi (Orta Asya Kaynak ve Buluntularına Göre), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII, Sa-42, Ankara 1991.
• ÖGEL, Bahaeddin. Türk Mitolojisi I, Eğitim Dizisi, İstanbul 1997.
• ÖZÖNDER, Sema Barutçu. ‚Eski Türklerde Dil ve Edebiyat‛, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, III Cilt, 481-498.
• ÖZTUNA, Yılmaz. Türk Tarihinden Yapraklar. Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1969.
• POLAT, Mehmet Said. Selçuklu Göçerlerinin Dünyası. Kitabevi Yayınları, İstanbul 2004.
• PROKOPİUS. Gizli Tarih, [Türkiye] Milliyet Yayınları, 1973
• RASONYİ, Laszlo. Tarihte Türklük. II. Baskı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları. Ankara 1988.
• SARITAŞ, Eyüp. İslamiyet Öncesi Türklerde Kültürel Hayat. Scola Yayınları, İstanbul 2010.
• SERTKAYA, Osman. ‚Fikri Eski Türkler Okur Yazar Mıydı?‛. Köktürk Devletinin 1450. Kuruluş Yıldönümü Sempozyum Bildirileri. Yeni Avrasya Yayınları, Ankara 2001, 23-37.
• SÜMER, Faruk. ‚Anadolu’ya Yalnız Göçebe Türkler mi Geldi?‛. Belleten, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1960. Cilt XXIV, 93-96.
• SÜMER, Faruk. Eski Türklerde Şehircilik. Türk Tarih Kurumu, Ankara 1993.
• ŞEN, Serkan. ‚Eski Türklerde Maden İşçiliğine Bir Bakış‛. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. Ankara 2008, 5(3) :162-172
• ŞEŞEN, Ramazan. İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri. Türk Tarih Kurumu, Ankara 2001.