ŞEYYÂD HAMZA’NIN YÛSUF U ZELİHÂ’SINDA YANLIŞ ALGILANAN BİR KELİME ÜZERİNE / In The Şeyyâd Hamza’s Yûsuf u Zelihâ Incorrectly Perceived On The One Word

Yıl 2013, Sayı: 49, 67 - 72, 10.05.2013

Ümit Demirci

Öz

ÖZ
Şeyyad Hamza’nın Yusuf u Zeliha adlı
eserindeki yona kelimesi, bu eseri yayımlayan
araştırmacılarımız tarafından yanlış
algılanarak, yöne şeklinde okunmuş, yöne
kelimesi yöne < yön-e < yön- “yönelmek”
şeklinde düşünülmüştür. Ancak Türkçede
“yönelmek” anlamında kullanılan yön- diye
bir fiil bulunmamaktadır. Bundan dolayı ilgili
kelime yöne değil yona şeklinde okunmalı,
yona < yon-a < yon- “(kurt vb… yaban hayvanı
için) saldırmak, yaralamak, parçalamak”
şeklinde değerlendirilmelidir.
Anahtar Sözcükler: Şeyyad Hamza, Yusuf u
Zeliha, yöne, yona, yönelmek.

ABSTRACT
The word ‘yona’ in Şeyyad Hamza’s work
Yusuf u Zeliha was detected incorrectly
and read as ‘yöne’. The word ‘yöne’ was
thought as yöne < yön-e < yön- “yönelmek”.
But there is no verb like yön- that is
used in the meaning of “yönelmek” in
Turkish. Because of this the related word
must be read as ‘yona’ not ‘yöne’. yona <
yon-a < yon- should be evaluated as “to
attact,to wound,to shred, to pare (of wild
animals like wolf etc…)
Key Words: Şeyyad Hamza, Yusuf u Zeliha,
yöne, yona, yönelmek.

Anahtar Kelimeler

Şeyyad Hamza, Yusuf u Zeliha, yöne, yona, yönelmek

Kaynakça

• ARIKOĞLU, Ekrem-Klara Kuular, Tuva Türkçesi Sözlüğü , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 200 ASMUSSEN, Jes P., X u āstvānīft, Studies in Manichaeism, Copenhagen: Prostant Apud Munksgaard, 1965.
• ATA, Aysu, Kıssasü’l-Enbiyā II (Dizin) , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1997. TAED 49* 71 ATA, Aysu, Türkçe İlk Kur’an Tercümesi , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2004.
• ATALAY, Besim, Divanü Lugat-it-Türk Tercümesi , c: I, II, III, IV, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1988.
• AYVERDİ, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 2006.
• BAYRAM, Bülent, Çuvaş Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlük , İstanbul: Tablet Yayınları, 2003.
• BOROVKOV, A. K., Orta Asya’da Bulunmuş Kur’ân Tefsirinin Söz Varlığı (XII.-XIII. yüzyıllar), (Rusçadan çevirenler: Halil İbrahim Usta, Ebülfez Amanoğlu), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2002.
• CAFEROĞLU, Ahmet, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü , İstanbul: Enderun Kitabevi, 1993.
• CLAUSON, Sır Gerard, Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish , London: Oxford the Clarendon Press, 1972.
• CÛDÎ, İbrahim, Lügat-ı Cûdî, (Yayına hazırlayanlar: İsmail Parlatır, Belgin Tezcan Aksu, Nicolai Tufar), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1913-1914.
• DEMİRCİ, Ümit Özgür-Şenol Korkmaz, Yusuf u Zeliha , İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2008.
• Derleme Sözlüğü c: I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1963-1982.
• ERASLAN, Kemal, Osman Fikri Sertkaya, Nuri Yüce, Kutadgu Bilig III (İndeks) , İstanbul: Türk Kültürünü Araştırmaları Enstitüsü, 1979.
• ERDAL, Marcel, Old Turkic Word Formation , A Functional Approach to the Lexicon, Volume: I, II, Wiesbaden: Harrassowitz, 1991.
• EREN, Hasan, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara: Bizim Büro Basımevi, 1999.
• ERGİN, Muharrem, Türk Dil Bilgisi (21. baskı) , İstanbul: Bayrak Yayınları, 1997.
• GABAİN, A. Von, Eski Türkçenin Grameri (çeviren: Mehmet Akalın), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1988.
• GAZİHAN, Sultan Abdülhamid, Lugati Çağatai ve Türki Osmâni , İstanbul: Mihran Matbaası, 12 GRØNBECH, Kaare, Komanisches Wörterbuch , Türkischer Wortindex zu Codex Cumanicus, Kopenhagen: E. Munksgaard, 1942.
• GÜLENSOY, Tuncer, Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2007.
• HAN, Muhammad Mehdî, Sanglax, (yayınlayan: Sır Gerard Clauson), London, 1960.
• KAYA, Ceval, Uygurca Altun Yaruk , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1994.
• KÚNOS, İgnaz, Seyx Süleyman Efendi’s Çagataj-Osmanisches Wörterbuch , Budapest, 1902.
• NADELYAYEV, V. M- Nasilov, D. M- Tenişev, E. R- Şçerbak, A. M Drevnetyurskiy Slovar , Leningrad: Izdatel’stvo Nauka, 1969.
• NASKALİ, Emine Gürsoy- Muvaffak Duranlı, Altayca-Türkçe Sözlük , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1999.
• NASKALİ, Emine Gürsoy-Viltor Butanayev-Almagül İsina-Erdal Şahin-Liasian Şahin-Aylin Koç, Hakasça-Türkçe Sözlük , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2007.
• NECİP, Emir Neripoviç, Yeni Uygur Türkçesi Sözlüğü, (çev: İkil Kurban), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2008.
• NİŞANYAN, Sevan, Sözlerin Soyağacı Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, İstanbul: Adam Yayınları, 2003.
• ÖLMEZ, Mehmet, Tuvacanın Söz Varlığı , Wiesbaden: 2007.
• Özbek Tiliniŋ İzehli Lugati , Moskova: 1981.
• PİKARSKİY, E. K., Yakut Dili Sözlüğü , İstanbul: Ebüzziya Matbaası, 1945.
• RÄSÄNEN, Marttı, Versuch eines Etymologıschen Wörterbuchs der Türksprachen , Helsinki, 1969. RÖHNBORN, Klaus, Uigurisches Wörterbuch , Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen Texte aus Zentralasien 1-6, Franz Steiner Verlag GMBH-Wiesbaden, 1977.
• Sami, Şemseddin, Kamus-ı Türkî, (Yayına hazırlayan: Paşa Yavuzarslan), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2010.
• Starostın, Sergei-Anna Dybo-Oleg Mudrak, Handbook of Oriental Studies , c: I, II, III Boston, 200 Tarama Sözlüğü , c: I II, III, IV, V, VI, VII, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1963-1977.
• Tavkul, Ufuk, Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2000.
• Tekin, Talât, Orhon Yazıtları , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1988.
• Tekin, Talât-Mehmet Ölmez-Emine Ceylan-Zuhal Ölmez-Süer Eker, Türkmence Türkçe Sözlük , İstanbul: Simurg Yayınları, 1995.
• Toparlı, Recep, Hanifi Vural, Recep Karaatlı, Kıpçak Türkçesi Sözlüğü , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2003.
• Türkçe Sözlük , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2009.
• User, Hatice Şirin, Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları, Konya: Kömen Yayınları, 2009.
• Usta, Halil İbrahim, Orta Asya Kur’ân Tefsiri , Türk Dilinin Tarihi Kaynakları, 2011.
• Yudahin, K. K.- Abdullah Taymas, Kırgız Sözlüğü , cilt: I, II, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1988.