Öz
The writer of Mesnevi-i Manevi Mevlana Celaleddin-i Rumi (d. 1273), influenced particularly Anatolian geography through the centuries. Mesnevi was required to be translated and annotated in Anatolia where Turkish is spoken, for the reason that Mevlana narrated his moral advices with imaginative stories and by using Persian language. Therefore many cognoscenti of science and Mevlevi sheikhs studied on translation and annotation of Mesnevi. One of these studies was written by Sinaneddin Yusuf-ı Sineçak (d. 1546) from Yenicevardar who was one of the Mevlevi sheikhs. Cezire-i Mesnevi of Sineçak which comprises tawhid oriented couplets selected from Mesnevi gained recognition among Mevlevi sheikhs. Moreover, many annotations were written for Cezire-i Mesnevi. The most celebrated annotation of Cezire-i Mesnevi was written by Şeyh Galib (d. 1799) and named his work as Şerh-i Cezire-i Mesnevi. However some sources which inform about Şerh-i Cezire-i Mesnevi make some mistakes about this work. In this article, the reason of these mistakes is tried to be determined and right information is confirmed
Anahtar Kelimeler
Mawlana and Masnavi Sheikh Galib annotation Şerh-i Cezire-i Masnavi
Kaynakça
- Akbayar Kahraman, N. K. (1996). Mehmed Süreyya-sicill-i Osmanî. İstanbul: Kültür Bakanlığı- Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, C. 5.
- Alparslan, A. (1988). Şeyh Galib. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Arı, A. (2008). Galib Dede’nin aşk ateşi; Şeyh Galib divanı’nda aşk. İstanbul: Profil Yayıncılık.
- Aslantürk, M. (1996). Şerh-i Cezire-i Mesnevi (inceleme-transkripsiyonlu metin-indeks). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aydın, H. (2010). Cevri divanı’nın tahlili. Yayımlanmamış doktora tezi, Balıkesir: Balıkesir Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aygün, Ö. (2012). Abdülhalim Memduh-tarih-i edebiyat-ı Osmaniye. İstanbul: Kriter Yayınları.
- Ayvazoğlu, B. (1995). Şeyh Galib kitabı. İstanbul: İstanbul BB Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları.
- Ayvazoğlu, B. (2013). Kuğunun son şarkısı. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Banarlı, N. S. (2004). Resimli Türk edebiyâtı tarihi. İstanbul: MEB Yayınları, C. II.
- Bankır, M. (2004). Abdullah Bosnavi-şerh-i Cezire-i Mesnevi (Metin-İnceleme-Sözlük). Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul: İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Büyük Türk Klasikleri (1988). (Başlangıçtan günümüze kadar; tarih, antoloji, ansiklopedi). İstanbul: Ötüken Yayınları, C. 7.
- Ceylan, Ö. (2007). Tasavvufî şiir şerhleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Ciravoğlu, Ö. (1999). Türk ve dünya edebiyatı yazarlar sözlüğü. İstanbul: Özyürek Yayınevi.
- Çeltik H. (2008). Ömer Ferit Kam-asar-ı edebiye tedkikatı (Divan Şiirinin Dünyasına Giriş). Ankara: Birleşik Yayınları.
- Demirel, Ş. (2007). Mesnevi'nin Türkçe şerhleri üzerine bir literatür çalışması. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5(10), 469-504.
- Devellioğlu, F. (2012). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat (eski ve yeni harflerle). Ankara: Aydın Kitabevi.
- Doğan, M. N. (2002). Şeyh Galib-Hüsn ü Aşk. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Duman, M. (1996). XV. yüzyıl şairlerinden İbrahim Bey. İstanbul: İlmi Araştırmalar 2.
- Ece, S. (2012). Hüsnüne aşk olsun. Erzurum: Fenomen Yayınları.
- Ergun, S. N. (1935). Şeyh Galib: hayatı ve eserleri. İstanbul: Bozkurd Matbaası.
- Esed, M. (2002). Kur’an mesajı ‘meal-tefsir’ (Çev. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk). İstanbul: İşaret Yayınları.
- Genç, İ. (2004). Hüsn ü aşk kahramanı aşk’ın Manevi yolculuğunun retorik boyutu. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi I. Ulusal Sosyal Bilimler Sempozyumu‚ Bir Metafor Olarak Yol/Yolculuk”, 9-10 Aralık.
- Genç, İ. (2010): Örneklerle eski Türk edebiyatı tarihi (klasik dönem). İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
- Gibb, E.J. W. (1999). Osmanlı şiir tarihi (Haz. Ali Çavuşoğlu), Ankara: Akçağ Yayınları.
- Gölpınarlı, A. (1971). Şeyh Galib (seçmeler). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Güleç, İ. (2004). Türk edebiyatında Cezire-i Mesnevi şerhleri. Osmanlı Araştırmaları: The Journal of Ottoman Studies, XXIV, 159–179.
- Güleç, İ. (2009). Dağılmış incileri toplamaya yardım etmek: şerh tasnifi meselesine küçük bir katkı. Turkish Studies, 4(6). 213-230.
- Gündoğdu, C. (2005). Mevlana’nın Mesnevi’sinde mânâ dili, Mesnevi’nin Türkçeye şerh geleneği ve bu bağlamda halvetî şeyhi Abdulmecîd-i Sivâsî’nin Mesnevi üzerine çalışmaları. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 14, 121-148.
- Halman, T. S. vd. (2007). Türk edebiyatı tarihi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, IV Cilt.
- Hidayetoğlu, S. (1986). Aynu'l-füyûz-Cezire-i Mesnevi'nin manzum şerhi-Cevrî İbrahim Çelebi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Konya: Selçuk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Holbrook, R.V. (2012). Aşkın okunmaz kıyıları (çev. Erol Köroğlu-Engin Kılıç). İstanbul:
Öz
Mesnevi-i Manevi müellifi Mevlana Celaleddin-i Rumi (öl. 1273), özellikle Anadolu coğrafyasında yüzyıllar boyunca etkisini hissettirmiştir. Manevi nasihatlerini temsilî hikâyelerle ve Fars diliyle aktarmış olması dolayısıyla Türkçenin konuşulduğu Anadolu’da, Mevlana’nın Mesnevi’sinin tercüme ve şerh edilmesi ihtiyacı hâsıl olmuştur. Bu sebeple pek çok ilim erbabı ve Mevlevi şeyhi, Mesnevi üzerinde tercüme ve şerh çalışmaları yapmıştır. Bu çalışmalardan biri de Mevlevi şeyhlerinden olan Yenicevardarlı Sinaneddin Yusuf-ı Sineçak (öl. 1546) tarafından kaleme alınmıştır. Mesnevi’den seçilmiş tevhid içerikli beyitleri ihtiva eden, Sineçak’a ait Cezire-i Mesnevi adındaki bu eser, Mevleviler arasında rağbet görmüştür. Öyleki Cezire-i Mesnevi’ye pek çok şerhler yazılmıştır. Cezire-i Mesnevi şerhlerinin en meşhurunu ise Şeyh Galib (öl. 1799) yapmış ve bu çalışmasına Şerh-i Cezire-i Mesnevi adını vermiştir. Ancak Şerh-i Cezire-i Mesnevi hakkında bilgi veren bazı kaynaklar, bu eser hakkında birtakım yanılmalara düşmektedirler. Bu yazıyla yanılgının nedeni tespit edilmeye çalışılmış ve bu eser hakkındaki doğru bilgi verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akbayar Kahraman, N. K. (1996). Mehmed Süreyya-sicill-i Osmanî. İstanbul: Kültür Bakanlığı- Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, C. 5.
- Alparslan, A. (1988). Şeyh Galib. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Arı, A. (2008). Galib Dede’nin aşk ateşi; Şeyh Galib divanı’nda aşk. İstanbul: Profil Yayıncılık.
- Aslantürk, M. (1996). Şerh-i Cezire-i Mesnevi (inceleme-transkripsiyonlu metin-indeks). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aydın, H. (2010). Cevri divanı’nın tahlili. Yayımlanmamış doktora tezi, Balıkesir: Balıkesir Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aygün, Ö. (2012). Abdülhalim Memduh-tarih-i edebiyat-ı Osmaniye. İstanbul: Kriter Yayınları.
- Ayvazoğlu, B. (1995). Şeyh Galib kitabı. İstanbul: İstanbul BB Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları.
- Ayvazoğlu, B. (2013). Kuğunun son şarkısı. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Banarlı, N. S. (2004). Resimli Türk edebiyâtı tarihi. İstanbul: MEB Yayınları, C. II.
- Bankır, M. (2004). Abdullah Bosnavi-şerh-i Cezire-i Mesnevi (Metin-İnceleme-Sözlük). Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul: İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Büyük Türk Klasikleri (1988). (Başlangıçtan günümüze kadar; tarih, antoloji, ansiklopedi). İstanbul: Ötüken Yayınları, C. 7.
- Ceylan, Ö. (2007). Tasavvufî şiir şerhleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Ciravoğlu, Ö. (1999). Türk ve dünya edebiyatı yazarlar sözlüğü. İstanbul: Özyürek Yayınevi.
- Çeltik H. (2008). Ömer Ferit Kam-asar-ı edebiye tedkikatı (Divan Şiirinin Dünyasına Giriş). Ankara: Birleşik Yayınları.
- Demirel, Ş. (2007). Mesnevi'nin Türkçe şerhleri üzerine bir literatür çalışması. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5(10), 469-504.
- Devellioğlu, F. (2012). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat (eski ve yeni harflerle). Ankara: Aydın Kitabevi.
- Doğan, M. N. (2002). Şeyh Galib-Hüsn ü Aşk. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Duman, M. (1996). XV. yüzyıl şairlerinden İbrahim Bey. İstanbul: İlmi Araştırmalar 2.
- Ece, S. (2012). Hüsnüne aşk olsun. Erzurum: Fenomen Yayınları.
- Ergun, S. N. (1935). Şeyh Galib: hayatı ve eserleri. İstanbul: Bozkurd Matbaası.
- Esed, M. (2002). Kur’an mesajı ‘meal-tefsir’ (Çev. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk). İstanbul: İşaret Yayınları.
- Genç, İ. (2004). Hüsn ü aşk kahramanı aşk’ın Manevi yolculuğunun retorik boyutu. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi I. Ulusal Sosyal Bilimler Sempozyumu‚ Bir Metafor Olarak Yol/Yolculuk”, 9-10 Aralık.
- Genç, İ. (2010): Örneklerle eski Türk edebiyatı tarihi (klasik dönem). İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
- Gibb, E.J. W. (1999). Osmanlı şiir tarihi (Haz. Ali Çavuşoğlu), Ankara: Akçağ Yayınları.
- Gölpınarlı, A. (1971). Şeyh Galib (seçmeler). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Güleç, İ. (2004). Türk edebiyatında Cezire-i Mesnevi şerhleri. Osmanlı Araştırmaları: The Journal of Ottoman Studies, XXIV, 159–179.
- Güleç, İ. (2009). Dağılmış incileri toplamaya yardım etmek: şerh tasnifi meselesine küçük bir katkı. Turkish Studies, 4(6). 213-230.
- Gündoğdu, C. (2005). Mevlana’nın Mesnevi’sinde mânâ dili, Mesnevi’nin Türkçeye şerh geleneği ve bu bağlamda halvetî şeyhi Abdulmecîd-i Sivâsî’nin Mesnevi üzerine çalışmaları. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 14, 121-148.
- Halman, T. S. vd. (2007). Türk edebiyatı tarihi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, IV Cilt.
- Hidayetoğlu, S. (1986). Aynu'l-füyûz-Cezire-i Mesnevi'nin manzum şerhi-Cevrî İbrahim Çelebi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Konya: Selçuk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Holbrook, R.V. (2012). Aşkın okunmaz kıyıları (çev. Erol Köroğlu-Engin Kılıç). İstanbul:
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Sayı: 54 |
- Makale Dosyaları