DESCRIPTION/ DEPICTION IN THE NOVEL OF KOYUCAKLI YUSUF WRITTEN BY SABAHATTIN ALI İN TERMS OF STRUCTURE AND FUNCTION

Yıl 2017, Sayı: 59, 315 - 344, 31.05.2017

Esra Ekinci Çelikpazu , Tuğba Karakayalı

Öz

One of the grammatical style which is determined with stylistic/traditional grammar, is the verb (action) of description/depiction. But it is seen that the functions of description/depiction actions is not determined in the studies which are done with this perspective. The aim of this study is to determine description actions with functional grammar approach in terms of structures and functions. In the study, document analysing is used as the method of data acquisition. Descriptive analysis which is one of the data analysis methods , is applied in the study which is chosen with random sampling between works of Sabahattin Ali. In the result of this study, it is seen that verbal auxiliary -A bil-, -(y)I ver-, -A dur-, -A gel-, -(y)Ip git-, -A gör-, -A kal-, -A koy- ve -A added different functions to main verb (action) in the body of literature.

Anahtar Kelimeler

Compound verb, verbs of description, functional grammar, structure, function

SABAHATTİN ALİ’NİN KUYUCAKLI YUSUF ADLI ROMANINDA YAPI VE İŞLEV BAKIMINDAN BETİMLEME / TASVİR EYLEMLERİ

Öz

İlgili alan yazında işlevleri genellikle biçimsel/geleneksel dil bilgisi anlayışı ile belirlenen dil bilgisel biçimlerden biri de betimleme/tasvir eylemleridir. Ancak bu bakış açısıyla yapılan çalışmalarda tasvir /betimleme eylemlerinin işlevlerinin tam olarak belirlenmediği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf adlı romanındaki tasvir eylemlerini yapıları ve işlevleri bakımından işlevsel dil bilgisi yaklaşımı ile betimlemektir. Çalışmada veri toplama yöntemi olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Sabahattin Ali’nin diğer eserleri arasından seçkisiz örnekleme ile seçilen eserin incelenmesinde veri analiz tekniklerinden betimsel analiz uygulanmıştır. Çalışmanın sonucunda -A bil-, -(y)I ver-, -A dur-, -A gel-, -(y)Ip git-, -A gör-, -A kal-, -A koy- ve –A yaz- yardımcı eylemlerinin esas eyleme alan yazında belirtilen işlevlerinden farklı anlam özellikleri kattığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Birleşik eylem, tasvir eylemleri, işlevsel dil bilgisi, yapı, işlev

Kaynakça

• Akar, A. (2009). “Bodrum Ağızlarında Şimdiki Zamanda Süreklilik Bildiren Bir Tasvir Fiili: {-I gel-}”. Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı 25-30 Mart 2008. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ali, S. (2004). Kuyucaklı yusuf. (16. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aydeniz, S. (1995). Türkiye türkçesinde tasvirî fiiller ve fonksiyonları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin grameri. (8. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bilgegil, K.(2009). Türkçe dil bilgisi. (3. Basım). Erzurum: Sakım Söğüt Yayınevi.
• Boz, E. (2012). Türkiye türkçesi biçimsel ve anlamsal işlevli biçimbilgisi (tasnif denemesi). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Börekçi, M. (2009). Türkiye türkçesinde yapı ve işlev bakımından sözcükler. Erzurum.
• Börekçi, M. (2015). “Söz Dizimi Kuramları Bağlamında Türkçe Söz Dizimi”. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/16, 355-370.
• Clairis, C. (2003). İşlevsel dilbilim. A. Eziler Kıran, E. Korkut ve S. Ağıldere (Yayıma hazırlayanlar.). Günümüz dilbilim çalışmaları (1. Baskı) içinde (s. 19-25). İstanbul: Multilingual.
• Cumakunova, G. (2007). “Türk Dillerinin Yapısal ve Semantik Farklılıklarının Örneği Olarak Birleşik Fiiller: Kırgız ve Türkiye Türkcesi Örneğinde”. İCANAS 38 Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi 10-15 Eylul, Ankara.
• Demir, T. (2006). Türkçe dilbilgisi. (2. Baskı). Ankara: Kurmay Yayın Dağıtım.
• Deny, J. (1921). Türk dil bilgisi (Jean Deny’nin 1921 baskı Türk Dili Grameri Osmanlı Lehçesi adlı eserini temel alarak günümüz Türkçesine uyarlayan A. Benzer).(2012). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Ediskun, H. (2010). Türk dilbilgisi. (12. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Eker, S. (2009). Çağdaş türk dili. (5. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ergin, M. (1998). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basın Yayın Dağıtım.
• Gabain, A. V. (1988). “Türkçede Fiil Birleşmeleri”. TDAYB 1953. 16-28. http://turkoloji.cu.edu.tr. E. T. 20.03.2016.
• Gedizli, M. (2013). “Türkçede Yardımcı Fiillerin Morfo-Semantiği ve İşlevi”. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/13, 897-914.
• Gencan, T. N. (2007). Dilbilgisi. (1. Baskı). Ankara: Tek Ağaç Eylül Yayıncılık.
• Hacıeminoğlu, N. (2016). Türk dilinde yapı bakımından fiiller. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Hengirmen, M. (2007). Türkçe dilbilgisi. (9. Baskı). Ankara: Engin Yayınevi.
• İmer, K., Kocaman, A. ve Özsoy, A. S. (2011). Dilbilim sözlüğü. (1. Basım). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Kara, F. (2011). “Bil- Tasvir Fiilinin İşlevleri”. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/1, 1381-1397.
• Karaağaç, G. (2009). Türkçenin söz dizimi. (2. Basım). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Karahan, L. (2015). Türkçede söz dizimi. (22. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kirişçioğlu, F. (1994). Saha türkçesindeki tasvirî fiiller üzerine I. http://turkoloji.cu.edu.tr/ (Son Erişim Tarihi: 10.02.2016.)
• Korkmaz, Z. (2007). Türkiye türkçesi grameri şekil bilgisi. (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Merhan, A. (2012). “Kudadgu Bilig’de Betimleyici Eylemler”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(21), 196-208.
• Merriam, S. B. (2013). Qualitative research a guide to design and implementation.(Üçüncü Basımdan Çeviri). Çev. Editörü: Selahattin Turan. Ankara: Nobel.
• Özmen, M. (2013). Türkçenin sözdizimi. (1. Baskı). Adana: Karahan Kitabevi.
• Rifat, M. (1990). Dilbilim ve göstergebilimin çağdaş kuramları. (1. Basım). Düzlem Yayınları.
• Schaaik, V. G. (2001). The bosphorus papers studies in turkish grammar 1996-1999. İstanbul: Boğaziçi University Press.
• Şahin, H. (2002). “Türkiye Türkçesinde -Ip Ulaçlı Fiillerin Durumuna Bir Bakış”. U. Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 3, 99-105.
• Tan, A. (2005). Kırgız türkçesinde tasvir fiilleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• TDK. (2011). Büyük türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Vural, H. ve Böler, T. (2012). Ses ve şekil bilgisi. (2. Baskı). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Güncelleştirilmiş geliştirilmiş 9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.