199 Number (H. 1322-1324 / M.1904-1907) The Evaluation of the Subject to Provide the Subject to The Chair by The Mahmud Pasha Court

Yıl 2018, Sayı: 63, 573 - 590, 30.09.2018

Sevim Erdem Hülya Arat

https://doi.org/10.14222/Turkiyat3903

Öz

Istanbul city has been the capital of many empires
and cultures throughout history. Because of these qualities, it has always
protected its position and its historical worthiness. In this respect, the
first-hand resources of the sherries, which provide the right information about
Ottoman history, are undoubtedly the most valuable records for this purpose. As
a result of the transcription a devaluation of Mahmud Pasha Court's Shar'îye
Sicili numbered 199, it has been determined that many cases are related to
their cleavable. The reason for this is that Mahmud Pasha Semti, a residence in
the 17th century, is now completely a trade district in the 20th century. This
study is based on the transcription a devaluation of the Mahmud Pasha Court
Sheriff's Court No. 199, which covers H.1322-1324 / M.1904-1907, and the
information we have received, along with the information we have received,
between Muslim and non-Muslim elements and other minorities, or only between
the Ottoman citizen sorthe legal aspects of similar cases.

Anahtar Kelimeler

Istanbul, Mahmud Pasha District, 199 Mahmud Pasha Law Cour t Record, Ottoman Empire

199 Numaralı (H. 1322-1324 / M.1904-1907) Mahmûd Paşa Mahkemesi Şer´îyye Siciline Göre Alacak Verecek Meselesi’nin Değerlendirilmesi

Öz

İstanbul
şehri tarih boyunca çok sayıda imparatorluk ve kültüre başkentlik yapmıştır. Bu
vasıflarından ötürü hem konumuyla hem de sahip olduğu tarihi zenginlikleriyle
araştırılmaya değer özelliğini daima korumuştur. Bu doğrultuda Osmanlı
tarihiyle ilgili doğru bilgilere ulaşılmasını sağlayan birinci elden kaynak
olan şeriyye sicilleri hiç şüphesiz bu amaç uğrunda en kayda değer kayıtlardır.
199 Numaralı Mahmûd Paşa Mahkemesi Şer´îyye Sicili’nin transkripsiyon ve değerlendirilmesi
sonucunda çok sayıdaki davanın alacak verecek ile alakalı olduğu tespit
edilmiştir. Bunun sebebi ise 17. yüzyıllarda bir ikamet alanı olan Mahmûd Paşa
Semti’nin 20. yüzyılda artık tamamen bir ticaret semti olmasıdır.  Bu çalışmamız,  H.1322-1324/M.1904-1907 yılları arasını
kapsayan 199 Numaralı Mahmûd Paşa Mahkemesi Şer´îyye Sicili’nin transkripsiyonu
ve değerlendirmesini içermekle birlikte ulaştığımız bilgiler ışığında Müslüman
ve gayrimüslim unsurlar arasında ve diğer azınlıklar veya sadece Osmanlı
vatandaşlarının arasındaki alacak veya benzer davaların hukukî boyutu üzerinde
durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Mahmûd Paşa Semti, 199 Numaralı Mahmûd Paşa Şeriyye Sicili, alacak-verecek davası

Kaynakça

• İstanbul Müftülük Arşivi 199 Numaralı (H.1322—1324/M.1904-1907) Mahmûd Paşa Mahkemesi Şer´îyye Sicili. Basılı Şer´îyye Sicilleri Galata 20, Cilt:35, Sayfa:270, Hüküm No:337, Orijinal metin no: [49b-2] İSAM Kadı Sicilleri Arşivi, İstanbul. İstanbul Kadı Sicilleri İstanbul Mahkemesi 3 Numaralı Sicil (H.1027/M.1618), Hazırlayan: Karaca, Yılmaz – Erol, Rasim – Kahriman, Salih – Recep, Fuat – Atay, Sabri – Kılıç, Hüseyin, Türkiye Diyanet Vakfı Araştırmaları Merkezi (İSAM), İstanbul, Eylül 2010. İstanbul Kadı Sicilleri Üsküdar Mahkemesi 1 Numaralı Sicil (H. 919-927/M. 1513-1521), Hazırlayanlar: Aydın, Bilgi- Tak, Ekrem, İslam Araştırmalar Merkezi (İSAM), İstanbul Kasım 2008. İstanbul Kadı Sicilleri Üsküdar Mahkemesi 2 Numaralı Sicil (H. 924-927/M. 1518-1521), Hazırlayanlar: Günalan- Kemal, Vildan-Altıntop, Özlem- Ayyıldız, Hatice Bahadır, İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), İstanbul Ocak 2010. İstanbul Kadı Sicilleri Üsküdar Mahkemesi 84 Numaralı Sicil (H.999-1000/M.1590-1591), Hazırlayan: Günalan, Rıfat, Türküye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), İstanbul Temmuz 2010. Tetkik Eserler “Mahmut Paşa” Maddesi, Büyük Larousse, Sözlük ve Ansiklopedisi, XV. Cilt, Milliyet Gazetecilik A. Ş. Akgündüz, Ahmet “İslam Hukukunun Osmanlı Devleti’nde Tatbiki: Şer´îyye Mahkemeleri ve Şer´îyye Sicilleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı: 14, Ekim 2009, ss.13-48. Aydın, M. Akif, İslam Ansiklopedisi, “Deyn” Maddesi, Türk Diyanet Vakfı İSAM, Türkiye Araştırmaları Merkezi, Cilt: 9, 1994. Behar, Cem, A Neighborhood In Ottoman Istanbul, Albany 2003, s.3-6. Canatar, Mehmet, “1009/1600 Tarihli İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri’ne Göre Nefs-i İstanbul’da Bulunan Mahalleler ve Özelliklerine Dair Gözlemler”, Editörler: Feridun Emecen- Emrah Safa Gürkan, Osmanlı İstanbul’u I, 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş., İstanbul 29 Mayıs-1 Haziran 2013. Cantay, Gönül, “Türk Mimarisinde Kervansaraylar” Mimar Sinan Fakültesi, Türkler Ansiklopedisi VI. Cilt, Yeni Türkiye Yayınları. Darkot, Besim, “İstanbul, Coğrafi Giriş”, İslam Ansiklopedisi, 5/2, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1968, s.1135-1142. Demirkent, Işın, “İstanbul” Maddesi, Türk Diyanet Vakfı İSAM, Türkiye Araştırmalar Merkezi, İstanbul 2001, ss. Eyice, Semavi, Tarih Boyunca İstanbul, Etkileşim Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2010. Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: İstanbul, Hazırlayanlar: Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı, 1. Cilt- 2. Kitap, 5. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2008. Hammer, J. Von.,Osmanlı İmparatorluğu Tarihi I, Editör: İlhan Bahar, Kum Saati Yayınları, 2. Baskı İstanbul, 2011. İncicyan, P. G., 18. Asırda İstanbul, Tercüme: H. D. Andreasyan, 2. Baskı, Baha Matbaası, İstanbul 1976. Kaçar, Turhan, “Ebioniteler’den Arius’a: Eskiçağ Doğu Hıristiyanlığı’nda İsa Teolojisi Tartışmaları”, AÜİFD Cilt XLIV (2003), Sayı 2, s. 187-206 Kafesoğlu, İbrahim, “İstanbul, Şehrin Tarihi”, ”, İslam Ansiklopedisi, 5/2, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1968, s.1142-1148. Kramers, J.H., “Mahalle”, İslam Ansiklopedisi, MEB., Ankara 1972, s.144. Kuban, Doğan, İstanbul Bir Kent Tarihi, Çev. Zeynep Rona, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2. Basım Aralık 2012. Nalçacı, Nida Nebahat, Mahmut Paşa Semt Tarihi, Fatih Belediyesi, İstanbul. Otar, İsmail, “Osmanlı Devleti’nde Faiz”, Yönetim Dergisi, Yıl 10, Sayı 33 –Mayıs 1999, İstanbul, ss. 53-64. Ortaylı, İlber, Osmanlı Devleti’nde Kadı, Turhan Kitapevi Yayınları, Ankara 1984. Schneider, Alfans Maria, “XV. Yüzyılda İstanbul’un Nüfusu” Belleten, Cilt XVI., Sayı: 61 Ocak 1952, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1952, ss.34-48. Tekindağ, Şehabeddin, “Mahmud Paşa”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 7, MEB., s.183-188. Uğur, Yunus, İslam Ansiklopedisi “Şer´îyye Sicilleri” Maddesi, Türk Diyanet Vakfı İSAM, Türkiye Araştırmaları Merkezi, Cilt: 9, 1994. Yel, Ali Murat-Mustafa Sabri Küçükaşçı, “Mahalle” Maddesi, İslam Ansiklopedisi, DİA., Ankara 2003, Cilt 27, ss. 323-326.