TEVFİK FİKRET VE MEHMET AKİF’İN BENZER İSİMLİ / TEMALI MANZUMELERİ

Yıl 2016, Sayı: 56, 1153 - 1174, 15.06.2016

Mustafa Aydemir

Öz

Aynı siyasi, iktisadi ve içtimai şartlar altında yaşayan sanatçılar arasında etkileşimin olması ve birbirlerinin tesiri altında kalmaları doğaldır. Bu yüzden aynı nesle mensup Fikret ve Akif’in de benzer bir ruha sahip olması kaçınılmaz olarak görülmektedir. Her ne kadar düşünce bakımından birbirlerinin muarızı olarak bilinseler de şiiri nesre yaklaştırmaları, aruzu Türkçeye intibak ettirmeleri ve şiirde aynı temalara değinmeleri bakımından benzerlik göstermektedirler.
Fikret ve Akif’in birbirleriyle münasebetleri, genellikle “Tarih-i Kadim” münakaşaları çerçevesinde gündeme gelmektedir. Ancak bu münakaşanın dışında gerek benzer isimli gerekse benzer temalı şiirlerinin olduğu gözden kaçmaz. Bu iki şairin ortak temalı/isimli şiirlerinin olmasına karşın bu şiirlerde hayata ve dine farklı bakışları, çalışmamızın esasını teşkil eder.
Sanatı samimiyetle özdeşleştiren Fikret, sanatçıya büyük görevler düştüğünü belirterek onun toplumla ile iç içe olması gerektiğini savunur. Coppée’den etkilenerek yazdığı toplumsal içerikli şiirlerinde gözleme sıkça yer verir. Yaşadıklarını şiir vasıtasıyla dile getirir. Özel hayatında yaşadığı aile içi acılar, onun sanat anlayışını belirlemede etkili olur. İlk döneminde dinî içerikli şiirler yazmasına karşın yaşadıklarının etkisiyle inanç bunalımı geçirdiği bilinmektedir.
Fikret gibi Akif de yaşadığı cemiyetin meselelerini eserlerine yansıtır. Kimsenin dikkatini çekmeyen sıradan bazı sosyal meseleleri, manzumelerine konu edinerek hayat ile şiiri kaynaştırır. Sosyal meseleleri, şiirinin konusu yapar. Bu meseleleri, şairlikten önde tutar. Batmakta olan toplumu kurtarmanın çığlığı ve sesi olur. Asıl sanatkâr ve şair yönünü ise dua tarzındaki şiirlerinde gösterir.
Bu çalışmanın giriş kısmında, Fikret ve Akif’in sanat anlayışlarının genel çerçevesi çizildikten sonra, bu şahısların benzer isimli/temalı manzumeleri üzerinde durulmuştur. Daha sonra bu manzumeler, toplumsal ve dinî içerikli olmak üzere iki ana başlık şeklinde irdelenmeye çalışılmıştır.