İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU’NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER

Yıl 2016, Sayı: 56, 1255 - 1307, 15.06.2016

Feyza Kurnaz Şahin

Öz

Son yıllarda akademik yazında I. Dünya Savaşı’nın sosyal, ekonomik ve toplumsal etkileri daha çok tartışılmaya başlanmıştır. Bu meyanda savaşın mağdurlarından olan esirler ile ilgili çalışma sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Birçok akademisyen Osmanlı arşiv kaynaklarından yararlanarak bu konuda araştırmalar yapmıştır. Ancak bu çalışmaların ekseriyeti Türk esirlerle ilgilidir. Öte yandan Türkiye’nin elinde bulunan esirleri konu alan çalışmalar ise genellikle Osmanlı arşiv kaynaklarına dayanmaktadır. Bu noktada Türkiye’nin elinde bulunan esirlerin durumunu ortaya koyan yabancı kaynakların incelenmesi, mukayeseli çalışmalara veri oluşturmak açısından önemlidir. Bu husus dikkate alındığında Türkiye’de bulunan İngiliz esirlerin durumlarının, İngiliz arşiv belgelerine yansıma biçimi ve değerlendirilme şekli önem arzetmektedir.
Bu meyanda araştırmada, I. Dünya Savaşı yıllarında Afyonkarahisar’daki esir kampında bulunan İngiliz esirlerin sıhhi, sosyal ve ekonomik durumlarının İngiliz arşiv belgelerine yansıma biçimi irdelenmeye çalışılmıştır. Böylece Afyonkarahisar örneğinden yola çıkılarak Türkiye’de bulunan İngiliz esirlerin içinde bulunduğu şartlar, esirlerin Türk tarafının kendilerine karşı tutumuna yönelik algıları, kampa yönelik eleştirileri veya memnuniyetleri, İngiliz Hükümeti’nin anılan esir kampı ile ilgili değerlendirmeleri ortaya konulmuş olacaktır.
Çalışmada temel olarak İngiltere’de bulunan The National Archives’in Foreign Office belgeleri esas alınmıştır. Bu belgeler arasında resmi yazışmalar, İngiliz esirlere ait mektuplar, anılar ve dilekçeler ile diğer devlet temsilcileri tarafından yazılmış raporlar yer almaktadır.