Turkish Women Profile That Ataturk Targeted: Example of Konya Speech

Yıl 2019, Sayı: 65, 445 - 464, 31.05.2019

Cemile Tekin

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4119

Öz

The Turkish woman has been deemed valuable by their husbands since the dawn of history. In Turkish societies, mothers had rights, as did the fathers. Marriage is based on mutual respect and monogamy. Adultery was never accepted and recognized. After the adoption of Islam, a new lifestyle has been embraced within the framework of this new religious understanding. Nonetheless, women have always been respected by the men.

Mustafa Kemal Pasha, who wanted to give new rights to the Turkish women in the direction of the developments in the world, emphasized the place of the woman in the society and civilization with his dictum: “Everything we see on the face of the world is the work of the women”. He evaluated women's rights as a main component of westernization and modernization, and always trusted the Turkish woman. No leader has been as sensitive as Ataturk on women’s rights and did not fight as much as he did. In this article, in the speech given by Atatürk in Konya, the reforms he has made have been emphasized within the framework of the message he gave to the Turkish women. In addition, the text and translation of Konya trip and its presentation are presented in the appendix.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Turkish women, women’s rights, equality

Atatürk’ün Hedeflediği Türk Kadını Profilinin İzleri: Konya Nutku Örneği

Öz

Türk kadını tarihin eski devirlerinden beri eşinin yanında değerli idi. babanın olduğu gibi annenin de hakları vardı. Evlilik, karşılıklı saygı esasına dayanır, tek eşlilik dışında birliktelik düşünülmezdi. Ana ve babanın soyu eşit kabul edilir, eşler arasında saygı öne çıkardı. İslamiyet’in kabulünden sonra yeni dinî anlayış çerçevesinde bir hayat tarzı benimsenmiş, baba evin reisi kabul edilmiştir. Bununla birlikte kadın erkekten hep saygı görmüştür.

Türk kadınına dünyadaki gelişmeler doğrultusunda yeni haklar vermek isteyen Gazi Mustafa Kemal Paşa “Dünya yüzünde gördüğümüz her şey kadının eseridir.” sözüyle kadının cemiyet ve uygarlık içindeki yerini vurgulamıştır. Kadın haklarını batılılaşmanın ve modernleşmenin bir öğesi olarak idrak etmiştir. Türk kadınına hep güvenmiş ve onun toplum içinde hak ettiği yer için inkılaplara imza atmıştır. Hiçbir devlet adamı, Atatürk kadar kadın hakları konusunda hassas olmamış ve O’nun kadar mücadele etmemiştir. Bu makalede Atatürk’ün Konya’da yaptığı konuşmada da Türk kadınına verdiği mesaj çerçevesinde hayatı boyunca yaptığı inkılaplar üzerinde durulmuştur. Ayrıca Konya gezisi ve konuşmasına temas eden metin ve çevirisi de çalışmanın ekinde sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Konya, Türk kadını, kadın hakları, eşitlik

Kaynakça

• ATATÜRK, Söylev ve Demeçler, II, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları, Ankara 1981. ATATÜRK, Nutuk, (1920-1927), II (bugünkü dille yayına haz. Zeynep Korkmaz), Başbakanlık Basımevi, Ankara 1984. BAYKAL, Bekir Sıtkı, Millî Mücadele'de Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti, Ankara 1986. BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi, İstanbul 2002. KAYSERİ, İhsan, Atatürk ve Konya, Arı Basımevi, Konya 1981. KURNAZ, Şefika, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, T. C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurulu Başkanlığı Yayınları, No: 4, Ankara 1991. KÜÇÜKBEZİRCİ, Seyit, Mustafa Kemal Atatürk'ün Konya ile Yakınlığı, Konya 2016. LAPČEVIĆ, Dragiša, O Našim Muslimanima, Sociološke i etnografske beleške, Beograd 1925. SEVİNÇ, Necdet, Eski Türklerde Kadın ve Aile, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 1987. SIMIĆ, Stevan, Največi reformator sadašnjice: Kemal paša, Štamparija Nemanja, Skoplje 1932. Türk Aile Ansiklopedisi, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yay., II, Ankara 1991.
• Makaleler AKYÜZ, Yahya, “Osmanlı Döneminden Cumhuriyete Geçilirken Eğitim-Öğretim Alanında Yaşanan Dönüşümler”, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, I/2 (2011), s. 9-22. ARSLAN, Nihan, “Atatürk ve Kadın”, Hukuk Gündemi Dergisi, Atatürk Özel Sayısı, s. 67-68. BİLGİN, Beyza, “Atatürk ve Türk Kadını”, Atatürk Haftası Konferansları, s. 87. BULUT, Sedef- Miray Vurmay Güzel, “Ortadoğulu Kadın Gözünden Atatürk Döneminde Kadın Hakları: Mısır Örneği”, DTCF Dergisi, 57.1 (2017), s. 1-49. DAYI, Sinever Esin, “Atatürk’e Göre Cumhuriyet Öncesi ve Sonrasında Türk Kadını”, Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü Atatürk Dergisi, S. 3 (2000), s. 115-133. DOĞRAMACI, Emel, Milliyet Gazetesi, “Meksika’da Kadınlar Yılı Konferansı”, 17 Ağustos 1975. ERDEM, Ali Rıza, “Atatürk’ün Kadına ve Kadın Eğitimine Verdiği Önem”, Belgi Dergisi, S. 9(Kış 2015), s. 1266-1277. GÜVEN, Cemal, “Milli Mücadele Döneminde Konya Mitingleri”, Yeni İpek Yolu Konya Kitabı, V / Özel Sayı, Konya 2002, s. 251-269. Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, S. 48(1964), Vesika: 1115. KARAL, Enver Ziya, “Atatürk ve Kadın Sorunu”, Atatürk ve Devrim, Konferans ve Makaleler, Ankara 1980. KAYMAZ, İhsan Şerif, “Çağdaş Uygarlığın Mihenk Taşı: Türkiye’de Kadının Toplumsal Konumu”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 46 (2010), s. 333-366. ÖZDEN, Yakut, Değişen Bir Toplumda Kadının İstihdam İmkânlarının Geliştirilmesi Konulu Uluslararası Konferans, 7-8 Kasım 1989, İş ve İşçi Bulma Kurumu, Ankara 1990. SAĞ, Vahap, “Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kadını ve Atatürk”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, II/1, s. 9-23. SOLAK, İbrahim -Zeynep Uysal, “Osmanlı Toplumunda Kadın (Konya Örneği 1670-1680”, Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır, 6-08 Mayıs 2016, Konya 2016, s. 991-1005.
• Gazeteler Tanin Gazetesi, 29 Mart 1923. Hâkimiyeti Milliye, 23 Mart 1923; 29 Mart 1923. Ilustrovani List Nedelja, “Šta sam videla u Novoj Turskoj”, Beograd 1935, s. 18-21