Feridun Nâfiz [Uzluk] Bey’s Aksaray Notes

Yıl 2019, Sayı: 66, 561 - 588, 15.09.2019

Zekai Erdal Mustafa Fırat Gül

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4213

Öz

Abstract

Aksaray including Aşıklı Höyük has been an area where various communities, tribes, and states had settled and carried out construction activities, and destructions and sacks occurred since BC 8000 with Aşıklı Höyük. Therefore, a lot of works from various periods and states is able to reach today around Aksaray. Aksaray which had experienced its golden age in the Anatolian Seljuk period suffered the destruction by the Mongols. In the Ottoman period, the city lost its value and reached the Republican period as a small town. 

Feridun Nafiz Uzluk who was keen on ancient works, examined them on side, and documented them by taking notes about them was appointed as a doctor (1929-1932) to Aksaray. Uzluk examined the Turkish-Islamic works in Aksaray, took photos of them, and took notes in his own style during his term of duty. All the documents and information he gathered in his lifetime and the notes he wrote were donated to Selçuk University after his death. 

Uzluk took notes, consisting of 13 pages, regarding Aksaray. In the notebook written in Ottoman Turkish, simple drawings about structures, inventory of headstones and epitaphs, and diverse information on certain structures are found. 

Anahtar Kelimeler

Aksaray, Feridun Nafiz Uzluk, Anatolian Seljukides, Inscription

Feridun Nâfiz [Uzluk] Bey’in Aksaray Notları

Öz

Öz

Aksaray, Âşıklı Höyük’le birlikte MÖ 8000’den beri farklı toplulukların, kavimler ve devletlerin yerleştiği, imar faaliyetleri gösterdiği ya da yağma ve talana maruz kalan bir yer olmuştur. Bu nedenle de Aksaray ve çevresinde farklı dönemlere ve devletlere ait birçok eser günümüze ulaşabilmiştir. Anadolu Selçuklu döneminde en ihtişamlı günleri yaşayan Aksaray, Moğollarla birlikte yıkımlara maruz kalmıştır. Osmanlı Devleti zamanında ise iyice gözden düşer şehir küçük bir kasaba şeklinde Cumhuriyet dönemine kadar gelmiştir. 

Eski eserlere düşkün olan, onları yerince inceleyen ve onlar hakkında çeşitli notlar tutarak belgeleyen bir kişi olan Feridun Nafiz Uzluk, Aksaray’a hekim olarak atanmıştır. Uzluk görev yaptığı süre boyunca (1929-1932) Aksaray’daki Selçuklu eserlerini incelemiş, fotoğraflarını çekmiş ve kendince çeşitli notlar tutmuştur. Ömrü boyunca toplamış olduğu belgeler, bilgiler ve yazdığı notlar Uzluk’un vefatından sonra Selçuk Üniversitesi’ne bağışlanmıştır. 

Uzluk, Aksaray hakkında 13 sayfalık bir not tutmuştur. Osmanlı Türkçesi ile yazılan defterde yapılarla ilgili basit çizimler, mezar taşları ve kitabelerin dökümü ve bazı yapılar hakkında çeşitli bilgiler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aksaray, Feridun Nafiz Uzluk, Anadolu Selçuklu, Kitabe

Kaynakça

• Arşiv Feridun Nafiz Bey [UZLUK], Aksaray’da Bulunan Bazı Eserler, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Arşivi İbrahim Hakkı Konyalı Arşivi Gazeteler Aksaray Vilayet Gazetesi Hasandağı Gazetesi Kitaplar/Makaleler Arda, B. (2017). “Kurucu, Koleksiyoner ve Araştırıcı Kişiliğiyle Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk”, Uzluk Ailesi Armağanı, Konya, 73-83. Erdal, Z. (2014). Aksaray’da Türk Devri Mimarisi, Yayınlanmamış doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van. Erdal, Z.- Gül, M. F. (2016). Aksaray Dağarcığı (Vali Abdullah Sabri Bey’in Aksaray Notları), Aksaray. Gül, M. F.- Özdil, O. (2013). “Aksaray Şehrinde İkinci Nuh Tufanı: 1863 Sel Felâketi”, Tarihin Peşinde, S.10, Konya, 213-236. Gül, M. F.- Kuşsan, A. (2016). Medfun Ecdad’a Meftun Ahfad, Aksaray. Kazancıgil, A. (2017). “Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk, Hayatı-Çalışmaları”, Uzluk Ailesi Armağanı, Konya, 11-35. Konyalı, İ. H. (1974). Abideleri ve Kitabeleri ile Niğde Aksaray Tarihi, İstanbul. Sapancalı, M. H. (1928). Hasan Dağı’nda İlmî Cevelan, Aksaray. Şafak, Y. (2017). “Feridun Nâfiz Uzluk’un Mevlevilikle İlgili Bir Yayın Projesi”, Uzluk Ailesi Armağanı, Konya, 85-91. Şimşekler, N. (2017). “Feridun Nâfiz Uzluk’a Elli Altı Yıl Sonra Verilebilen Müjde: Mevlâna Araştırmaları Enstitüsü”, Uzluk Ailesi Armağanı, Konya, 129-139.