From Tale to Mesnevi the Story of Cariye Teveddüd

Yıl 2018, Sayı: 61, 15 - 34, 31.01.2018

Serkan Türkoğlu

https://doi.org/10.14222/Turkiyat3757

Öz

A thousand and one nights originate from Middle East which has been translated into many languages and widespread to the four corners of the earth is read voluntarily in Turkish cultural geography. Not only read but also it has a dominant influence domain for Turkish literature. Cariye Teveddüd story is one of the most liked example of this tales’ corpus which is constructed by a cadre tales in which there are many secondary tales. This story written in prose is translated into Turkish by adapting to mesnevi form. In this article we will examine an example of this story which is the translated by Malatyalı İsmail about whom we have no information identical by giving indications for the story. We planned to give the text of the story at the end of the article but because the boundary of the article we decided to give the text by a ulterior article.

Anahtar Kelimeler

Malatyalı İsmail, Teveddüd, A thousand and one nights

Masal’dan Mesnevi’ye Cariye Teveddüd Hikâyesi

Öz

Ortadoğu kökenli olup zamanla dünyanın dört bir yanına yayılan ve birçok farklı dile tercümesi yapılan Binbir Gece Masalları, Türk kültür ve coğrafyasında da sevilerek ve beğenilerek okunmuştur. Sadece okunmakla kalmamış, Türk edebiyatında da bir tesir alanı oluşturmuştur. Bir çerçeve hikâye içerisinde yer alan tali hikâyelerden oluşan bu masal külliyatının en beğenilen hikâyelerinden bir tanesi de Cariye Teveddüd Hikâyesi’dir. Bu mensur hikâye XVI. yüzyılda, mesnevi nazım şekline adapte edilerek Türkçeye tercüme edilmiştir. Bu makalede sadece adını ve nereli olduğunu bildiğimiz, hayatı hakkında herhangi bir malumat edinemediğimiz Malatyalı İsmail tarafından Türkçeye manzum olarak tercüme edilen Cariye Teveddüd hikâyesinin muhtelif yönlerine işaret edilerek bir incelemesi yapılacaktır. Makalenin sonunda çeviriyazılı metnine yer vermeyi plânladığımız mesneviyi, hacim olarak makalenin boyutunu aşacağını düşündüğümüz için başka bir çalışmaya havale etmeyi uygun gördük.

Anahtar Kelimeler

Malatyalı İsmail, Teveddüd, Binbir Gece Masalları

Kaynakça

• Ağıldere, Sema Timur (2010). “XVIII. Yüzyıl Avrupa’sında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminin Önemi: Osmanlı İmparatorluğu’nda İstanbul Fransız Dil Oğlanları Okulu (1669-1873)”. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 5/3 Summer 2010, s. 693-704. Akkoyunlu Z. A. (1982). Binbir Gece Masallarının Türk Masallarına Tesiri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi, SBE. Binbir Gece Masalları (2001). çev. Alim Şerif Onaran, İstanbul: Yapı Kredi Yay. Bozkurt, Nahide. (1997). “Hârûnurreşîd”. DİA, C. 16, s. 258-261. Çelebioğlu, A. (1976). Sultan II. Murad Devri Mesnevileri, (Yayımlanmamış Doçentlik Tezi), Atatürk Üniv. SBE. Hitzel, Frederic (1995). Dil Oğlanları ve Tercümanlar. İstanbul: Yapı Kredi Yay. Karademir, M. (2001). Abdî-Câmasb-nâme (İnceleme-Metin), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniv. SBE. Nurlu, Muammer (2013). “Fransa’da Türkçe, Türkiye’de Fransızca”. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 8/10 Spring 2013, p. 477-498. Oestrup, J (1979).“Binbir Gece”. İslam Ansiklopedisi, C. 2, s. 616-626. Tekin, Ş. (1993). “Binbir Gece’nin İlk Türkçe Tercümeleri ve Bu Hikâyedeki Gazeller Üzerine”, Türk Dilleri Araştırmaları, C. 3 (1993), s. 239-55. Tülücü, S. (2004). “Binbir Gece Masalları Üzerine (Seçilmiş Bir Bibliyografya İle)”, Erzurum: Atatürk Üniversitesiİlahiyat Fakültesi Degisi, S. 22, s. 1-53. Ulutürk, Veli (1992). “Binbir Gece”. DİA, C. 6, s. 180-181. Vahapoğlu, M. H. (1997). Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okulları. İstanbul: MEB Yayınları, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi: 936. Yazar, Sadık (2011). Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniv. SBE.