Ayışığında “Çalışkur” Öyküsünde Anlatıcı

Yıl 2018, Sayı: 61, 73 - 80, 31.01.2018

Yasir Vural

https://doi.org/10.14222/Turkiyat3754

Öz

Edebi eserde biçim-içerik uyumunun önemli yeri vardır. İçeriğin aktarılmasında kullanılan edebiyat tekniğinin uygulanış şekli edebi eserin başarısını belirler. Haldun Taner Ayışığında “Çalışkur” öyküsünde örneği az görülen deneysel bir yöntem kullanıp hikâyeyi yöneltilebilecek edebi-sosyal eleştirilerle birlikte kurgulamış, bunun sonucu çok anlatıcılı bir metin ortaya çıkmıştır. Kurgusal okurlar hikâyeye tepkide bulunup öykü karşısındaki durumlarını temsilen birer anlatıcı olarak öykü dünyasında yer alırlar. Bu anlatıcıların tutumları bir yandan öyküye zenginlik katarken bir yandan da öyküdeki toplumsal eleştirileri değişik açılardan onaylayarak anlatıya ironik bir ton kazandırır. Bu anlatıcıların ve kullanılan bakış açılarının ironinin derinleştirilmesinde önemli rolü vardır. Kurgusal okurlar anlatıcı olarak ilk hikâye karşısında bazı muhtemel tepkilerin karikatürleştirilmiş halleri gibidir. Bu okur-anlatıcıların yapaylığında sınıfsal bir yön de bulunur. Okur-anlatıcılar öykü içindeki yapaylığın üzerine yeni yapay katmanlar ekler. Gerek Haldun Taner’in sanat anlayışı ve eserleri, gerek Ayışığında “Çalışkur” üzerine çalışmalar yapılmışsa da esere bu açıdan yaklaşılmamıştır. Bu çalışmada Ayışığında “Çalışkur” hikâyesindeki anlatıcılar ve metne sağladıkları katkı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ayışığında “Çalışkur”, anlatıcı, Haldun Taner

Narrator İn The Ayışığında “Çalışkur” Story

Öz

Harmony of form and content has an important place in a literary work. The implementation style of a literary technique that is used to transfer content determine the success of a literary work. Haldun Taner, in Ayışığında Çalışkur narrative, used a unique experimental method and fictionalised the narrative with literary-social criticism that can be directed at the narrative and so there appeared a text with multiple narrators. Fictional readers ,with reacting to the narrative, play a part as a narrator, representing their position against the story, in a story world. Attitudes of these narrators while enrich the story also give it an ironic tone with confirming social criticism from different perspectives in the story. These narrators and used viewpoints have a great role in deepening irony. Fictional readers, as a narrator, are just like caricatured sample of some possible reactions about the first narrative. In artificiality of these reader-narrators, also there is a class aspect. Reader-narrators add new artificial layers on artificiality of the story.Even if there are researches made about the sense of art of Haldun Taner and his works and about Ayışığında Çalışkur the work has never been approached from this point. In this study, the narrators of Ayışığında Çalışkur and their contributions to the text will be handled.

Anahtar Kelimeler

Ayışığında “Çalışkur”, narrator, Haldun Taner

Kaynakça

• Adıyaman. Halil (2012). Haldun Taner Hayatı. Sanatı ve Eserleri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. Aydın. Neslihan (2010). Haldun Taner’in Öykülerinin İzleksel Tahlili. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dereli. Bihter (2010). Mektup-Roman Ve Kadın Yazarlar: Fatma Aliye. Halide Edip Adıvar Ve Şükûfe Nihal Başar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dervişcemaloğlu. Bahar (2014). Anlatıbilime Giriş. İstanbul: Dergâh Yayınları. Enginün. İnci (2013) Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları. Mengi. Nesrin (2012). “Deneysel Biçimciliğin İlk Örneklerinden Biri: Ayışığında “Çalışkur”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1 (3). 17-26 Taner. Haldun (2013) Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu-Ayışığında “Çalışkur”. Ankara: Bilgi Yayınevi.