İş ve İş Bulma Sorunsalı Ekseninde Bekir Yıldız’ın Öyküleri

Yıl 2018, Sayı: 61, 81 - 100, 31.01.2018

Koray Üstün

https://doi.org/10.14222/Turkiyat3868

Öz

Ekonomik, toplumsal ve siyasal sebeplerle bireylerin veya toplulukların bir ülkeden başka bir ülkeye, bir yerleşim yerinden başka bir yerleşim yerine gitme işi olarak tanımlanan göç, Türk edebiyatında görülen başlıca temalardandır. Özellikle Almanya’ya giden Türk işçilerin yaşamları, pek çok yazınsal metinde işlenmiştir. Bu bağlamda eser veren isimlerden biri de Bekir Yıldız’dır. Toplumcu-gerçekçi Türk edebiyatının temsilcilerinden olan yazar, Almanya’da bir süre işçi olarak çalışmış; bu süre zarfında tanık olduğu durum ve olayları eserlerinde ele almıştır. Bu makalede, Yıldız’ın Almanya’da çalışan Türk işçilerin yaşadıkları problemleri aktardığı Celb, Maria Otuz Yaşında, Kefene Sarılı Mavzer, Duvardaki Güneş, Motorize Köleler, Üç Yoldaş, Sahipsizler, Gaffar ile Azra, Tan ve Tanklar, Demir Bebek ve Kör adlı öyküleri ile öykü-röportaj türündeki İnsan Posası ve Alman Ekmeği adlı eserleri iş ve iş bulma ekseninde incelenmiştir. Çalışmada; göçe niyet ve Türkiye’den çıkış, Almanya’da çalışma ve Türkiye’ye geri dönüş aşamalarının, anlatılarda hangi koşutluklarla aktarıldığı ortaya konulmuştur. İnceleme sonucunda; yazarın göç olgusunun temeline iş arayışını yerleştirdiği, bunu da sınıfsal birtakım çözümlemelerle anlamlandırdığı belirlenmiştir. Yıldız’ın kısa anlatılarında Türkiye’den Almanya’ya uzanan göç süreci; topraksızlık, gıdasızlık, makinesizlik gibi nedenlerden doğan göç düşüncesi ile başlar; ailesel tepkiler ve resmî kontrol sistemleriyle devam eder ve işçilerin Almanya’ya ulaşmalarının ardından üretim faaliyetleri içerisinde makineleşmeleri ile sona erer. Yıldız’ın göç odaklı kısa anlatılarında, büyük hayallerle gidilen Almanya’dan hedeflerine ulaşıp yurda dönen hiçbir Türk’e rastlanmaz.

Anahtar Kelimeler

Bekir Yıldız, göç, Türk İşçi göçü

Problem of Work and Finding Work in Bekir Yildiz’s Short Stories

Öz

Emigration, defined as the action of individuals or communities to go from one settlement to another, from one country to another, for economic, social and political reasons, is one of the main themes in Turkish literature. The lives of Turkish workers, especially those who go to Germany, have been studied in many literary texts. One of the names that can be eveluated in this context is Bekir Yıldız. The writer, who is one of the representatives of socialist-realistic Turkish literature, has worked as a worker for a while in Germany; later on discoursed all the events and experiences he witnessed during this part of his life. In this article, Yıldız's works, which are about Turkish laborers working in Germany, are analyzed in the context of occupations and finding jobs. In this article, autobiographical features of the author were not taken into consideration. Three stages were examined: the intention migration, leave from Turkey, working in Germany and return to Turkey in Yıldız’s texts: Celb, Maria Otuz Yaşında, Kefene Sarılı Mavzer, Duvardaki Güneş, Motorize Köleler, Üç Yoldaş, Sahipsizler, Gaffar ile Azra, Tan ve Tanklar, Demir Bebek, Kör (stories); İnsan Posası and Alman Ekmeği (interview stories). We revealed the parallels in the texts. As a result of the research; author lays the search for a job on the basis of the migration phenomenon, and adds the analysis of classes to prop his statements. Yıldız's short narratives have; migration process starting from Turkey to Germany in the landlessness, not enough food and lack of machines etc. The continuum becomes fragile through familial reactions and official control systems and the whole process ends with mechanization in production activities following the workers' arrival in Germany. In Yıldız's immigration-focused short narrations, it is not possible to encounter any Turks who return homeland from Germany that they went with great expectations. After all, despite the occupation being found, the workers' dignity and exertion have disappeared within the system.

Anahtar Kelimeler

Bekir Yıldız, migration, Turkish worker migration

Kaynakça

• Abadan Unat, Nermin (2017). Bitmeyen Göç / Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Abadan Unat, Nermin (1976). “Turkish Migration to Europe, 1960-1975: a Balance Sheets of Achievements and Failures”. Turkish Workers in Europe 1960- 1975, Leiden: E. J. Brill, 1-44. Aker, Ahmet (1972). İşçi Göçü. İstanbul: Sander Yayınları. Baskak, Sevgil (2008). Bekir Yıldız'ın Öykücülüğü. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi SBE. Cengiz, Semran (2009). Almanya'daki Türk Yazarların Romanlarında Kimlik ve Yabancılaşma. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Cengiz, Semran (2010).“Göç, Kimlik ve Edebiyat”, Zeitschrift für die Welt der Türken (2/3): 185-193. Cihangiroğlu, Vildan (2003). Bekir Yıldız'ın Romanlarının Tematik ve Yapı Bakımından İncelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi SBE. Demir, Ahmet (2011). “Sosyo-Ekonomik Yönüyle Almanya’ya Göçün Yüksel Pazarkaya’nın ‘Oturma İzni’ Adlı Öykü Kitabına Yansımaları”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, terature and History of Turkish or Turkic 6/3: 675-689. Doğan, Abide (2003). “Almanya'daki Türk İşçilerini Konu Alan Romanlar (Türkler Almanya'da, Sancı... Sancı..., A'nın Gizli Yaşamı) Üzerine Bir Değerlendirme”. Türkbilig (2003/6): 56-68. Durukoğlu, Salim (2012). Bekir Yıldız'ın Eserlerinde İzlek ve Yapı. Basılmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi SBE. Ergün, Mehmet (1975). Hikâyemizde Bekir Yıldız Gerçeği. İstanbul: A Yayınları. Feyzioğlu, Yücel (2008). Göçün 47. Yılında Türk Edebiyatının Almanya’da Ulaştığı Aşama...”. Die Gaste, Bağlantı adresi: http://www.diegaste.de/gaste/diegaste-sayi413.html. (Erişim Tarihi: 15.10.2017). Koçtürk, Milazım (2008). “Almanya’ya Göçün Tarihi”. Die Gaste, Bağlantı adresi: http://www.diegaste.de/gaste/diegaste-sayi210.html. (Erişim Tarihi: 15.10.2017). Kuruyazıcı Nilüfer (1992). “Alman Okurlar ve Türk Göçmen Yazınına Yeni Bir Bakış”. Hürriyet Gösteri (144): 7-9. Kuruyazıcı, Nilüfer (2001). “Almanya‟da Oluşan Yeni Bir Yazının Tartışılması”. Gurbeti Vatan Edenler: Almanca Yazan Almanyalı Türkler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Özer, Abdülvahap (2007). Bekir Yıldız’ın Hikâye ve Romanlarında Sosyal Meseleler, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Şen Faruk, Öz Güray, İyidirli, Ahmet (1996). Federal Almanya’da Türklerin Kültürel Sorunları ve Çözüm Yolları. Köln: Önel-Verlag Yayınları. Turan, Kadir (1997). Almanya’da Türk Olmak. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları. Yıldırımoğlu, Hakan (2005). Uluslararası Emek Göçü “Almanya’ya Türk Emek Göçü”. Kamu-İş (8/ 1). Bağlantı adresi: http://www.kamu-is.org.tr/pdf/817.pdf. (Erişim Tarihi: 15.10.2017) Yıldız, Bekir (1977). Beyaz Türkü. İstanbul: Cem Yayınevi. Yıldız, Bekir (1985). Kaçakçı Şahan. İstanbul: Varlık Yayınları. Yıldız, Bekir (1990). Seçilmiş Öyküler. İstanbul: Cem Yayınevi. Yıldız, Bekir (1997). Demir Bebek. İstanbul: DD Yayınları. Zengin, Erkan (2010). “Türk- Alman Edebiyatına Tarihsel Bir Bakış ve Bu Edebiyata İlişkin Kavramlar”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (12): 329-349.