Mustafa Rahmi’nin Pallas’ın Eserinden Bir Çevirisi: Kalmuk Türkleri

Yıl 2018, Sayı: 62, 163 - 186, 31.05.2018

Bünyamin Tan

https://doi.org/10.14222/Turkiyat3813

Öz

Kalmuk Türkleri, Moğol tarihinin bir parçası olarak nitelendirilir. Kalmuk adının kökeniyle ilgili pek çok varsayım söz konusudur. Tarihleriyle ilgili Türkiye’deki basılı eserlerdeki bilgiler son derece kısıtlıdır. Bu kısıtlı bilgilerin birçoğu birbirinin tekrarı durumundadır. Türkiye’de Kalmuk Türkleri üzerine hazırlanan tezlerden biri yüksek lisans tezi, diğeri de doktora tezidir. Bunlardan biri Kalmukların savaşçı yönüne değinen savaş tarihi konulu olup diğeri ise onların dini inanışları ve dini tarihleri üzerinedir. Ancak günlük hayatlarıyla alakalı bilgi son derece kısıtlıdır. Bu konuyla ilgili yazılmış tek eser Mustafa Rahmi’nin “Kalmuk Türkleri” isimli kitabı olup Rus bilimadamı Pallas’ın eserinin ilgili bölümünden yapılan bir çeviridir. Kitabın yayım tarihi 1927 yılıdır. Bu kitabın dili Osmanlı Türkçesi olup bir köşede değerlendirilmeyi beklemektedir. Kalmuk Türkleri ile alakalı yukarıda belirtmiş olduğumuz eksikliği bir nebze gideren bir kitap olması dolayısıyla bu eseri makalemizin konusu olarak seçtik. Makalemizde Kalmukların kim olduğu, Kalmuk adının kökeni, Mustafa Rahmi ve Pallas isimleri üzerine yazdığımız kısımdan sonra kitabın transkripsiyonlu metnine yer vererek bilim dünyasına sunmayı amaçladık.

Anahtar Kelimeler

Kalmuk Türkleri, Genel Türk Tarihi

A Translation Study of Mustafa Rahmi from Pallas’s Book: The Kalmuk Turks

Öz

The Kalmuk Turks are described as a part of Mongolian history. There are many assumptions about the origin of the Kalmuk name. The information on printed works in Turkey regarding their dates is very limited. Many of these limited information are in a state of repetition. One of the theses prepared on Kalmuk Turks in Turkey is master thesis and the other is doctor thesis. One of them is about the history of war, which refers to the warrior aspect of the Kalmuks, and the other is about their religious beliefs and religious histories. However, information related to their daily life is extremely limited. The only book written about this subject is a book by Mustafa Rahmi named "Kalmuk Turks" and made by the related part of the work of Russian scientist Pallas. The publication date of the book is 1927. The language of this book is Ottoman Turkish and it is waiting to be evaluated in a corner. As we have mentioned above related to Kalmuk Turks, we have chosen this issue as the subject of this article because it is a book which solves a little. We wrote on who are the Kalmuks, the origin of Kalmuk name, Mustafa Rahmi’s and Pallas’s biographies, then we aimed to present it to the scientific world by including the transcriptional text of the book.

Anahtar Kelimeler

Kalmuk Turks, General Turkish History

Kaynakça

• Balaban, Mustafa Rahmi. (1947). Filozoflarla Birer Saat: Muhtasar Felsefe Tarihi. Ankara: Gayret Kitabevi. Buyar, Cengiz (2013). “Kırgızistan’da Bir Etnik Grup: Sart Kalmaklar”. Turkish Studies, Volume 8/9, Yaz 2013, S. 819-831. Ertan, Veli. (1992). “Mustafa Rahmi Balaban”. DİA- 5. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık. 1-2. Irımbek kızı, Cibek. (2011). Geçmişten Günümüze Kalmukların Dini Tarihi ve Halk İnanışları. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dinler Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Peter Simon Pallas, Knaw Past Members, Link: http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00002215 [erişim tarihi: 01.09.2017]. Yücel, Mualla Uydu (2011). “Kalmuklar”. DİA-24. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık. S. 267-268.