A Fashion of Clothing Culture in Ottoman: Algeria Cloth

Yıl 2018, Sayı: 62, 397 - 406, 31.05.2018

Beyhan Pamuk , Hasan Akdağ

https://doi.org/10.14222/Turkiyat3899

Öz

In the history of Turkish clothing, Algerian cloth, in other words the dressing style called as Algerian Cutting, was inspired by the clothes of Algerian sailors towards late 18th century and used until the abolishment of the Guild of Janissaries (1826). Being inspired from stalwart Algerian sailors; this dressing style was being used not only among the sailors, but also came into fashion the youth from all sections on the Ottoman territories and especially in İstanbul. This dressing style that was common among the tough and frivolous youth of İstanbul became a movement of thought and a symbol of lifestyle in the Ottoman social structure beyond its meaning of a clothing form.
This study systematically examines the characteristics of the Algerian Cloth (Algerian Cutting), which had left its mark on an era of the Ottoman social structure while being used by Algerian sailors, with the help of descriptions in written and visual sources and gives information about the effects of this dressing style on men’s clothes of that era and the society in terms of its type, form, and usage features and esthetical values.

Anahtar Kelimeler

Algerian Cloth, Turkish Clothes

Osmanlı Giyim–Kuşam Kültüründe Bir Akım: Cezayir Esvabı

Öz

Türk giyim – kuşam tarihinde Cezayir Esvabı, diğer bir değişle Cezayir Kesimi olarak adlandırılan giyinme tarzı XVIII. yy.'in sonlarına doğru Cezayirli gemicilerin giyiminden esinlenerek oluşturulmuş ve Yeniçeri Ocağı'nın kaldırıldığı tarihe kadar (1826) kullanılmıştır. Cezayirli yaman gemicilerden esinlenerek ortaya çıkan bu giyinme tarzı gemiciler arasında kullanılırken, Osmanlı topraklarında ve özelliklede İstanbul’da her kesimden genç arasında moda olmuştur. İstanbul’un bıçkınları ve havai meşreb gençleri arasında yaygın olarak kullanılan bu giyim tarzı bir giysi formunun ötesinde Osmanlı’nın toplumsal yapısında bir düşünce akımı ve yaşam biçiminin simgesi olmuştur.
Bu çalışmada, Cezayirli gemiciler tarafından kullanılırken, Osmanlı toplum yapısında bir döneme damgasını vuran Cezayir Esvabı’na (Cezayir kesimi) ait giyinme tarzının özellikleri yazılı ve görsel kaynaklarda yer alan tasvirleri ile sistematik olarak incelenerek, dönemin erkek giysilerindeki etkileri, bu giyim tarzının tür, biçim, kullanım özellikleri ve estetik değerler açısından toplum üzerindeki etkileri hakkında bilgiler verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cezayir Esvabı, Türk Giyim-Kuşamı

Kaynakça

• Akdağ, Mustafa (1999). Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası / Celâli İsyanları, Ankara: Başar Ofset Mat. Arif Paşa (1862). Mecmu’a-i Tesavir-i Osmaniye Büngü, Nurettin Rüştü (1939). Eski Eserler Ansiklopedisi. Çituri Biraderler Basımevi, İstanbul. Çelebi, Evliya (1970). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Cilt 2. (Çev. Zuhuri Danışman).İstanbul: Kardeş Matbaası. Çelebi, Evliya (1970). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Cilt 13. (Çev. Zuhuri Danışman).İstanbul: Kardeş Matbaası. Demirtaş, Mehmet (2006). “XVIII. Yüzyılda Osmanlıda Bir Zümrenin Alt-Kültür Grubuna Dönüşmesi: Külhanbeyleri”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 113-142. İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı (1993), c:7,s:483-499 İstanbul Kadıoğlu, Nihal (2002). “Anadolu’nun Bazı Yörelerinde Dövme Âdeti ve Bu Âdetin Çağdaş Yaşamdaki Yeri” ve “Doğunun Tenindeki Nakış”, Atlas Dergisi, Ağustos, Sayı 113. Koca, Emine ve Fatma Koç (2013). “19. Yüzyıl Osmanlı Gezici Esnaflarının Giyim Kuşam Özellikleri”. Uluslararası Türk ve Dünya Kültüründe Kahramanmaraş Sempozyumu, Koçu, R. Ekrem (1996). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, İstanbul: Güncel Yayıncılık. Koçu, R. Ekrem (1971).“Eski İstanbul’da Yalın Ayaklılar”, Hayat Tarih Mecmuası, Sayı:14, Mayıs 1971. Koçu, R. Ekrem (1950). Osmanlı Tarihinde Yasaklar, Tarih Kütüphanesi Yayınları 2, İstanbul Mirzaoğlu, F. Gülay (2003). “Bir Tarihî Türkü: Cezayir". Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 4(6), 117- 126. Öncül, Kürşat (2002). Kültürümüzde Dövme Geleneği, Kafkas Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları: 3, Kars Pamuk, Beyhan (2013). “Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Yer Alan Giysi Tasvirlerinin İncelenmesi”, 8.Uluslararası Türk Kongresi, 24-27 Ekim, Eskişehir Pakalın, Mehmet Zeki (1954). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, III, XVIII. Fasikül. İstanbul, Maarif Basımevi. Pakalın, Mehmet Zeki (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. 11, s. 340 Salman, Fikri (2004). “Türk Kumaş Sanatında Görülen Geleneksel Kumaş Çeşitlerimiz”, Sanat Dergisi, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, S.6, Erzurum, Ünal, Ayhan Afsin (2002). “XVI. VE XVII. Yüzyıllarda Cezayir-ı Bahr-ı Sefid (Akdeniz-Ege Adaları) ya da Kapdan Paşa Eyaleti”, Erciyes Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 12 (251-261 s.) Vural, Tuba, Fatma Koç ve Emine Koca (2007). “Kültürlerarası Etkileşimde Giyim Kuşam”. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi