19. Yüzyıl Romanında Gerçeklik Kaybı

Yıl 2021, Sayı: 70, 317 - 324, 20.01.2021

Yusuf Küçükbatır

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4396

Öz

Edebiyatta “gerçeklik kaybı” olarak tanımlayabileceğimiz olgu, aslında Goethe’den beri Avrupa kültürünün özellikle üzerinde durduğu bir sorundur. 19. yüzyılın başlarından itibaren doruk noktasına ulaşır. Çağın insanının karşı karşıya kaldığı çeşitli toplum biçimleri ve nesneler dünyası gibi iki ayrı gerçeklik alanının, giderek artan ve birbirinden ayrılmaz hâle gelip sonsuza kadar uzayan ilişki ağı, ilk planda kendini özellikle fizik, psikoloji alanlarında hissettirmiştir, edebiyat dâhil bilimin bütün kollarında yayılmıştır.
“Gerçeklik kaybı veya yitirimi”, Hermann Broch’un romanlarında üzerinde önemle durduğu bir sorundur. Bu bağlamda Broch’un yazarlık işlevinin ilk dönemlerindeki gerçeklik deneyimi, onun zamanla geliştireceği tarih ve değer kuramının anlaşılması açısından önemlidir.
Sanatını dış etkilere alabildiğince açık tutan Yakup Kadri ise, Fransız romanının realist ve natüralist yazarları takip ederek daha ilk eserlerinden başlayarak, hikâyelerinde ve romanlarında gerçek hayatta ruhsal bozukluk ve bunalımlar yaşayan tipleri ele almıştır.

Anahtar Kelimeler

Hermann Broch, gerçeklik kaybı, roman, gerçekçilik, Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Kaynakça

• Aytaç, Gürsel, 1995.Edebiyat Yazıları III, Ankara: Gündoğan Yayınları
• Aytür, Ünal, 1977. Henry James ve Roman Sanatı, Ankara Üniversitesi Ankara: DTCF Yayınları.
• Bingöl, Necdet, 1944. “Y. Kadri’nin Beş Romanında Fransız Realist ve Natüralistlerin Tesirleri”, DTCF Dergisi, III (1)
• Broch, Hermann, 1975. Das Weltbild des Romans in: Schriften zur Literatur 2, Frankfurt am Main.
• Broch, Hermann, 1978. Die Schlafwandler, Eine Romantrilogir 1, Frankfurt am Main.
• Broch, Hermann, 1977. Philosophische Schriften 1, Frankfurt am Main,
• Butor, Michel, 1991. Roman Üstüne Denemeler, Çev. M. Rıfat: İstanbul: Düzlem Yayınları
• Forster, E. M., 1985. Roman Sanatı, Çev. Ü. Aytür, İstanbul.
• Hildegard Emmel, 1975. Geschichte des deutschen Romans 2, Bern, 8-22.
• İdil, A. Mümtaz, 1983. Gerçeklik ve Roman, Ankara: Dayanışma Yayınları
• Lukacs, Georg, 1986. Çağdaş Gerçekçiliğin Anlamı, Çev. C. Çapan, İstanbul: Payel Yayınları
• Niyazi Akı, 1960. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, İnsan-Eser-Fikir-Üslup, İstanbul.
• Robbe-Grillet, Alain, Yeni Roman, Çev. A. Bezirci, İstanbul: Ara Yayınları