Gürcü Harfli Türkçe İncil'de (GHTİ) Tespit Edilen Gürcüce Etkiler Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Sayı: 71, 83 - 96, 15.05.2021

Tamar Karosanıdze Muharrem Daşdemir

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4476

Öz

İncil’in tüm dünya dillerine olduğu gibi Türkçeye de birçok kez çevirisi yapılmıştır. Türk dili, tarihi boyunca farklı alfabeler ile yazılmıştır. Bu alfabeler arasında Gürcü alfabesi de yer almaktadır. Gürcü alfabesi ile yazılmış olan Türkçe eserlerden biri 27 Eylül 1739 tarihli ve kimin tarafından çevrildiği bilinmeyen “İsa’nın Dört Bölümlü Tatarca’ya Çevrilmiş İncili” adıyla bilinen Gürcüceden Türkçeye (Ahıska ağzına) çevrilmiş İncil’dir. Söz konusu İncil’in büyük bir kısmının Gürcüce ile önemli bir benzerlik ihtiva ettiği görülür. Çevirenin Gürcü olmasıyla birlikte kutsal kitabın çeviri tutumundan da kaynaklanmış olan hedef dilin üzerinde kaynak dilin etkisi açıkça müşahede edilmektedir. Makalede Gürcü Harfli Türkçe İncil’de tespit edilen Gürcücenin etkileri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gürcü Harfli Türkçe İncil, Gürcüce, Kaynak Dil, Hedef dil, Gürcücenin Etkileri

Research on The Influence of The Georgian Language Apparent in The Turkish Bible With Georgian Letters

Öz

The New Testament has been translated plenty of times into different languages, including Turkish. Turkish language has been written with different alphabets throughout its history. One of these alphabet systems is Georgian. One of the Turkish work written with the Georgian alphabet, known as "The four chapters of Jesus, Bible translated into Tatarian" of September 27, 1739, was translated by the unknown translator from Georgian to Turkish. İt seems that a large part of the Bible has significant similarities to Georgian language. The influence of the source language upon the target language is explicit that is explained not only with the fact that the translator was of Georgian origins but also the general translation methods adopted for translating the Holy Books. This article emphasizes the influences of the Georgian language that is found in the Turkish Bible with Georgian Letters.

Anahtar Kelimeler

Turkish bible with Georgian Letters, Georgian, Source Language, Target Language, İnfluences of Georgian

Kaynakça

• Akın, Ayla-Tosun, Muharrem (2016), “Kutsal Kitap Çeviri Yöntemlerine Çeviribilimsel Bir Yaklaşım”, International Journal of Language Academy, 4(4), 59-77.
• Banguoğlu, Tahsin (2015), Türkçenin Grameri, 10.bs., Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Chumburidze, Zurab (1968), “Mkhopadis Tsarmokmnis İstoriisatvis Dzvel Kartulşi” Tbilisis Univeristetis Dzveli Kartuli Katedris Şromebi, 11, Tbilisi.
• Çikobava, Arnold (2010), “Martivi Tsinadadebis problema Kartulşi”, Şromebi I, Tbilisi: Arn. Çikobavas Sakhelobis Enatmecnierebis İnstituti.
• Çimke, Harun (Yaz 2017), “Gürcücede Hâl Kategorisi ve Fonksiyonları Üzerine”, Karadeniz Araştırmaları XIV (54), 41-62.
• Daşdemir, Muharrem (2015), Oklama Yöntemiyle Türkçenin Yapısal-İşlevsel Söz Dizimi, Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
• Davitiani, Akaki (1973), Kartuli Enis Sintaksi, Natsili I, Tbilisi: Gamomtsemloba Ganatleba.
• Gemalmaz, Efrasiyap (2010), “Uyum ve Standart Türkiye Türkçesinde Uyumlar”, Haz. C. Alyılmaz-O. Mert, Türkçenin Derin Yapısı, Ankara: Belen Yayıncılık, 189-224.
• Gemalmaz, Efrasiyap (2010), “Türkçenin Morfo-Sentaktik Yapısının Fonolojisine Etkileri”, Haz. C. Alyılmaz-O. Mert, Türkçenin Derin Yapısı, Ankara: Belen Yayıncılık, 181-188.
• Gemalmaz, Efrasiyap (2010), “STT'de İşaretsiz (Ø) Görev Ögeleri Üzerine”, Haz. C. Alyılmaz-O. Mert, Türkçenin Derin Yapısı, Ankara: Belen Yayıncılık, 275-278.
• Grönbech, K. (1995), Türkçenin Yapısı, Çev. M. Akalın, Bizim Büro Basımevi, Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Kara, Funda (2011), “Bil- Tasvir Fiilinin İşlevleri”, Turkish Studies, 6/1, 1421-1438.
• Kakhadze, V., (1956), “Msadzgvrel-Sazgvrulis Tanmimdevroba Okhtavşi”, Tbilisis, Sakhelmtsifo Universitetis Akhali Kartuli Enis Katedris Şromebi, Sakhelta Brunebis İstoriisatvis Kartvelur Enebşi, Tomi I, 329-338.
• Kharanauli, Ana (2003), “Bibliis Targmanis Khasiati da Misi Şestsavlis Metodologiuri Sapudzvlebi”, Ena da Kultura, Nomeri 4, Tbilisi: 136-142.
• Kharanauli, Ana (2001), “Tsminda Tserilis Targmanebi (Targmanis İstoria, Mtargmnelebi, Targmanis Ena)”, Rtsmena da Tsodna, 3(7), Tbilisi: 10-21.
• Kharanauli, Ana (2001), “Tsminda Tserilis Targmanebi (Targmanis İstoria, Mtargmnelebi Targmanis Ena)”, Rtsmena da Tsodna, 2(6), Tbilisi: 10-24.
• Kekelidze, Korneli (1980), Dzveli Kartuli Literaturis İstoria, Tomi I, Tbilisi: Gamomtsemloba Ganatleba.
• Kiziria, Anton (1963), Martivi Tsinadadebis Şedgeniloba Dzvel Kartulşi, Tbilisi: Sakartvelos Metsnierebata Akadeemis Gamomtsemloba.
• Melikişvili, Damana (2014), “Dro-Kilota Samtsevra Sistemis Çamokhalibebis İstoriisatvis Kartulşi”, Kartuli Zmnis Sistemuri Morfo-Sintaksuri Analizi, Salektsio Kursi, İvane Javakhişvilis Sakhelobis Tbilisis Sakhelmtsifo Universiteti Kartuli Enis, Sastsavlo-Sametsniero İnstituti.
• Meskhidze, Maia (2018), Gürcü Harfli Türkçe İncil (İnceleme-Metin-Dizin), (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Mjavanadze, Marina (2019), Natsilaki Dzvel Kartulşi, (Samagistro Naşromi), Tbilisi: Tbilisis. Sakhelmtsipo Universiteti, Humnitarul Metsnierebata Fakulteti, Kartuli Enis Sastsavlo Samethsiero İnstituti.
• Peikrişvili, Jujuna (1996), Kartuli Enis Sintaksi, Kutaisi: Stamba Sagamomtsemlo Tsentri. Sağinadze, Rusudan; Peikrişvili, Jujuna; Çimke, Harun (2015), Gürcü Dili, Rize: STS Yayınları.
• Sharashenidze, Nino; Advadze Maia; Ghambashidze Maguli (2019), “The Interaction of Modality and Negation in the Georgian Language” Bulletin of The Georgian National Academy of Sciences, 13 (2), 115-122.
• Şanidze, Akaki (1976), Dzveli Kartuli Enis Gramatika, Tbilisi: Tbilisis Universitetis Gamomts.
• Şanidze, Akaki (1980), Kartuli Enis Gramatikis Safudzvebi, Tkhzulebata III tomi, Tbilisi: Tbilisis Universitetis Gamomtsemloba.
• Üstünyer, İlyas (2010), Gürcü Dili ve Edebiyatı Üzerine Okumalar, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etca/cauc/ageo/nt/ntkpl/ntkpl.htm. Erişim Tarihi: 23.12.2020.