Zafer Hasan Aybek: Türkler İçin Feda Edilmiş Bir Ömür

Yıl 2022, Sayı: 73, 230 - 235, 30.01.2022

Muhsin Ramazan İşsever

https://doi.org/10.54614/JTRI.2022.4581

Öz

Hilafet makamının Osmanlı Devleti’nde bulunduğu dönemde 93 Harbi, Trablusgarp, Balkan Savaşları ve Türk Millî Mücadelesinin yaşandığı süreçte Hindistan Müslümanları Osmanlı Devleti’nin yaşadığı bu zorluklar karşısında Türklere yardım etmek istemişlerdir. I. Dünya Savaşından sonra, Türklere karşı sevgi ve yardım duyguları artan Hint Müslümanlarının İngiliz aleyhtarlığı da gitgide şiddetlenmiştir. Kıvılcım bekleyen Hindistan Müslümanları, Osmanlı Halifesi’nin cihat çağrısı ile alev alarak Osmanlı Devleti’ne maddi ve manevi her türlü yardım için harekete geçmişlerdir. Birçok genç cihat için Hindis-tan'dan yollara düşmüştür. Zafer Hasan Aybek ve yanındaki bir grup genç, Os-manlı Devleti’nin yanında savaşa katılmak için 1915 Şubat ayında Lahor’dan Kabil’e doğru hareket etmişlerdir. Kabil’den öteye geçemeyerek 8 yıl boyunca burada kalan Zafer Hasan Aybek, sonrasında Moskova’ya gitmiş ve burada iki sene kaldıktan sonra 1924 yılında İstanbul’a gelmiştir. Türk vatandaşı olan Ay-bek, Harp Okulunda eğitim görmüştür. 1933 yılında Türk Subayı olarak Afganis-tan Harp Okulu’nda eğitmenlik görevini ifa etmiştir. Çeşitli yurtdışı görevlerde de bulunan Zafer Hasan Aybek Türkler için adeta ömrünü feda etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zafer Hasan Aybek, Türk, Hintli Müslümanlar, Afganistan, Hilafet

Zafar Hasan Aybak: A Sacrificed Life for Turks

Öz

During the period of the 93 War, Tripoli, Balkan Wars and Turkish National Struggle in the course of the Caliphate was in the Ottoman Government, Indian Muslims wanted to help the Turks in the face of these difficulties expe-rienced by the Ottoman Government. After the First World War, the British anti-Semitism of Indian Muslims, whose feelings of love and help towards Turks increased, has also intensified. Indian Muslims, waiting for a spark, came under fire at the call of the Ottoman Caliph for jihad and took action to provide all kinds of material and moral assistance to the Ottoman Government. Many young people set out from India for jihad. Zafar Hasan Aybak and a group of youths with him left Lahore to go to Kabul in February 1915 to join the war on the side of the Ottoman Government. Zafar Hasan Aybak, who stayed here for 8 years, then went to Moscow and came to Istanbul in 1924 after staying there for two years. Aybak, who become Turkish citizen, was educated at the Military Academy. In 1933, as a Turkish officer, he served as an instructor at the Afghanistan Military Academy. Zafar Hasan Aybak, who also served in various foreign missions, almost sacrificed his life for the Turks.

Anahtar Kelimeler

Zafar Hasan Aybak, Turk, Indian Muslims, Afghanistan, Caliphate

Kaynakça

• Aybek, Z. H., (1990). Hâtırât (Ap Biytî), Lahor: Sang-e-Meel Publications.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. Fon: 30-18-1-2, Kutu: 75, Gömlek: 30, Sıra: 5.
• Birışık, A., (2014). “Cumhuriyet'in Başında Üsküdar'da Bir Hintli İlim, Fikir ve Devlet Adamı Ubeydullah Sindi'nin İstanbul Günleri”, Uluslararası Üsküdar Sempozyumu VIII, Bildiriler, İstanbul: Üsküdar Belediye Başkanlığı.
• Bokuleva, B., Avakova, R., Abeldayev, J., (2012). “Türk Kültürünün Hindistan Uygarlığına Etkisi”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi Journal of Turkish World Studies, XII/1, 441-454.
• Çakmakçı, M. K., (2017). “Halka-yı Erbab-ı Zevk ve Urdu Şiirine Yansımaları”, Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi /The Journal of Turk & Islam World Social Studies, 4 (15), 355-363.
• Çiftsüren, A., (2016). “Hint Müslümanlarının Yazılarında Halide Edib”, Doğu Edebiyatında Kadın, İstanbul: Demavend Yayınları.
• Dikmen, Ç. B., Toruk, F., (2017). “Sıbyan Mekteplerinin Mimarisi: Abdullah Paşa Sıbyan Mektebi Örneği”, Ankara: Vakıflar Dergisi, 48, 35-73.
• Emini, M. E., " Afganistan’da Yönetim Arayışları ve Anayasal Görünümü ", Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5 (1-2), (Prof. Dr. M. Şakir Berki'ye Armağan), 455-471.
• Gülbaş, E., (2019). Zafar Hassan Aybek’in Hayatı ve Siyasi Kişiliği, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İzgöer, A. Z. Tuğ, R., (2013). Padişah'ın Himayesinde Osmanlı Kızılay Cemiyeti 1911-1913 Yıllığı, Ankara: Türk Kızılayı Yayınları.
• Muhammed İkbal, (2002). Külliyatı İkbal, Lahor: İlm-u İrfan Publishers.
• TBMM Genel Sekreterliği Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü, (2010). TBMM Albümü (1920- 2010), 4. Cilt (1960-1983), Ankara: Gökçe Ofset Matbaacılık Limited Şirketi.
• Toker, H., (2002) “Zafer Hasan Aybek ve Afganistan Anıları”, Afganistan Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Tarih ve Edebiyat Vakfı, 149-176.
• Birışık, A., (2012). "Ubeydullah es-Sindhî", TDV İslâm Ansiklopedisi, (20.10.2020), https://islamansiklopedisi.org.tr/ubeydullah-es-sindi
• Özcan, A., (1998). "El-Hilâl", TDV İslâm Ansiklopedisi, (17.10.2020), https://islamansiklopedisi.org.tr/el-hilal
• Uslu, R., (1996). "Habîbullah Han", TDV İslâm Ansiklopedisi, (18.10.2020), https://islamansiklopedisi.org.tr/habibullah-han