Aşım Sezonunda Farklı Irk Koyunlarda Flugeston Asetat-eCG ile Östrus Senkronizasyonu Sonrası Bazı Reprodüktif Özellikler

Yıl 2011, Cilt: 6 Sayı: 1, 9 - 15, 16.04.2011

Recai Kulaksız , Ali Daşkın Taşkın Dalcı

Öz

Bu çalışmada, farklı koyun ırklarında progestagen-eCG ile östrus senkronizasyonu sonrası bazı üreme parametreleri-nin karşılaştırmalı olarak irdelenmesi amaçlandı. Araştırmada, 12 baş Akkaraman, 9 baş İvesi ve 8 baş Kıvırcık koyun kullanıldı. Kızgınlıkları toplulaştırmak amacıyla, tüm koyunlara 20 mg kronolon (flugeston asetat) emdirilmiş süngerler 14 gün süreyle vaginaya yerleştirildi. Süngerler geri alınırken, hayvan başına 400 IU eCG enjeksiyonu uygulandı. Östrusları tespit edilen koyunlar elde sıfat yöntemi ile çiftleştirildi. Elde edilen östrus oranı, son uygulama-östrus aralığı, östrus süresi, gebelik oranı, doğum oranı, ikizlik oranları ve yavru verimleri sırasıyla Akkaraman ırkında; %83.3, 34.5±3.9 saat, 27.1±2.3 saat, %75, %75, %25 ve 1.25, İvesi ırkında; %88.8, 38.3±4.3 saat, 25.4±2.0 saat, %77.7, %77.7, %22.2 ve 1.22 ve Kıvırcık ırkında ise; %100, 25.7±1.7 saat, 22.5±1.4 saat, %100, %87.5, %75 ve 1.75 olarak gözlendi. Irklar arasında östrus oranı, gebelik oranı ve doğum oranı yönlerinden önemli bir fark belirlenemedi (P>0.05). Ancak, son uygulama-östrus aralığı, östrus süresi, ikizlik oranları ve yavru verimleri yönünden istatistiksel olarak önemli farklar saptandı (P<0.05). Sonuç olarak, Kıvırcık ırkı koyunlarda diğer ırklara göre son uygulama-östrus aralığı ve östrus süresi daha kısa iken, ikizlik oranı ve yavru veriminin ise daha yüksek olduğu gözlendi.

Anahtar Kelimeler

Döl verimi, Irk, Koyun, Östrus senkronizasyonu

Kaynakça

• Alaçam E., 1993. Koyunlarda siklik düzen ve üremenin denetlenmesi. Hayvancılık Araş. Derg., 3, 65-69.
• Aytuğ NC., Yalçın E., Alaçam E., Türker H., Özkoç Ü., Gökçen H., 1990. Koyun-Keçi Hastalıkları ve Yetiştiriciliği. Tüm. Vet. Hayvancılık Hizmetleri Yayını, No:2, İstanbul, 355-366.
• Başaran AD., Dellal G., 1997. Akkaraman koyunlarında progestagen ve PMSG kullanarak kızgınlığın denetimi ve döl verimini artırma olanakları. Turk. J. Vet. Anim. Sci., 21, 201-204.
• Cognié Y., Scaramuzzi RJ., 1988. Les techniques physiologiques d’accroissement de la fertilité de la prolificité chez les ovins. Actes du 3ème Congres Mondial de Reproduction et Selection des Ovins et Bovins à Viande, Ed. INRA, Paris, 2, 623-636.
• Daşkın A., 2001. Östrusları sinkronize edilen Akkaraman koyunlarında PMSG enjeksiyonlarının döl verimine etkisi. Ankara Üni. Vet. Fak. Derg., 48, 165-167.
• Ekiz EE., 2005. Kıvırcık Irkı Koyunlarda Sıfat Mevsimi içinde ve dışında Östrus Davranışları ile Hormon Düzeylerinin incelenmesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizyoloji Anabilim Dalı, İstanbul. 2005.
• Emsen E., Yaprak M., 2004. Vitamin E + Se ve eksojen hormon kullanımının İvesi ve Morkaraman koyunlarında dölverimi, kuzularda büyüme ve yaşama gücü üzerine etkileri. S.D.Ü. Zir. Fak. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 1-3 Eylül 2004, Isparta.
• Emsen E., Bilgin OC., Yaprak M., Ockerman HW., 2003. Estrus synchronization in Awassi and Red Karaman fat tailed ewes. J. Appl. Anim. Res., 24, 153-158.
• Esen F. Bozkurt T., 2001. Akkaraman ırkı koyunlarda flushing ve estrus senkronizasyonu uygulamasının dölverimi üzerine etkisi. Turk. J. Vet. Anim. Sci., 25, 365-368.
• Fentoni LS., Shackell GH., Ramsay ML., Dodds KG., Reid PJ., Mcleodi BJ., 1997. Influence of year, age, and geographical location on induced oestrus in ewes early in the breeding season. N.Z. J. Agr. Res., 40, 69-74.
• Fukui Y., Ishikawa D., Ishida D., Okada M., Itagaki R., Ogiso T., 1999. Comparison of fertility of estrus synchronised ewes with four different intravaginal devices during the breeding season. J. Reprod. Dev., 45, 337-343.
• Gordon I., 1997. The ewe’s oestrous cycle and seasonal activity. In: Controlled reproduction in sheep and goats. Volume 2. CAB International, pp, 53-77.
• Gökçen H., Tümen H., Soylu MK., Deligözoğlu F., Doğan İ., Bilgin B., 1992. İthal kökenli koyunlarda kızgınlığın uyarılması ve suni tohumlama üzerine bir araştırma. U.Ü. Vet. Fak. Derg., 11, 143-148.
• Greyling JPC., Erasmus JA., Taylor GJ., Merwe S., 1997. Synchronisation of estrus in sheep using progestagen and inseminating with chilled semen during the breeding season. Small Rumin. Res., 26, 137-143.
• Horoz H., Ak K., Kaşıkçı G., Baran A., Sönmez C., Şenünver A., İleri İK., 1997. Üreme mevsiminde farklı östrus senkronizsayon yöntemleri uygulanan Kıvırcık koyunlarında serum progesteron, östradiol 17β ve LH seviyeleri. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 3, 85-92.
• İleri İK., Horoz H., Ak K., Şenünver A., 1996. Kıvırcık ırkı koyunlarda progesteron düzeylerinin radioimmunoassay yöntemle saptanması ve erken gebelik tanısı üzerine çalışmalar. Hayvancılık Araş. Derg., 6, 61-63.
• Koyuncu M., Altıçekiç SÖ., 2010. Effects of progestagen and PMSG on estrous synchronization and fertility in Kivircik ewes during natural breeding season. Asian-Aust. J. Anim. Sci. 23, 308-311.
• Koyuncu M., Uzun Ş., Şengül L., 2001. Kıvırcık koyunlarında progesteron ve farklı dozda PMSG kullanımının kızgınlık denetimi ve döl verimini arttırma olanakları. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 25, 971-974.
• Kridli RT., Abdullah AY., Husein MQ., 2009. The effect of breed type and lactation status on reproductive performance in Awassi ewes. S. Afr. J. Anim. Sci., (Supplement 1), p. 39.
• Menegatos J., Chadio S., Kalogiannis T., Kouskoura T., Kouimtzis S., 2003. Endocrine events during the periestrous period and the subsequent estrous cycle in ewes after estrus synchronization. Theriogenology, 59, 1533-1543.
• Pabuccuoglu S., Birler S., İleri İK., Alkan S., Baran A., Öztürkler Y., Evecen M., Sönmez C., 1996. Koyunlarda intravaginal sünger uygulaması ile yapılan senkronizasyon çalışmalarında siklus atlattırma ile PMSG enjeksiyonunun mevsim içi etkileri. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 2, 241251.
• Simonetti L., Blanco MR., Gardon JC., 2000. Estrus synchronization in ewes treated with sponges impregnated with different doses of medroxyprogesterone acetate. Small Rumin. Res., 38, 243-247.
• Uçar M., Gündoğan M., Özdemir M., Tekerli M., Eryavuz A., Saban E., 2002. Synchronization of estrus in different sheep breeds by progesterone + eCG and investigation of cholesterol and progesterone levels, Vet. Bil. Derg., 18, 79-85.
• Ucar O., Kaya M., Yildiz S., Onder F., Cenesiz M., Uzun M., 2005. Effect of progestagen/PMSG treatment for oestrus synchronization of Tuj ewes to be bred after the natural breeding season. Acta Vet. Brno., 74, 385-393.
• Walker SK., Smith DH., Godfrey B., Seamark RF., 1989. Time of ovulation in the South Australian Merino ewe following synchronisation of estrus. 1. Variation within and between flocks. Theriogenology, 31, 545. Wildeus S., 2000. Current concepts in synchronization of estrus: Sheep and goats. J. Anim. Sci., 77, 1-14.
• Zeleke M., Greyling JPC., Schwalbach LMJ., Muller T., Erasmus JA., 2005. Effect of progestagen and PMSG on oestrus synchronization and fertility in Dorper ewes during the transition period. Small Rumin. Res., 56, 47-53.