Kazlarda Nigella Sativa (Çörek Otu) Tohumu Uygulamasının Plazma Nitrik Oksit, Malondialdehit ve Tam Kan Glutatyon Düzeyleri Üzerine Etkisi

Yıl 2011, Cilt: 6 Sayı: 1, 55 - 61, 16.04.2011

Mahmut Karapehlivan Asım Kart Hilmi Yaman Emine Atakişi Kürşad Yapar

Öz

Bu çalışmada, çörek otu olarak bilinen Nigella sativa (N.sativa) tohumlarının kazlarda plazma malondialdehit (MDA),
nitrik oksit (NO) ve tam kan glutatyon (GSH) düzeyleri üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, 8 adet
Anser anser ırkı kaz 6 hafta boyunca % 5 öğütülmüş N. sativa tohumu içeren yemle beslendi. Çalışmanın başlangıcında ve
her hafta başında olmak üzere 6 hafta boyunca kazların V. subcutenea ulnarisinden kan örnekleri usulüne uygun olarak
alındı. Plazma MDA ve tam kan GSH düzeylerinin ölçümü sırasıyla Yoshioka ve ark ile Beutler ve ark’nın bildirdiği yönteme
göre spektrofotometrik olarak yapıldı. Plazma NO düzeyleri ise Miranda ve ark’nın bildirdiği yönteme göre mikroplayt
okuyucuda ölçüldü. Haftalara göre MDA, GSH ve NO düzeylerinde değişiklikler tespit edildi. Yapılan çalışmada elde edilen
veriler 1. hafta ile kıyaslandığında N. sativa ilave edilen yemle beslenen kazlarda 2. haftadan itibaren plazma MDA düzeylerinin
azaldığı, tam kan GSH düzeylerinin ise yükseldiği belirlenmiştir. Buna karşın haftalara göre plazma NO düzeylerinde bir
fark tespit edilememiştir Sonuç olarak, kazlara 6 hafta süreyle uygulanan N. sativa’nın oksidatitif strese karşı koruyucu bir
etkiye sahip olabileceği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Glutatyon, Kaz, Nigella sativa, Nitrik oksit, Malondialdehit

Kaynakça

• Al-Ghamdi MS., 2001. The anti-inflammatory, analgesic and antipyretic activity of Nigella sativa. J. Ethnopharmacol., 76, 45-48.
• Ali BH., Blunden G., 2003. Pharmacological and toxicological properties of Nigella sativa. Phytother. Res., 17, 299-305.
• Beutler E., Duron O., Kelly BM., 1963. Improved method for the determination of blood glutathione. J. Lab. Clin. Med., 61, 882-888.
• Burits M., Bucar F., 2000. Antioxidant activity of Nigella sativa essential oil. Phytother. Res., 14, 323-328.
• Cheikh-Rouhou S., Besbes S., Hentati B., Blecker C., Deroanne C., Attia H., 2007. Nigella sativa L.: chemical composition and physicochemical characteristics of lipid fraction. Food Chem., 101, 673-681.
• De Zwart LL., Meerman JH., Commandeur JN., Vermeulen NP., 1999. Biomarkers of free radical damage: Applications in experimental animals and in humans. Free Radic. Biol. Med., 26, 202-226.
• Fararh KM., Atoji Y., Shimizu Y., Shiina T., Nikami H., Takewaki T., 2004. Mechanisms of the hypoglycaemic and immunopotentiating effects of Nigella sativa L. oil in streptozotocininduced diabetic hamsters. Res. Vet. Sci., 77, 123-129.
• Houghton PJ., Zarka R., de las Heras B., Hoult JR., 1995. Fixed oil of Nigella sativa and derived thymoquinone inhibit eicosanoid generation in leukocytes and membrane lipid peroxidation. Planta Med., 61, 33-36.
• Ismail M., Al-Naqeep G., Chan KW., 2010. Nigella sativa thymoquinone-rich fraction greatly improves plasma antioxidant capacity and expression of antioxidant genes in hypercholesterolemic rats. Free Radic. Biol. Med., 48, 664-672.
• Kanter M., Meral I., Dede S., Gunduz H., Cemek M., Ozbek H., Uygan I., 2003. Effects of Nigella sativa L. and Urtica dioica L. on lipid peroxidation, antioxidant enzyme systems and some liver enzymes in CCl4-treated rats. J. Vet. Med. A Physiol. Pathol. Clin. Med., 50, 264- 268.
• Mahmood MS., Gilani AH., Khwaja A., Rashid A., Ashfaq MK., 2003. The in vitro effect of aqueous extract of Nigella sativa seeds on nitric oxide production. Phytother. Res. 17, 921-924.
• Marletta MA., 1993. Nitric oxide synthase structure and mechanism. J. Biol. Chem., 268, 12231- 12234.
• Miranda KM., Espey MG., Wink DA., 2001. A rapid, simple spectrophotometric method for simultaneous detection of nitrate and nitrite. Nitric Oxide., 5, 62-71.
• Moncada S., Palmer RM., Higgs EA., 1991. Nitric oxide: physiology, pathophysiology, and pharmacology. Pharmacol. Rev., 43, 109-142.
• Nagi MN., Mansour MA., 2000. Protective effect of thymoquinone against doxorubicin- induced cardiotoxicity in rats: a possible mechanism of protection. Pharmacol. Res., 41, 283-289.
• Rubbo H., Radi R., Trujillo M., Telleri R., Kalyanaraman B., Barnes S., Kirk M., Freeman B.A., 1994. Nitric oxide regulation of superoxide and peroxynitrite-dependent lipid peroxidation. Formation of novel nitrogencontaining oxidized lipid derivatives. J. Biol. Chem., 269, 26066-26075.
• Salem ML., 2005. Immunomodulatory and therapeutic properties of the Nigella sativa L. seed. Int. Immunopharmacol., 5, 1749-1770. Slater TF., 1984. Free-Radical Mechanisms in TissueInjury. Biochem. J., 222, 1-15.
• Soleimani H., Ranjbar A., Baeeri M., Mohammadirad A., Khorasani R., Yasa N., Abdollahi M., 2008.
• Rat plasma oxidation status after nigella Sativa L. botanical treatment in CCL(4)- treated rats. Toxicol. Mech. Methods., 18, 725-731.
• Valko M., Leibfritz D., Moncol J., Cronin MT., Mazur M., Telser J., 2007. Free radicals and antioxidants in normal physiological functions and human disease. Int. J. Biochem. Cell Biol., 39, 44-84.
• Valko M., Rhodes CJ., Moncol J., Izakovic M., Mazur M., 2006. Free radicals, metals and antioxidants in oxidative stress-induced cancer. Chem. Biol. Interact., 160, 1-40.
• Vina J., Estrela JM., Guerri C., Romero FJ., 1980. Effect of ethanol on glutathione concentration in isolated hepatocytes. Biochem. J., 188, 549- 552.
• Wu G., Fang Y., Yang S., Lupton Jr., Turner N.D., 2004. Glutathione metabolism and its implications for health. J. Nutr., 134, 489-492.
• Yoshioka T., Kawada K., Shimada T., Mori M., 1979. Lipid peroxidation in maternal and cord blood and protective mechanism against activatedoxygen toxicity in the blood. Am. J. Obstet. Gynecol., 135, 372-376.
• Zaher KS., Ahmed WM., Zerizer SN., 2008. 0bservations on the biological effects of black cumin seed (Nigella sativa) and green tea (Camellia sinensis). Global Veterinaria., 2, 198- 204.