Karatavukta (Turdus merula) Viscerocranium’un Makro–Anatomik Olarak İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 176 - 184, 25.10.2019

Caner Bayram Derviş Özdemir

Öz

Bu çalışmada, karatavuk (Turdus merula) kuşunda viscerocranium kemiklerinin makro- anatomik olarak incelenmesi amaçlandı. Araştırmada cinsiyet ayrımına bakılmaksızın yetişkin; yedi adet erkek ile beş adet dişi karatavuk kuşunun kafatası kemikleri masere edilerek makro- anatomik olarak incelendi. Splanchnocranium kemiklerini; os lacrimale, os nasale, os incisivum, os maxilla, os zygomaticum, os palatinum, os vomer, os quadratum, mandibula ve os hyoideum oluşturmaktaydı. Os ethmoidale’nin orbita’nın baskısıyla splanchnocranium kısmına dâhil olduğu gözlendi. Os lacrimale’nin oval ve küt bir şekilde sonlandığı belirlendi. Os nasale’nin, cavum nasi’nin dorsal ve lateral sınırlarını belirlediği ayrıca, os intermaxillare ile kaynaşarak burun deliklerinin oluşumuna katıldıkları görüldü. Os maxilla’nın proc. palatinus’ları aracılığıyla damağın şekillenmesine katkı sağladığı belirlendi. Os zygomaticum’un os jugale ve os quadratojugale’nin kaynaşmasıyla oluşan ince, uzun, çubuk şeklinde bir kemik olduğu, os vomer’in ise nares posterior’da os palatinum kemikleri arasında yer aldığı görüldü. Mandibula’nın alt çenenin iskeletini şekillendirdiği ve bu kemiğin caudal’den cranial’e doğru; os angulare, os articulare, os supraangulare, os complamentare, os oparculare ve os dentale kemiklerinin birleşmesinden oluştuğu görüldü. Os hyoideum’un gövdesini oluşturan basihyoideum’un çubuk şeklinde olduğu gözlendi. Sonuç olarak; bu çalışmada elde edilen verilerin bu alanda bilgi eksikliğine katkı sağlayacağı ve sistematik alanda çalışan araştırmacılar için de taksonomide faydalanacakları bir kaynak olabileceği kanısına varıldı.

Anahtar Kelimeler

Ossa cranii, Turdus merula, Kafatası, Karatavuk, Viscerocranium

Macro- Anatomical Examination of the Viscerocranium in the Blackbird (Turdus merula)

Öz

In this study, it was aimed to investigate viscerocranium bones in black-bird (Turdus merula) bird macro-anatomically. In this research, regardless of gender, skulls of seven male and five female adult blackbirds were examined macro-anatomically by maceration. Splanchnocranium bones constituted of lacrimal, nasal, incisive, maxilla, zygomatic, palatine, vomer, quadratum, mandible and hyoid bones. Ethmoid bone was included in the splanchnocranium part by the pressure of orbita. Lacrimal bone was found to be oval and blunt ended. It was seen that nasal bone determines dorsal and lateral borders of the cavum nasi and also nostrils are formed at the end of fusion of extensions constituted together with intermaxillae and nasal bone. It was determined that proc. palatinus of maxilla bone contribute to the shape of palate. Zygomatic bone was also a thin, long, rod-shaped bone formed by the fusion of os jugale and os quadratatojugale, while os vomer was present as a nucleus in this region. It was seen that the mandibula shaped the skeleton of the lower jaw and this bone is formed by incorporating os angulare, os articulare, os supraangulare, os complamentare, os oparculare and os dentale bones. It was observed that the basihyoideum forming the body of the os hyoid bone was rod shaped. It was concluded that data obtained in this study would contribute to the lack of information in this area and it might be a source for systematic field researchers to use in taxonomy.

Anahtar Kelimeler

Blackbird, Ossa cranii, Skull, Turdus merula, Viscerocranium

Kaynakça

• 1. Demirsoy A., 2003. Yaşamın Temel Kuralları Omurgalılar/ Amniyota (Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler). 5. Baskı, Meteksan Yayınevi, 199-407, Ankara. 2. Kuru M., 2006. Omurgalı Hayvanlar. 8. Baskı, Palme Yayıncılık, 425-475, Ankara. 3. Afyon A., Kaya MA., Yağız D., 2009. Genel Biyoloji, Canlılar Bilimi. 3. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, 51-52, Ankara. 4. Kiziroğlu İ., 2001. Doğal bir kuş müzesi olan Türkiye’deki kuş grupları, Popüler Bilim, 49-54, Ankara. 5. Ergene S., 1945. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri, Türkiye Kuşları. Kenan Matbaası, 216-246, İstanbul. 6. Can M., Özdemir D., Özüdoğru Z., 2010. Çamurcun (Anas crecca) İskelet sistemi üzerinde makro- anatomik araştırmalar I. Skeleton axiale. Fırat Üniversitesi Sağ Bil Derg, 24, 123-127. 7. Özkan ZE., 2002. Erkek ve dişi bıldırcınlarda (Coturnix coturnix) cranium üzerinde makro- anatomik ve osteometrik incelemeler. Kafkas Üniv Vet Fak Derg, 8, 147-151. 8. İnce NG., Demircioğlu İ., Yılmaz B., Ağyar A., Dusak A., 2018. Martılarda (Laridae spp.) cranium’un üç boyutlu modellemesi. Harran Üniv Vet Fak Derg, 7, 98-101. 9. Orhan İO., Kabak M., 2006. Facial bones of long- legged buzzard (Buteo rufinus). Anat Histol Embryol, 35, 211-216. 10. Özkan ZE., 2002. Papağan (Agapornis personata) ve muhabbet kuşlarında (Melopsittacus undulatus) os hyoideum üzerinde karşılaştırmalı makro- anatomik incelemeler. Kafkas Üniv Vet Fak Derg, 8, 143-145. 11. İlgün R., Özkan ZE., Akbulut Y., 2017. Tepeli pelikanların (Pelecanus crispus) neurocranium ve splanchnocranium kemikleri üzerinde makro-anatomik incelemeler. Van Vet J, 28, 5-10. 12. Carlos C., Alvarenga J., Mazzochi M., 2017. Osteology of the feeding apparatus of Magnificent Frigatebird Fregata magnificens and Brown Booby Sula leucogaster (Aves: Suliformes). Pap Avulsos Zool, 57, 265-274. 13. Süzer B., Serbest A., Arıcan İ., Yonkova P., Yılmaz B., 2018. A morphometric study on the skull of the turkeys (Meleagris gallopavo). Uludag Univ J Fac Vet Med, 37, 93-100. 14. Bavdek SV., Golob Z., Janzekovic FCS., Kubale V., 2017. Skull of the grey heron (Ardea cinerea): Detailed investigation of the orbital region. Anat Histol Embryol., 46, 552-557. 15. Piro A., Hospitaleche AC., 2019. Skull morphology and ontogenetic variation of the Southern Giant Petrel Macronectes giganteus (Aves: Procellariiformes). Polar Biology, 42, 27-45. 16. 16. Pecsics T., Laczi M., Nagy G., Csörgö T., 2017. The cranial morphometrics of the wildfowl (Anatidae). Ornis Hungarica, 25, 44-57. 17. Taşbaş M., Tecirlioğlu S., 1996. Maserasyon tekniği üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Vet Fak Derg, 12, 324-330. 18. Baumel JJ., Witmer LM., 1993. Nomina Anatomica Avium. 2nd Edition, Massachusetts, 45-132, Nuttall Ornihological Club, Harvard Universty. 19. Dursun N., 2014. Evcil Kuşların Anatomisi (Hareket Sistemi), Medisan Yayınları, Ankara. 20. Baum EV., 1964. Handbuch der Vergleichenden Anatomie der Haustiere. Çeviri: Doğuer S, Erençin Z. Evcil Kuşların Komparativ Anatomisi, Ankara. 21. Nickel R., Schummer A., Seiferle E., 1977. Anatomy of the Domestic Birds. Verlag Paul Parey, Berlin.