Trabzon İli Uzungöl Doğa Parkı’ndan Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değerinin Belirlenmesi: Seyahat Maliyeti Uygulaması/Determining the Economic Value of Benefiting from Trabzon Uzungol Nature Park for Recreational and Travel Purposes

Yıl 2014, Cilt: 45 Sayı: 1, 1 - 7, 20.04.2016

Murat Külekçi , Rıfkı Dönmez

Öz

Bu çalışma, Trabzon İli Uzungöl Doğa Parkı’nın rekreasyonel ve turizm amaçlı kullanımının ekonomik değerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma alanı olarak seçilen Uzungöl Doğa Parkı’nda rekreasyon ve turizm amaçlarıyla yararlanmanın ekonomik değerinin belirlenmesi ve elde edilen yararlanma değerlerinin karşılaştırılması amacıyla 2012 yılında Temmuz-Ağustos aylarında parkı ziyaret eden kişilerle 117 anket yapılmıştır. Çalışmada Uzungöl Doğa Parkı’nın ekonomik değerini belirlemek için Seyahat Maliyeti Yöntemi (SMY) uygulanmıştır. Modelde içsel tabakalılık ve kesikliği giderici endogenous (içsel) poisson ve endogenous (içsel) negatif binomial modeller kullanılmıştır. Gerekli istatistiksel analizler yapılarak rekreasyonel ve turizm amaçlı kullanım değerleri (tüketici rantı) belirlenmiştir. Bu yöntemin kullanılmasında bağımlı değişken olarak yıllık ziyaret sayısı alınmıştır. Bağımsız değişkenler olarak seyahat maliyeti, ziyaretçinin yaşı, cinsiyeti, medeni hali, ev sahipliliği durumu, eğitimi, ikinci işi, yıllık geliri,  sosyal güvencesi, doğa indeksi, bilgi indeksi, seyahat mesafesi, emekli olup olmaması, otomobil sahipliliği ve İstanbul’dan veya diğer illerden gelme durumu olmak üzere toplam 15 değişken kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda ziyaretçinin erkek olması, oturduğu evin kendine ait olması, sosyal güvencesinin olması, aylık gelirinin 1501-3000 TL aralığında olması, yıllık ziyaret sayısını artırdığı belirlenmiştir. Bunun yanında ziyaretçinin otomobilinin olması ve lise mezunu olması ziyaret sayısını azalttığı belirlenmiştir. Bir kişi için gezi başına tüketici rantı 333,33 TL olarak belirlenmiştir. Uzungöl Doğa Parkı’na ortalama yıllık ziyaret sayısı 1,52 olduğu için kişi başına yıllık tüketici rantı 506,66 TL olup, yılda ortalama olarak 200 000 kişinin ziyaret ettiği düşünüldüğünde Uzungöl Doğa Parkı’nın rekreasyonel ve turizm amaçlı kullanım bedeli 101 332 000 TL/yıl olarak hesaplanmıştır.