Bazı Yerli ve Yabancı Kayısı Çeşitlerinin Erzincan Koşullarındaki Vejetatif ve Generatif Gelişme Durumlarının Belirlenmesi

Yıl 2008, Cilt: 39 Sayı: 1, 9 - 14, 10.01.2011

Yaşar Ertürk Muharrem Güleryüz

Öz

Bu çalışma, Erzincan koşullarında bazı yerli ve yabancı kayısı çeşitlerinin vejetatif ve generatif gelişme durumlarının
belirlenmesi amacıyla, Royal, Perfection, Hungarian Best, Hasanbey, Karacabey, Rakowsky, Luizet, Silistre de Rona, Kishnewsky,
Casna Drenova, Polonais, Proyma ve Paviot çeşitlerinde 2002-2004 yılları arasında yürütülmüştür. Vejetatif gelişme parametreleri
çeşitlere ve yıllara göre farklılık göstermiş, ortalama sürgün uzunluğu ve sürgün kalınlığı bakımından 2002 yılında Royal (25.50
cm-3.46 mm), 2003 yılında Hungarian Best (54 cm-6.50 mm) çeşitleri ilk sırada yer almıştır. Gövde çap değeri en yüksek
Hungarian Best (14.95 mm) çeşidinde olmuş, gövde çapının aylara göre sigmoid bir gelişim gösterdiği tespit edilmiştir. Ortalama
sürgün sayısı her iki yılda da Paviot çeşidinde en yüksek (32.75 ve 32.25 adet) bulunmuştur. Kayısı çeşitleri içinde ortalama yaprak
alanı en büyük olan çeşit Karacabey (26.35 cm2) olarak saptanmıştır. Generatif gelişme ile ilgili değerlendirmelerde ise, 2004
yılında Proyma haricindeki tüm çeşitlerin çiçek açtığı ve meyve tuttuğu, bunlardan Luizet çeşidinin en geç çiçeklendiği
gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Prunus armeniaca L., vejetatif gelişim, generatif gelişim

Kaynakça

• Ageeva, N.G., 1987. Winter hardiness of buds of new apricot varieties, Plant Breeding Abst., Vol, 69 (1), 627
• Anonim 1983. Fenoloji Atlası. Devlet Metoroloji Genel Müdürlüğü Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Asma, B. M., Öztürk, K., Zengin, Y., Ünal, M., 1999. Yerli ve Yabancı bazı kayısı çeşitlerinin Malatya ekolojik koşullarındaki Fenolojik ve Pomolojik özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma. III. Bahçe Bitkileri Kongresi s:46-51
• Asma, B.M., S.M. Şen, 1999. Bazı yerli ve yabancı kayısı çeşitlerinin Van ekolojik şartlarındaki fenolojik, pomolojik ve morfolojik özellikleri. III. Bahçe Bitkileri Kongresi s:760- 763 13
• Ayanoğlu, H. ve Sağlamer, M., 1986. Akdeniz Bölgesi sahil şeridinde yetiştirilecek kayısı çeşitlerinin adaptasyonunda ilk sonuçlar, Derim Dergisi, (1), 3-15
• Baktır, İ., Ülger, S. ve Yayıcı, S.H., 1992. Yabancı orijinli bazı kayısı çeşitlerinin Antalya koşullarına adaptasyonu ve gelişmeleri üzerine bir araştırma. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1, 461-464, E.Ü.Z.F. Yayınları, İzmir
• Bolat, İ., 1994. Erzincan Bahçe Kültürleri fidanlık arazisinde bazı meyve türlerinde çöğür gelişiminin incelenmesi üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fak. Derg.,24 (1), 1-13
• Bostan, S.Z., 1993. Darende zerdalilerinin (Prunus armeniaca L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine araştırmalar. Y.Y.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi Van
• De Salvador, F.R., Barbera, G., Bassi, D., Giorgio, V., and Ondradu, G., 1991. Agronomical evaluation of apricot cultivars in different Italian districts (II.Contribution). Acta Hort., 293, 31-56
• Dokuzoğuz, M., 1974. Meyve ağaçları ve çevre ilişkileri. E.Ü.Ziraat Fak. Yayınları No:1221, İzmir.
• Düzgüneş, O., Kesici, T. ve Gürbüz, F., 1993. İstatistik Metotları. II. Baskı, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay., 1291, Ankara, 218 s.
• Guerriero, R., Watkins, R., 1984. Revised descriptor list for apricot (Prunus armeniaca L.) international board for plant genetic resources Rome, Italy.
• Gülcan, R., 1993. Kayısı yetiştiriciliğinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm yolları. Malatya Kayısı Sorunları Paneli, 5-11
• Güleryüz, M., 1995. Selection of the quality-fruitted wild apricot (Prunus armeniaca L.) forms resitant to spring late frosts in Erzincan plain. Acta Hort., 384, 189-194
• Güleryüz, M., Aslantaş, R., 1998. Badem çöğürlerindeki gelişimin incelenmesi üzerinde bir araştırma. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül 1998, Erzurum, 574-582
• Güleryüz, M., S. Ercişli, A. Eşitken, 1999. A Sutdy on Characteristic Features of Apricot Grown in Erzincan, Malatya and Iğdır Provinces. Acta Hort. 488: 165-169
• Harsanyi, J., 1985. Performance of apricot varieties and selections in a plot trial. Acta Hort. 192: 345-352
• Kaşka, N., Yıldız, A., Ayanoğlu, H., Sağlamer, M., Güngör, M.K., 1995. Apricot adaptation studies in the Mediteranean Coastal Region in Turkey. Acta Hort. 384: 67-71.
• Khosky, S.A., Shoferistov, E.P., 1988. Results of trials of apricot in northern part of Crimean Steppe. Hort. Abst.,58, 3986
• Lamb, R.C., Stick, W.C., 1989. Apricot for New York State Hort. Abst., 54, 6320
• Lazarov, I., Stefanov, K., 1987. Phenology of some apricot varieties in the upper reaches of the River Kamchia. Hort. Abst. 58 (7): 3986
• Monastra, F., Fideghelli, C., Grassi, G., Strada, G., Pennone, F., Prıto, D. and Magliano, V., 1985. Horticultural and technological testing of canning apricot in south İtaly. Acta Hort., 192, 459-474
• Nyujto, F., Kerek, M.M., Nyeki, J., Toth, M., Pete, A., Harsanyi, J. And Leju, E., 1985. Introduction foreign apricot cultivars at three different areas of Hungary. Acta Hort., 193, 353-360
• Nyujto, F., Erdos, Z., 1987. Frost tolerance studies in apricots. Acta Hort. 192 : 377-382
• Özbek, S., 1978. Özel Meyvecilik (Kışın Yaprağını Döken Meyve Türleri). Ç.Ü. Ziraat Fak. Yayınları 128, Ders Kitabı 2, Adana, 486 s.
• Özkarakaş, İ., Ercan, N., 2004. G. Doğu Anadolu bölgesinden toplanan bazı kayısı (Prunus armeniaca L.) genetik kaynakları materyalinin Ege Bölgesi’ne adaptasyonu ve değerlendirilmesi. Anadolu Ege Tar. Arş. Enst. Derg. 14(1):1-15
• Özvardar, S., Önal, K. ve Baldıran, E., 1989. Kayısı çeşit adaptasyon proje sonuç raporu. Menemen Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü Müdürlüğü, İzmir.
• Paydaş, S., Kaşka, N., Polat, A.A. ve Gübük, H., 1992. Yeni bazı kayısı (Prunus armeniaca L.) çeşitlerinin Adana ekolojik koşullarına adaptasyonu üzerine araştırmalar. (1990-1991 yılları araştırma dilimi). Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi 1, 465-469, E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir.
• Paydaş, S., Kaşka, N., 1995. İnvestigations on the adaptations of some low-chill apricot cultivars to Adana (Turkey) ecological conditions. Acta Hort., 384,123-125
• Pektekin, T., Gürsan, K., Kadıoğlu, R., Uslu, S., 1992. Kayısı çeşit adaptasyon uygulama projesi (Sonuç Raporu) Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Malatya
• Rabillard, C., 1985. Apricot results of preliminary varieety trial. Plant Breeding Abst., 55, 8109
• Son, L., Küden, A., 2001. Yeni bazı kayısı çeşitlerinin Mut ekolojik koşullarına adaptasyonu üzerinde araştırmalar. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Drg. 16(1):93-98
• Tekintaş, E., Akça, Y. Ve Yılmaz, S., 1991. Van ekolojik koşullarında bazı sert ve yumuşak çekirdekli meyve türlerinin çöğürlerinde yıllık boy ve en gelişimlerinin saptanması üzerinde araştırmalar. Y.Y.Ü. Ziraat Fak. Derg., 1 (2), 1-11
• Ülger, S., Baktır, İ. 1999. Determination of Growth and development performances of some table apricot cultivars in Antalya conditions. Akdeniz Üniv. Ziraat Fak. Derg. 12(1):25-30
• Yalçınkaya, E., Uslu, S. ve Pektekin, T., 1995. Apricot adaptation in Malatya. Acta Hort., 384, 111-115
• Yarılgaç, T., Kazankaya, A., 2002. Bazı kayısı çeşitlerinin Van ekolojisindeki adaptasyonları üzerinde araştırmalar (1998- 2000 Dilimi). K.S.Ü. Fen ve Mühendislik Dergisi 5(1): 131- 139.