Kuyu Rasatlarından ve Yağışlardan Faydalanılarak Erzurum Ovası Yeraltısuyu Bilançosunun Hesaplanması

Yıl 2008, Cilt: 39 Sayı: 1, 93 - 100, 10.01.2011

Reşat Acar İlknur Sayıner

Öz

Bu çalışmada; Erzurum ovasına ait kuyu rasatlarından faydalanılarak yeraltı suyu bilançosu tespit edilmiştir. Gözleme
dayalı değerler olarak, yeraltı ve yerüstü sularının en önemli kaynağı olan yağışlar ile yeraltı sularının rasat kuyularından alınan
statik seviyeleri kullanılmıştır. Kuyu rasatları ile yağışlar arasındaki ilişkiler incelenerek, akifere ait boşalım katsayısı, sızma
katsayısı gibi hidrolik özellikler belirlenmiş ve Erzurum ovası akiferinin rezervi ile bu rezervin ne kadarının kullanıldığı tespit
edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, Erzurum ovası akiferinin yağış-su seviyesi ilişki tipi belirlenmiş, ovaya ait yeraltı
suyu bilançosu tespit edilmiştir. Yıllık dinamik rezervuar değişimi hesaplanarak Erzurum ovasında “çekim=%40 beslenim”
şartlarında 2272,72 hm3’lük dinamik rezervden her yıl 23,43 hm3 azaldığı belirlenmiştir. Bu çalışma neticesinde gelecekteki çekim
miktarları kontrollü bir şekilde izlenebilecek ve ihtiyaç duyulduğu anda gerekli müdahale yapılarak önlemler alınabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Yeraltı suyu bilançosu, hidrojeoloji, akifer, boşalım katsayısı

Kaynakça

• Bear, J., ve Levin, O., 1967. ”The optimal yield of an aquifer”, I.A.S.H. Symposium on Artificial Recharge and anagement of Aquifers, IASH Publ. No. 72, pp. 401-412.
• Castany, G., Çev: Karacadağ, K., Şeber, T. A., 1969. “Yeraltı Suları Hakkında Pratik Uygulamalar”, DSİ Gn. Yayın No:638, Ankara.
• Günay, G., Değirmenci, M., Kaçaroğlu, F., 1985. “Genel Hidrojeoloji Laboratuarı Notları”, Hacettepe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara.
• Korkmaz,N.,1988.“Yağış-Yeraltı Suyu Seviyesi İlişkisi ve Su Kaynaklarının Projelendirilmesine Etkisi”, DSİ Genel Müdürlüğü, Yayın No:983, 114 s, Ankara.
• Leloğlu, Y., 1978. “Erzurum Ovası Hidrojeolojik Etüt Raporu”, DSİ Genel Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Mijatovic, B.,1976. Çeviri: Korkmaz Nuri, “Karstik Akiferlerde Boşalım Eğrisiyle Depolama Katsayısı ve Transmisibilite Tayini”, DSİ Teknik Bülteni,Sayı 40, S.47-52, Ankara.
• Nazik, M., 1980. “Hidrojeolojik Etüdlerde Hidrolojik Verileri Belirleme ve Değerlendirme Yöntemleri”, DSİ Matbaası, 126 s, Ankara.
• Sayıner İ., 2004, “Kuyu rasatlarından Faydalanarak Erzurum Ovası Yer altı Suyu Bilançosunun Hesaplanması ve Yağış- Seviye İlişkisinin Araştırılması”, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi, Erzurum.
• Todd, D. K., 1960. Graundwater Hydrology. John Wiley and Sons,, New York.
• Wittenberg, H., Sivapalan, M., 1999. “Watershed Graundwater Balance Estimation Using Streamflow Recessien Analysis and Baseflow Separation”, Journal of Hydrology. 219 (20– 23).