Besin Çözeltisine Artan Seviyelerde Uygulanan Cd ve Pb İyonlarına Farklı Domates Çeşitlerinin Tepkisinin Belirlenmesi

Yıl 2007, Cilt: 38 Sayı: 2, 163 - 172, 10.01.2011

Esra Aksu Nesrin Yıldız

Öz

Bu araştırmada besin çözeltisinde 8 hafta süreyle yetiştirilen iki farklı domates çeşidinin (Rio Grande ve Inuictus Lot. 335)
kuru madde üretimi ve mineral element içeriği üzerine farklı seviyelerdeki Cd ve Pb metallerinin etkisi incelenmiştir. Toprak+kum
karışımında çimlenip, 3-4 yaprak aşamasına gelen fideler besin çözeltisine aktarılmış ve 0, 0.5, 1, 2, 5, 10, 20, 50 ve 100 mg/kg Pb;
0, 0.05, 0.1, 0.5, 1, 2, 3, 5, 10 ve 20 mg/kg Cd tüm seviyeler için 2 tekrarlı olarak uygulanmıştır. Çiçeklenme başlangıcında (8.
hafta) hasat edilen bitkilerin kuru madde miktarları ve besin içerikleri belirlenmiştir. Sonuç olarak, yapılan varyans analizlerine
göre artan Cd ve Pb konsantrasyonlarının her iki çeşitte de kuru madde üretimi üzerine etkisi p < 0.001 olasılık düzeyinde önemli
olmuştur. Artan Cd düzeyleri her iki çeşitte de bitkide Cd alımını artırırken, P, Ca, K, Mg ve Fe alımını azaltmıştır. Artan Pb
düzeyleri yine her iki çeşitte Pb alımını artırmış, P, Ca, Zn ve Mn alımını azaltmıştır. Kadmiyum uygulamasındaki artışa, kuru
madde üretimi açısından Rio grande çeşidi daha toleranslı olurken Pb uygulamasına tolerans açısından, çeşitler arasında önemli bir
ayrıcalık belirlenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Ağır metal, domates, kadmiyum, kurşun, tolerans

Kaynakça

• Alloway, B. J., 1990. Heavy Metals in Soils. ed. Alloway. B. J. Jhon Wiley and Sons. Inc., New York.
• Arnon, D. I., 1938. Micro Elements in Culture Solution Experiments with Higher Plants. American J. Bot, 25; 322- 325.
• Christensen, T. H., 1984. Water, Air and Soil Pollution. 105-114.
• Çepel, N., 1997. Toprak Kirliliği Erozyon ve Çevreye Verdiği Zararlar. TEMA Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı Yayınları No:14 İstanbul.
• Das. P , S., Samantaray and G. R. Rout. 1997. Studies on Cd Toxicity in Plants ; a review. India.
• Haktanır, K., Arcak, S., 1998. Çevre Kirliliği. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:1503, Ankara.
• Kabata-Pendias, A. and Pendias, H., 1984. Trace Elements in Soils and Plants. CRC. Press. Boca Raton.
• Kacar, B., 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri II. Ankara Üniversitesi. Ziraat Fakültesi yayınları. 453. Uygulama Klavuzu; 155; 55-390.
• Marschner, H., 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2. ed. Academic Press, London.
• Peach., 1965. Hydrogen Ion Activity in Methods of Soil Analyses part. Amer. Soc. Agronomy Madison Visconsin, 2, 941-924. USA.
• Yıldız, N., 1996. Tarımsal Faaliyetlerin Toprak Ekosistemi Üzerine Olumsuz Etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 27 (2), 324-333.
• Yıldız, N., 2001. Toprak Kirletici Bazı Ağır Metallerin (Zn, Cu, Cd, Pb, Co ve Ni) Belirlenmesinde Kullanılan Yöntemler. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi. 32 (2), 207- 213, Erzurum.
• Yıldız, N., Bircan, H. 1994. Araştırma ve Deneme Metodları. Atatürk Üni., Ziraat Fak. Yay. No. 697, Erzurum.