Effect of N-Fertilizer Applied to Daphan and Pasinler Plain Soil Samples Under Saturated Conditions on Plant Growth, Mineral Composition, Uptake and Leaching of Nutrient

Yıl 2006, Cilt: 37 Sayı: 2, 145 - 152, 10.01.2011

Canan Kant Adil Aydın Adil Aydın Kenan Barik

Öz

The objective of this study was to determine effects of different N-fertilizers and doses applied to daphan and Pasinler Plain Soil samples under saturated conditions on mineral composition and growth of rice plant. Plant height, number of tillering, amount of dry matter, mineral composition of plants, amounts of nutrient uptake by plant and nutrient leaching from the soil were determined at the end of the experiment. Results indicated that ammonium sulfate was possitively affected on plant height, urea on the number of tillering, dry matter content and amount of plant nutrient taken by plant, ammonium sulfate and urea on mineral composition, and calcium nitrate had negative effect on amount of plant nutrient removed from the soil. The most
effective dose plant height, number of tillering, plant dry matter and N content were 30 kg N per decare. It was concluded that rice plant uses ammonium sulfate and urea sourced N more easily than N as ammonium nitrate and calcium nitrate. 

Anahtar Kelimeler

N-fertilizer, rice plant, dry matter, mineral composition, nutrient uptake

Erzurum Daphan ve Pasinler Ovası Toprak Örneklerine Suya Doygun Koşullarda Uygulanan Değişik Azotlu Gübrelerin Çeltik Bitkisinin Gelişimine, Mineral İçeriğine, Besin Maddesi Alımı ve Yıkanmasına Etkisi

Öz

Bu çalışmada Erzurum Daphan ve Pasinler ovalarından alınan toprak örneklerine suya doygun koşullarda uygulanan
değişik azotlu gübre ve dozlarının sera koşullarında çeltik bitkisinin gelişimine, mineral içeriğine, topraktan kaldırdığı ve topraktan
yıkanan besin maddeleri miktarına etkisi incelenmiştir. Deneme sonunda saksılardaki bitki boyu, kardeşlenme sayısı, bitki kuru
madde miktarı, bitkilerin mineral içerikleri, bitkinin topraktan kaldırdığı ve topraktan yıkanan besin maddeleri miktarı
belirlenmiştir. Denemeden elde edilen sonuçlara göre her iki toprak örneğinde bitki boyu üzerine amonyum sülfat, kardeşlenme
sayısı, kuru madde miktarı, topraktan kaldırılan besin maddeleri miktarı üzerine üre, bitkilerin mineral içerikleri üzerine de üre ve
amonyum sülfat gübreleri pozitif yönde, topraktan yıkanan besin maddeleri üzerine ise kalsiyum nitrat gübresi negatif yönde etkili
olmuştur. Gübre dozları dikkate alındığında bitki boyu, kardeşlenme sayısı, bitki kuru madde miktarı ve bitki azot içeriği üzerine en
etkili doz 30 kg N/da dozudur. Bu sonuçlar çeltik bitkisinin üre ve amonyum sülfat gübrelerindeki azottan, amonyum nitrat ve
kalsiyum nitrat gübrelerindeki azota göre daha iyi yararlandığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Azotlu gübre, çeltik bitkisi, kuru madde, mineral içerik, besin alımı

Kaynakça

• Aksoy, T., S. Danışman ve İ. Karaçal, 1980. Çeşitli Azotlu Gübrelerin Çeltik Bitkisinin Kuru Madde Miktarı ile Azot, Fosfor ve Potasyum Alımına Etkisi. Ankara Üni. Ziraat Fakültesi Yıllığı, 30 (1-2), 161-179.
• Aydeniz, A. ve A.R. Brohi, 1981. Effect of nitrogen source, water level and N-serve on rice plant (Oryza sativa L.): III. Residual effect on dry mater yield and nutrients of plant. Ankara Üni. Ziraat Fak. Yıllığı, 29(2-3-4).
• AOAC, 1990. In: Helrich, K (Ed.), Official Methods of Analysis of the Association of Official Analytical Chemists. Washington, DC.
• Anonymous, 1982. Dalaman DÜÇ. Topraklarının Etüt ve Haritalanması. DÜÇ. Genel .Müdürlüğü, Ankara
• Aydın, A. 1995. Değişik Azotlu Gübrelerin Çeltik Bitkisinin Gelişme, Kardeşlenme, Bitki Boyu ve Kuru Madde Miktarına Etkisi. Atatürk Üni. Zir. Fak. Dergisi, 28(2), 268- 279.
• Aydın, A. 1997. Urfa Yöresi Toprak Örneklerine Suya Doygun Koşullarda Uygulanan Değişik Azotlu Gübrelerin Verime ve Çeltik Bitkisinin Element İçeriğine Etkisi. Atatürk Üni. Ziraat Fak. Dergisi, 26(2), 203-214.
• Aydın, A. ve Sezen Y. 1995. Toprak Kimyası Laboratuar Kitabı. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Ders Yayınları No:174, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Ofset Tesisi, Erzurum.
• Aydın, A. ve Turan M. 2002. Toprakların Suya Doygun Koşullarda Bırakılmasının Mikro Besin Elementi Elverişliliğine ve Bitki Gelişimine Etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 33 (1), 45-52.
• Bayraklı, F. 1987. Toprak ve Bitki Analizleri. OMÜ.Yayın No:17, Samsun(Çeviri). Yazanlar: Ir.J.Ch. Van Schonwenburg, Dr.Ir.V.J.G. Houba, Dr.Ir.I. Novozansky ve I. Walinga.
• Bilgin, E.A. 1987. Ege Koşullarında Çeltiğin Ticari Gübre İsteği İle En Uygun Azot Kaynağının Uygulama Zamanı ve Şekli. Tarım Orman Ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müd. Yayınları, Genel Yayın No: 139, Rapor Seri No: 90.
• Elgala, A.M., İsmail, A.S., ve Osman, M.U. 1986. Critical levels of Iron, Manganese and Zinc in Egyption soils.Journal of Plant Nutrition 9 (3-7): 267-280.
• Ergene, A. 1993. Toprak Biliminin Esasları. Atatürk Üniv. Yayınları No:586, Ziraat fakültesi Yayın No: 267, Ders Kitapları Seri No: 42, Erzurum.
• Gee, G. W., ve Hortage, K.H. 1986. Particle- Size Analysis. Methods of Soil Analysis. Part 1. Physical and Minerological Methods Secand Edit. Agronomy No: 9. 2. Edition P: 383-441.
• Gorantivar, S.M., Jaggi, I.J. ve Khanna, S.S. 1973. Nutrient uptake by rice under different soil moisture regimes. J. Indian Soc. Sci. Vol:21(2), p: 133-136.
• Heenan, D.P. and P.E. Bacon, 1988. Effect of Nitrogen Fertilizer Timing on Crop Growth and Nitrogen use Efficieny by Different Rice Varieties in Shoutheastern Australia. IRRI, Philippines
• Humphreys, E., W.A. Muirheaa, F.M. Melhuish, R.J.G. White and P.M. Chalk, 1988. Fertilizer Nitrogen Recovery in Mechanized Dry Seeded Rice. International Rice Research Institute and French Institute for Tropical Food Crops Research (IRAT), Manila, Philippines.
• Kacar, B., 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri II. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın: 453. Uygulama Klavuzu:155. s:55- 390.
• Karaçal, İ., M. Aktaş ve M. Teceren, 1988. Çeltik Tarımında Azotlu Gübrelerin Uygulama Şeklinin Verim ve Azottan Yararlanma Üzerine Etkisi. TÜBİTAK Doğa Bilim Dergisi 12 (1) 37-47.
• Korkmaz, A. ve F. Bayraklı, 1987. Fideleme Çeltikte Azot Gübrelemesi. I. Ürenin Topraktan Verilme Yöntemlerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma. O.M.Ü. Zir. Fak. Der. 2 (1): 31-39
• Kün, E. 1985. Sıcak İklim Tahılları. Ankara Üni. Zir. Fak.Yayın. 953, Ders Kitapları: 275 Ankara.
• Lindsay, W.L. ve W.A. Norwell, 1969. Development of DTPA Soil Test for Zinc, Iron, Manganese and Copper. Soil Sci. Soc. Amer. Proc. Vol: 33, p:49-54.
• Mclean, E. O., 1982.Soil pH and Lime Requirement. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edit. P: 199-224.
• Murayama, N. 1977. Changements dans la quantite et L’efficacite des engrais chimiques appliques surle riz av Japan Faculte d’Agriculture de Tokyo. Revue de la Potasse 6, 1978.
• Nelson, R.E., 1982. Carbonate and Gypsum. . Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 191-197.
• Nelson, D. W., ve Sommers ; L. E., 1982. Organic Matter. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 574-579.
• Olsen, S. R.,ve Sommers, L.E., 1982. Phosphorus. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 403-427.
• Özdemir, O. 1983. Bafra ve Çarşamba Ovalarında Çeltiğin Azotlu ve Fosforlu Gübre İsteği. Samsun Bölge Topraksu Araş. Enst. Rapor Seri No: 27, Genel Yayın No: 32.
• Rhoades, J.D., 1982a. Cation Exchange Capacity . Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 149-157.
• Rhoades, J.D., 1982b. Exchangeable Cations. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 159-164.
• Sağlam, M.T. 1994. Toprak ve Suyun Kimyasal Analiz Yöntemleri. Trakya Üni. Tekirdağ Ziraat Fak. Yayın No: 189, Yardımcı Ders Kitabı No: 5.
• SAS 1982. SAS Users guide. SAS Institute, Cary, N.C.
• Sezen, Y. 1983. Çeltik Gübrelemesinde Kullanılacak Bazı Azot Kaynaklarının Elverişliliğine N-Serve’nin Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üni. Zir. Fak. Zir. Derg. 14 (3-4).
• Srivastava, O.P., B.C. Sethi and D.V.S. Panvar, 1977. Iron uptake in rice as influenced by genotypic variation and fertilizer application. J. Indian Soc. Soil Sci. 25 (4): 405-409.
• Sudjadi, M. Y. Prawirasumatri and R. Wetselaar, 1987. Nitrogen fertilizer efficiency in lowland rice in Indonesia. International Rice Research Institute and French Institute for Tropical Food Crops Research. Los Banos, Laguna, Manila, Philippines, 123-133.
• Taher, A., Basri, İ.H: Jugsujinda, A. 1987. Effect of Phosphorus and Nitrogen Sources on Yield of Rice in West Sumatra, Endonesia. International Rice Enstitute and French Enstitute for Tropical Food Crop Research LosBanos, Laguna,Manila, Philippines:135.
• Uğurluoğlu H. ve Kacar, B. 1996. Değişik çinko kaynaklarının çeltik bitkisi (Oryza sativa L) nin büyümesi üzerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Foresty (Türk Tarım ve ormancılık Dergisi) 20 (6), 473-478.
• Viets, F.G. ve Lindsay, W.L., 1973. Testing Soil for Zinc, Copper, manganese and Iron in Soil testing and Analysis. Editors L.W. Walsh and J.D. Peaton. Soil Sci. Soc. Amer. Inc. Madison W.I.
• Wang, J.K. ve Hagan, R:E. 1981. IrrigatedRice Production Systems. Desing Procedures. Westview Pres/Boulder, Colorado.
• Westphall, A. and M.S. Montenegro, 1981. Ergepnisse Von Reisdin Gungversu Chen im Europais Chen Mittelmerramin Giessener Beitrage Zur Ent Wicklungs Forschung Reihe 1.Band 7.
• Yüksel, A.N. 1990. Bitkilerin Su İstekleri. Tarım ve Hayvancılık Dergisi (Hasad) 6. Yıl Armağanı, İstanbul.