Bor Bileşikleri ve Tarımda Kullanımı

Yıl 2006, Cilt: 37 Sayı: 1, 111 - 115, 10.01.2011

Ayten Demirtaş

Öz

Bor doğada serbest olarak bulunmaz, diğer elementlerin oksitleriyle birlikte B2O3 halinde bulunur. Bor mineralleri
genellikle Na, Ca, Mg gibi bor alkali ve toprak alkali metallerle birleşik hidratlı boratlardır. Bor mineralleri ve türevlerinin
kendilerine özgü bir çok özellikleri bunların yerlerinin doldurulmasını olanaksız kılacak niteliktedir. Tarımda, bor mineralleri
bitki örtüsünün gelişmesini artırmak veya önlemek maksadıyla, biyolojik gelişim ve kontrol kimyasallarında bakterisit ve
fungusit olarak küf1enmeyi önlemek amacıyla, yavaş eriyen gübre üretiminde kullanılmaktadır. Bor, sodyum klorat ve bromosol
gibi bileşiklerle yabancı otların yok edilmesi veya toprağın bitki yetiştirme ortamı olarak stabilleştirilmesi gereken durumlarda da
kullanılmaktadır. Bor eksikliği görülen bitkiler arasında yumru köklü bitkiler (özellikle şeker pancarı), kaba yoncalar, meyve
ağaçları, üzüm, zeytin, kahve, tütün ve pamuk sayılmaktadır. Bu gibi hallerde susuz boraks ve boraks penta hidrattan mamul bir
gübre kullanılmaktadır. Ayrıca suda eriyebilen sodyum pentaborat veya disodyum extaborattan mahsulün üzerine püskürtülmek
suretiyle faydalanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bor, Bor Bileşikleri, Biyolojik Gelişim, Gübre Üretimi, Tarımsal Etki

Kaynakça

• Beran, F., Preyand V., Böhm, J., 1952, Milt. Chem. Forsch. Inst. Wirtsch. Osierr., 6, 54 through Chem. Abstr., 46, 9766e.
• Berger, K. C., 1949, Has complied tables of the boron content and requirements of various Crops, Avdan, Argon., 1,321.
• Boncukçuoğlu, R, Kocakerim, M. M., Yılmaz E. A., Yılmaz T. M., 2003. Bor elementinin çevresel açıdan değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, 25240, Erzurum.
• Brown J. C., Ambler J. E., 1969, Characterization of boran deficiency in soybeans. Pysologia Planlarum, 22, 177-185.
• Bussler W., 1962, Boron deficiency in maize. Borax Consolidated Ltd.
• Fruta, T.1955. Antibacterial and insecticidal action of boron compounds. Proc. Am. Sac. Hort. Sci. 65, 439.
• Göncü, N., 1982. Dünya ve Türkiye'de Metal ve Mineral Kaynaklarının Potansiyeli, Ticareti, Beklenen Gelişmeler, 10. Bor Mineralleri, M.T.A. Enst. Yayınları, 187, Ankara.
• Groenewald, T. 1976. The dissolution of gold in acidic solutions fo thioured, Hydrometallur gy, 277-290.
• Jacobson, K. H. And lo H. Lawson, 1962. Toxicol. Appl. Pharmacol., 4, 215.
• Kemp, P.H., 1956. The Chemistry of Boraks, Part 1, Borax Consolidated limited, S. W. I, London.
• McInnes, C.B., Albert, LS., 1969. Effect of light intensity and plant size on rate of development of early boran deficiency symptoms in tomato root tips. Plant Physiol. 44:965-976.
• Miley, W.N., 1969. İnfluence of boron, nitrogen and potassium on yield, nutrient uptake and abnormalities of cotton, Agronomy, Journal, 61, 9-13.
• Nizamoğlu S., 1988. Gümüş ve Ülkemizdeki Üretimi, 4. Temizocak Forumu Gümüş Sempozyumu, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Paull, J.G., Nable, RO., Rathjen, A.J., 1992. Physiological and genetic control of the tolerance of wheat to high concentrations of boran and implications for plant breeding. Plant and Soil. 146: 251-260.
• Sezen, Y., 1988. Suların Genel Özellikleri ve Kalitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Erzurum.
• Ubaldini, S., Massidda, R., Abbruzzese, C., Veglio, F., Toro, L., 1966. Gold recovary from fitnely disseminated ore by use of cyanidation and thioureation, in: Kemal, Arslan, Cenbazogen (Eds.), Changing Scopes in Mineral Pdocessing, Balkema, Roterdam pp. 559-562.