Sorgum x Sudanotu Melezi (Sorghum bicolor x Sorghum sudanense Mtapf.) Çeşitlerinde Hasat Zamanının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi

Yıl 2005, Cilt: 36 Sayı: 2, 145 - 150, 10.01.2011

Bilal Keskin , İbrahim Hakkı Yılmaz Hakkı Akdeniz

Öz

Bu araştırma, Van Ziraat Meslek Lisesi Arazisinde 1999 ve 2000 yıllarında yürütülmüştür. Deneme, Bölünmüş parseller deneme
desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada 4 sorgum x sudanotu melez (Gözde–80, P–988, Grazer, Grass II) çeşitlerinin
verim ve verim unsurlarına 3 hasat zamanı (tam çiçeklenme, süt olum, hamur olum)’nın etkileri incelenmiştir. Hasat zamanının
geciktirilmesiyle bitki boyu, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, ham protein verimi, sap oranı ve salkım oranı artmıştır. Diğer taraftan ham
protein oranı ve yaprak oranı azalmıştır. Hasadın hamur olum döneminde yapılması durumunda Gözde–80, P–988, Grazer ve Grass II
çeşitlerinde yeşil ot verimi sırayla 4543, 5241, 5725 ve 5333 kg/da, kuru ot verimi sırasıyla 1615, 1783, 1739 ve 1749 kg/da, ham protein
verimi 85.4, 98.3, 85.6 ve 84.4 kg/da olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sorgum, hasat zamanı, çeşit, verim

Kaynakça

• Anonim, 1996. Van Tarım İl Müdürlüğü kayıtları, Van
• Anonim, 2000. Van Meteoroloji Bölge Müdürlüğü kayıtları, Van
• Açıkgöz, E. 1991. Yembitkileri. Uludağ Üniv. Yayınları No: 633–2, s:456, Bursa.
• Akdeniz, H., Yılmaz, İ.H., Keskin, B., Arvas, Ö., 2002. The effect of different nitrogen levels on yield and yield components of some silage sorghum (Sorghum vulgare L.) varieties grown under irrigated conditions in Van-Turkey. Turk J. Of Field Crops 7: 52– 60.
• Amaducci, S., Amaducci, M.T., Benat, R., Venturi, G., 2000. Crop yield and quality parameters of four annual fiber crops (hemp, kenaf, maize and sorghum) in the North of Italy, Industrial Crop and Products. 11(2000): 179–186.
• Baytekin, H., 1992. Güneydoğu Anadolu’da II. ürün silaj sorgum sudanotu ve sorgum sudanotu melezi yetiştirme olanakları. Güneydoğu Anadolu II. Ürün Tarım ve Sorunları Sempozyumu 28 Ekim 1992, Şanlıurfa.
• George, F., Worker, Jr., 1973. Sudangrass and sudangrass hybrids responses to row spacing and plant maturity on yield and chemical composition. Argon. Journal, 65: 975–977.
• Güçük, T., Baytekin, H., 1999a. Bozova sulu koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen silaj mısır, silaj sorgum ve sorgum-sudanotu melez çeşitlerinde hasat zamanının verim ve verim unsurlarına etkisi, GAP I. Tarım Kongresi, 26–28 Mayıs 1999, s: 683–690 Şanlıurfa.
• Güçük, T., Baytekin, H., 1999b. Bozova sulu koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen silaj mısır, silaj sorgum ve sorgum-sudanotu melez çeşitlerinde hasat zamanının verim ve bazı silaj özelliklerine etkisi, Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15–18 Kasım 1999, cilt III, Çayır-Mera Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 178–183, Adana.
• Gül, İ., Baytekin, H., 1999. Diyarbakır sulu koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen silaj sorgum çeşitlerinde farklı bitki sıklıklarının verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15–18 Kasım 1999, cilt III, Çayır-Mera Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 166–171, Adana.
• Gül, İ., Başbağ, M., 1999. Diyarbakır sulu koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen silaj sorgum, sorgum-sudanotu melezi ve sudanotu çeşitlerinde verim ve verim özelliklerinin incelenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15–18 Kasım 1999, cilt III, Çayır-Mera Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 306– 311, Adana.
• Hamed, Y.N., Mohamed, A.A.H., 1987. Effect of cutting stage, nitrogen fertilization and seeding rate on yield and quality of hybrid forage sorghum, 1. Growth and yield. Herbage Abstracts No: 057:02915.
• Heath, M.E., Barnes, R.F., Metcalfe, D.S., 1985. Forages. Lowa State Univ. Pres Fourth Ed. Ames, Lowa-USA, 631..
• İptaş, s., Avcıoğlu, R., 1997. Mısır, sorgum, sudanotu ve sorgum- sudanotu melez bitkilerinde farklı hasat devrelerinin silo yemi niteliğine etkileri, Türkiye Birinci Silaj Kongresi. 16–19 Eylül 1997, U.Ü. Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, s: 42–51, Bursa.
• Jung, G.A., Lilly, B., Shih, S.C. Reid, R.L., 1964. Studies with sudangrass. Agro. Journal, 56: 533–537.
• Kallah, M.S., Muhammad, I.R., Baba, M., Lawal, R., 1999. The effect of maturity on the composition of hay and silage made from columbus grass (Sorghum almum). Tropical Grassland, 33 (1): 46–50.
• Sağlamtimur, T., Tansı, V., Baytekin, H., 1995. Yembitkileri Yetiştirme, Ç.Ü. Zir. Fak., Yay. No: 74, 238, Adana.
• Yılmaz, İ., Akdeniz, H., 2000. Van koşullarında bazı silaj sorgum çeşitlerinde farklı ekim sıklıklarının verim üzerine etkileri. Uluslararası Hayvan Besleme Kongresi, 4–6 Eylül 2000, Isparta.
• Yılmaz, İ., Hosaflıoğlu, İ., 2000. Sorgum (Sorghum bicolor (L.) Moench) ve Sorgum x Sudanotu Melezi (Sorghum bicolor x Sorghum sudanense Stapf.) Çeşitlerinin Silaj Amacıyla İkinci Ürün Olarak Yetiştirme Olanakları. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 15 (1): 49–56.
• Wedin, W.F., 1970. Digestible dry matter, crude protein and dry matter yields of grazing type sorghum, cultivars as affected by harvest frequency, Agro. Journal, 62: 359–363.
• Worker, G.F.Jr., Marble, V.L., 1968. Comparison of growth stages of sorghum forage types at yield and chemical composition, Agronomy Journal, 60: 669-672.