Toprak Düzenleyicilerinin Asit Toprakta Strüktürel Dayanıklılığa Etkisi

Yıl 2005, Cilt: 36 Sayı: 2, 151 - 156, 10.01.2011

Nutullah Özdemir , Coşkun Gülser İmamverdi Ekberli Semra Özkaptan

Öz

Bu çalışma, asit karakterli yüzey toprağına ilave edilen kireç (K), atık çamuru (AÇ), zeolit (Z) ve polyacrylamid (PAM)
gibi organik ve inorganik kökenli düzenleyicilerin toprağın bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri ile erozyona karşı duyarlılığı
üzerindeki etkilerini belirlemek üzere yürütülmüştür. Deneme toprağı killi tekstüre, düşük pH’ya ve orta düzeyde organik madde
(OM) içeriğine sahiptir. Bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre yürütülen çalışmada toprak örnekleri 10 hafta süre ile
inkübasyona tabi tutulduktan sonra bütün saksılarda mısır bitkisi yetiştirilmiştir. Organik ve inorganik toprak düzenleyici
uygulamalarının toprakta agregasyonu artırarak, dispersiyon oranı ve aşınım faktörü değerlerini azaltarak erozyona karşı
dayanıklılığı artırdığı belirlenmiştir. Organik ve inorganik toprak düzenleyicilerin etkinlikleri uygulama düzeyleri ile çeşitlerine
bağlı olarak değişmiş olup en yüksek etki kireç ihtiyacı giderilmiş olan ve düzenleyicilerin yüksek doz uygulamalarının yapıldığı
örneklerde gözlenmiştir. Toprakların dispersiyon oranı değerleri zeolit > atık çamuru > PAM sıralamasıyla azalma göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Dispersiyon oranı, toprak aşınım faktörü, toprak düzenleyiciler, kireç

Kaynakça

• Akalan, İ. 1967. Toprak Fiziksel Özellikleri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıllığı, 3(4) :490-503.
• Benbi, D.K., C.R. Biswas, S.S. Bawa and K. Kumar, 1998. Influence of farmyard manure, inorganic fertilizers and weed control practices on some soil physical properties in a longterm experiment. Soil Use Manage. 14:52-54.
• Bryan, R.B. 1976. Considerations on soil erodibility indices and Sheetwash. Catena 3:99-111.
• Castro, C.F. and T.S. Logan, 1991. Liming effects on the stability and erodibility of some Brazilian Oxisols. Soil Sci., 142(4):235-240.
• Cihacek, L., J., 1999. Restoring productivity of eroded soils with manure applications. www.ag.ndsu.nodak.edu.
• Coote, D.R., C.A. Malcolm-McGovern, G.J. Wall, W.T. Dickenson, and R.P. Rudra, 1988. Seasonal variatyon of erodibility indices based on shear atrength and aggregate stability in some Ontario soils. J.Soil Sci., 68 : 405-416.
• Demiralay, İ. 1975. Erzurum Ovası topraklarının bazı özellikleri ile agregat stabilitesi arasındaki ilişkiler üzerine çalışmalar. Doçentlik Tezi, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Erzurum.
• Demiralay, İ. 1993. Toprak Fiziksel Analiz Yöntemleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Erzurum, 111- 120.
• Foley, B.J. and L.R. Cooperband, 2002. Paper mill residuals and compost effects on soil carbon and physical properties. Journal of Environmental Quality,6 (31), 2086-2100.
• Gote, H. and M. Nimaki, 1980. Agricultural utilization of natural zeolite as soil conditioners. II. Tokyo Nokyo Daigaku Nogaku Shuho 24, 305-315.
• Hocaoğlu, Ö. L. 1966. Topraklarda organik madde, nitrojen ve nitrat tayini. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Zirai Araştırma Enst. Teknik Bülteni No:6, 14-18.
• Hue, N.V. 1992. Correcting Soil acidity of a highly weathered Ultisol with chicken manure and sewage sludge. Department of Agronomy and Soil Science, Üniversty of Havai, Honolulu USA
• Kacar, B. 1994. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri III. A.Ü.Ziraat Fak.Eğ.Arş. Vak .Yay. No. 3: Khaleel, R., K.R. Reddy and M.R. Overcash, 1981. Changes in Soil Physical Properties due to Organic Waste Application. A. Review. J. Environ. Qual., 10 : 133-141 .
• Kırımhan, S. 1972. Sentetik polielektrolitlerin toprakların fiziksel özelliklerine tesirleri, Atatürk Üniv. Zir. Fak. Dergisi., 2(4): 137-151
• Lal, R., 1988. Soil Erosion research methods. Soil and Water Conservation Society, p, 141-153.
• Lane, L.J. and M.A. Nearing, 1989. Water Erosion Prediction Project. Soil Erosion Res. Lab. Rep. 2. USDAARS, west Lafayette, IN.
• Luk, S.H. 1979. Effect of Soil Properties on Erosion by Wash and Splash. Earth Surface Processes, 4:241-255.
• Martens, D.A. and W.T. Frankenberger, 1992. Modification of infiltration rates in an organic - amended irrigated soil. Agron. J. 84:707-717.
• Mumpton F.A. 1983. The role of natural zeolites in agriculture zeo -agriculture use of Natural Zeolites in Agriculture Pp:3-27
• Munsuz, N. 1973. Toprak Islah Edici Sentetik Maddelerin Toprak Su Diffüzivitesine Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları, 523.
• Ngatunga E.L.N.Lal, R.And Uriyo, A.P., 1984. Effects of Surface Management on Runoff and Soil erosion from some Plots at Mlingano, Tanzania, Geoderma, 33:1-12
• Özdemir, N. 1991. Toprağa Karıştırılan Organik Artıkların Toprağın Bazı Özellikleri İle Strüktürel Dayanıklılık ve Erozyona Karşı Duyarlılığı Üzerine Etkileri. Doktora Tezi, Atatürk Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Özdemir, N. 2002. Toprak Ve Su Koruma. OMÜ. Ziraat Fak. Yayınları No 22.
• Russell, E.W. 1973. Soil structure, tilth and mechanical behaviour. Russell's soil conditions and plant growth. 10th. ed. Essex: Longman Scientific and Technical, pp 479-519.
• Saatcı, F. ve Ü. Altınbaş, 1975. Küçük Menderes Ovası Alluvial Topraklarında Organik Madde Miktarı ile Agregasyon İndeksi Arasındaki İlişkiler. E.Ü. Zir. Fak. Yayınları. No: 247.
• Schwab, G. O., D. D, Frangmeier, W.J. Elliot, and R.K. Frevert. 1993. Soil and Water Conservation Engineering. John Wiley and Sons. Inc. New York.
• Whalen, J. K. and Chang, C., 2002. Macroaggregate characteristics in cultivated soil after 25 annual manure applications. Soil Sci. Soc. Am. J., vol.66, pp:1637-1647.
• Wischmeier, W.H. and Simith, D. D., 1978. Predicting Rainfall Erosion Loses a guide to conservation planning. Ua. D.a. Agriculture Handbook No:557.