BAZI ÖNEMLİ BEZELYE ÇEŞİTLERİNİN ERZURUM ŞARTLARINA ADAPTASYONU İLE BAŞLICA ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR

Yıl 1974, Cilt: 5 Sayı: 2-3, - , 15.12.2010

Hüseyin Apan

Öz

ÖZET
Kıymetli bir besin kaynağı olan bezelye yurdumuzda yaygın
olarak yetiştirilmemektedir. Bezelye yetiştiriciliği Doğu
Anadolu bölgesi için de çok önemli olup büyük bir potansiyele
sahiptir.
Bu çalışma 1971-1972 yıllarında Atatürk Universitesi Ziraat
Fakültesinde yapılmış olup; Avrupa ve Amerikan lWijinli
8 bezelye çeşidi denemeye alınmıştır. Çeşitlerin .erkencilik,
mahsuldarlık durumları ile başlıca morfolojik ve: pomolojik
özellikleri tespit edilmiştir.
İki yıllık araştırma sonuçları aşağıda özetlenmiştir:
1. Alaska ve World's record çeşitlerinin erkenci; Delika·
tess, Hada ve Freezonian çeşitlerinin de geçici olduğu ortaya
konmuştur.
2. Denemeye alınan çeşitler arasında Delikdtcss çeşidi.
nin en çok, Freezonian çeşidinin de en az mahsul verdiği tes·
pit edilmiştir.
3. iç bezelyenin irilik bakımından sınıflandırılması göz
önüne alınarak, Alaska çeşidinin tohumlarının küçük olduğu
~aptanmıştır. Bu vasıf konservecilik yönünden çok önemlidir.
4. Denemeye alınan bezelye çeşitlerinden herbirinin bazı
önemli morfolojik ve pomolojik özellikleri karşılaştırmalı
olarak aşağıda belirtilmiştir.a) Meteor bezelye çeşidinin ilk çiçek salkımına kadar boğum
sayısının en az; taze iç bezelye verimi ile % kuru madde
miktarının en fazla olduğu tespit edilmiştir.
b) Delikatess çeşidinde; ilk çiçek salkımına kadar boğum
sayısı, bitki başına çift meyveli çiçek salkımı sayısı ile iç be·
zelyenin yoğunluğu en fazladır. Bu çeşitte bakla genişliğinin
ise en az olduğu saptanmıştır.
c) Hada çeşidi bitki başına ençok bakla ihtiva etmekte·
dir.
d)· Freezonian, en uzun bitki boyun.a. sahip deneme çeşi·
dimiczdir.... ·
e) Alaska çeşidinde taze bakla uzunluğu, bakla kalınlığı
ve meyve ağırlığının en az olduğu ortaya konmuştur.
f) Aldennan çeşidinde, tek meyveli çiçek salkımı sayısı
ile bakla kalınlığı diğer çeşitlere nazaran en fazladır. Bu çeşitte
bit ki başına meyva sayısı, % iç bezelye verimi. ve iç bezelye
yoğunluğu en düşüktür.
ir Greate~ progres çeşidinde, bitkide meyva bağlamış çiçek
'saZ~mı" 'sayisı 'taze baklanın üzunluk, genişlik ve ağırlığı
ile baklada dane sayısının en fazla olduğu tespit edilmiştir.
h) World's ;eeord ,çeşidinin bitki boyu kısa, iç bezelyeleri
iri' tanelj ~e baklada dane sayısı ile kuru madde miktarı
en azdır:

Variety Comparison of Peas for Growth Development and
Yields in Erzurum.

In order to determine the
effects of varieties on grO'W1th
development and yields, field
studies were initiated in 1971·1972
Eight pea eultivars were grown on
the AgrieulturaI Experiment station
VegetaiOIe Crops Researeh
area at Erz11IUIİı, Turkey. The
experimental design was a Randomized
- Blocks arrangement.
The following results W'ere
obtained:
ı. The earliest maturing
varieties were Ala.ska and world's
record. The Iate varieties were
Delikatess, Hada and «Freeronian
».
2. Delikatess produeed mghest
yield and Freezoman produeed
lowest yield among eu1tiv~rs.
3. Peas are graded into four
grades based on the size of shelled
peas. Alaska had high pereent-
109
age smailer sizes shelled peas and'
considered to be the best quali ty
foı' canning.
4. Same important plant
char.acteristics of pea varieties
were d~t~rmined.
a) Meteor had highest percentage
of shellecl peas, dry,
matter content and lowest node
'nUmber to first Cıuster among
cultivars. .
b) Delikatess was latest
maturing varietyand produced
iıighest yield. The node numoeı
to first duster, dusters with
double pods, and specific gravity
weı;-e highest among cultivars.
c) Hada produced highest
number of pods per plant.
d) The lengtıh,of vines was
highest and yield per plot was
lowest in Freezonian variety.
e) Alaska was earliest maturing
and had smaller sizes sheIled
peas. The sizes of pods were
smallest among varieties.
f) The number of total clusters
per plant, number of pods
perplant, the percentage yield of
shdled peas and specifjc grav.ity
of shalled peas were lowest in
Nderman. Clusters with ıs.ingle
poded was highest.
g) Total dusters per plant,
pods size and weight were highest
in Greater Progres variety.
lı) World's record was earlier
maturing; vine lenıgth smaIlest,
number of peas per pod and dry
'matter content of shelled peas
were lowest among culÜvars. Size
of sheIled peas was biggest.

 

Anahtar Kelimeler

-