FARKLI TOPRAK RUTUBETİ VE GÜBRELEME SEVİYELERİNDE BUĞDAY TOHUMLARININ ÇİMLENMESİNE SİMPLE VE TRİPLE SÜPERFOSFATIN ETKİSİ

Yıl 1975, Cilt: 6 Sayı: 2, - , 26.12.2010

Nazmi Oruç Mustafa Kılıç

Öz

ÖZET
Atatürk Üniversitesi, Erzurum Tarım İşletmesi Palandöken
Çakıllı Tım toprağında laboratuvar şartlarında yapılan
hu çalışmada farklı. rutubet ve gübreleme seviyeLerinde kışlık
buğday (Dancer) tohumlarının çimlenmes.ine simple ve triple
(sırasıyla. % 16-18 PIJs ve % 45 P:ıOs) süperfosfatın etkisi
araştırılmıştır. Rutubet s.eviyeleri olarak 0.4 Atm. ve 4.0 .Atm.,
fosfor dozları olar:ak dekara 0-5-10-15·20 kg. P uygulaiıdığı
tam şansa bağlı ve faktöriyel (2 X 2 X 5) denemede üç tekerrür
kullanılmıştır. Gübrelerin to.humla ternas edecek şekilde
w~rildiği plastik kutularda 315 gm. toprak ve onbeşer adet
tohum kullanılmıştır. Gübre çeşitlerinin bazı kimyasal özelliklerinin
çimlenmeye etkili ol,ahileceği düşüncesiyle pH değerleri,
suda çözünebilir fluorür miktarları ve dektrik'i. geçirgenlik
ve bununla ilgili olarak tuz indeksi d~ğerleri tayin ve
tesbit edilmiştir.
Ekimden sonra birinci, ikinci ve üçüncü hafta sonunda
çimlenen bitkiler sayılmıştır. Ikinci hafta sonunda çimlenen
bükileriı? yüzde değerlerinin açısal karşılıkları alınarak. sonuçların
istatistikı değerlendiritmesi yapılmıştır. Bulgul'ara
göre, rutub8t seviyesi ve gübre dozları etkisiz, gübre çeşidi
ise önemli derecede etkilidir. Bu durumda, simple süperfosfatın
triple süpe.rfosfata nazaran daha etkili olduğu ortaya
çıkmaktadır.
Karşılıklı etkileşimlerin de~rlendirilmesinde, Rutubet
seviyeleri X Gübre çeşidi; Gübre çeşidi X Fosfor dozları; Rutubet
seviyeleri X Gübre çeşidi X Fosfor dozları interaksiyonları
önemsiz; Rutubet seviyeleri X fosfor dozları interaksiyonu
ise önemli bulunmuştur. Gübre çeşitlıeri arasında pH değeri
ve suda çözünen fluorür bakımından fark buluııamamış,
buna karşılık tuz indeksi yönünden % 1 seviyesinde önemli
fark bulunmuştur. Simple süpe:fosfat çözeltisindeelektrild
geçirgenliğin ve bununla ilgili olarak tuz inde:ksinin triple süperfosfata
nazaran önemli derecede yüksek oln1Jası çimlenme
üzerine bu gührenin diğerine göre ,daha etkili olmasında
e~'las neden olarak" kabul edilmiştir. Fosforlu gübrelerin tohwnla
temas edeoek şekilde verilecekleri hallerde tripte süperfosfatın,
simple süperfos~ata tercihi tavsiye edilmiştir.

SUMMARY
Effects of Simple and Triple
Superphosphate on Emergence of
Wheat under the two different
moisture levels and five phosphorus
rates.
This study has been undertaken
to determine the effects of
simple (% 16 - 18 PıOs) and triple
(% 45 PıOs) superphosphate on
the emergence of the winter wheat
(Lancer) under two different
soil moisture levels (1/3 Atın. and
4.0 Atm.) and five different phosphorus
rates (0,5, 10, 15,20 kg.
PIDek). Plastic boxes having an
9.5 cm. diameter and a depth of
5 cm. were filled with 200 gm. of
sandy loam soil and packed. Then
15 seeds were placed at equal distances
in a circular line totaling
11 cm. Fertilizers were placed in
a narrow band on top of the- seeds
and 115 gm. of soil was then ad·
ded and packed lightly. The amaunt
of fertilizer applied per cm.
was the same as that which would
occur in the field with rows
spaced 18 cm. apart. The containers
were covered and kept at
room temperature for 21 days for
emergence study. The emergence
of wheat was recorded at the end
of the first, second and third week.
pH, water soluble f1uorine, elec.
trical conductivity and salt index
values of the fer.tilizers were also
determined.
99
Analysis 'of variance results
indicated that moisture levels and
P rates were not significant on
the emergence of .the seeds at the
two weeks. On the other hand
simple superphosphate was found
to be significantly more detrimental
on the emergence than triple
superphosphate. 'The moisture levels
X P rates was the on1y interacticm
foun.d to be significant1'Y
important. pH values for ,the simple
and triple superPhospbate were
2.32 and 2.40, respectively. Electrical
conductivitiesmeasured as
micromhos/cm. 25°C were' 1057
and 786 for-the simple and triple
superphosphates, respectively. The
salt index value for the simple superphosphate
was obtained to be
higher than the salt index value.
of the triple superphosphate, and
the differenee between these two
values was statis.tically significant
at cıne percent level. The diHerences
between the gypsum eontents
of the two P sources due to diffe.
rent materials used in their production
as cited in the literature
"Was thought to be main cause to
the different salt indexes. The preference
of triple superphosphate
was suggested over simple super.phosphate,
where P fertilizers would
be placed in contact with
wheat seeds.

Anahtar Kelimeler

-