A.B.D.'nin KALiFORNiYA EYALETiNDE SULAMAYA YENİ AÇILMIŞ BİR BÖLGEDE DİNAMİK DOĞRUSAL PROGRAMLAMA UYGULAMASI İLE SULAMA PROJESİNİN MALİ FİZİBİLİTESİNİN SAPTANMASI

Yıl 1976, Cilt: 7 Sayı: 2, - , 27.12.2010

Yüksel İşyar

Öz

ÖZET
Kaıijorniya Eyaletinin hızla artan su ihtiyacının
(Belediye sınırları içindeki su ihtiyacı ve tanmda kul·
lanılan su ihtiyacı) karşılanması için çok büyük yatırımları
gerektiren nehir vadisi değiştirme projelerine
(river-basin transjers) sık sık rastlanmaktadır. Bunlardan
en son ve en geniş ölçeklisi Federal Hükumetle
Eyaletin birlikte jinanse ettikleri 400 milden uzun bir
k~nalla (Aquedact) suyu Kuzey Kalijomiya'dan Güney
KalijorniyaJya nakledecek ve depolayacak olan proj~dir.
Çok yüksek yatırımı gerektiren bu proje He temin
edilen su, Güney, Kalijorniyada belediye ve sanayi su
talebini karşılayacak, San Joaquin Vadisinde ise) söZ
·konusu proje suyunun esas kullanım alanı tarımsal olacaktır.
Batı San J oaquin Vadisinde 13 zondan (district)
oluşan takriben 1.2 milyon acre tarım arazisi proje suyundan
yararlanacaktır. Bu zonlardan bazıları, Söz konusu
proje suyu He, sulama suyuna ilk deja olarak kavuşmuş
olacak, diğer zonlarda ise proje suyu mevcut
su kaynaklarını takviye etmek ve/veya toprak altı suyunu
ikame için kullanılacaktır.
tlk olarak 1968 de kullanılmaya başlanan proje suyunun
dağıtımı Batı San Joaquin Vadisinde intensij
olarak kullanıldıkça bölge tarımının ürün paterninde
büyük ölçüde değişiklik beklenmektedir. Beklenen değişklik, birim (acre-foot) sulama suyunun $9-$.46 gibi
çok yüksek seviyelere .ulaştığı Batı San Joaquin Vadisinde
(birçok bölgenin sulama suyu masrafından 1iUksek)
bir bakıma şarttır.
Dinamik doğrusal programlamanın sonsuz Dir pldntama
horizonuna uygulanması ile, bölgenin net sulanan·
arazisindeki en hızlı artış 1970-1980 dönemindeki 10 yıl
içinde bekıenmektedir. Kalkınmanın tamamlanacağı
varsayılan 1990 yılında (Full Development Year), 1970
yılına göre ('modelin ilk zaman bloku), Batı San Joaquin
Vadisınde net sulanan arazinin 330 bin acre artarak
1.194.000 acre'a yükseleceği beklenmektedir (% 31 artış).
Proje suyunun sai11anmasından önceki yıllarda güveniHr
ve yeterli sulama suyunun olmaytşı nedeniyle
ihmal edilen bağ ve meyve ağaçları tesisi gibi uzun dö.
nem kapital yatırımlarını gerektiren tesislerin bölge
tarımında önem kazanacağı beklenmektedir. Tarla
ürünleri ve birçok sebze çeşitleri için aynı araziden
yılda iki ürün alma (double-cropping) mümkün olacağından
toplam hasat edilen arazi artışının toplam sula·
nan arazi artışından daha hızlı olacağı beklenmektedir.
O halde, proje suyunun bölgenin kalkınmasına etkisi
«yeni arazi» ve «intansite» olmak üzere iki yönden olacaktır.
Toplam hasat edilen alan 1980-1990 dönemindeki
10 yıl içinde maksimuma yükselecek, daha sonraki yıl.
larda ise çift ürün alınması mümkün olan yıııık ürünler
yerlerini bağ ve meyve ağaçları gibi çok yıllık üTÜnlere
bırakacağından, sözkonusu alanda bir düşüş g·öriile
bilecektir.
Bölge tarımında beklenen en şiddetıi değişim, bağ
ve meyvelik tesisi için tahsis edilen arazide 20-25 kat artış,
sebze arazisinde de 3-5 kat artış beklenmesidir.
Bağ, meyve ağaçları ,ve sebzelerden oluşan spesiyal
ürünler (speciality crops) projeden önceki dönemde
bölgenin sulanan manının % 4'ünü kapsamakta iken,
1990 da bu oranın % 26'ya yükseleceği beklenmektedir.
Yer altı suyu kullanım oranı 1990 da bugünkü kul..
lanım seviyesinden % 19 daha az olacaktır. Kalkınmanın
tamamlanacağı yıl (1990) da proje suyunun sadece
% l'i kullanılmadan kalacak, öte yandan yer altı su seviyesini
belirli bir kritik seviyenin altına düşürmeden
her yıl kullanılabilen miktarın (safe yield) takriben
% 20 si kullanılmadan kalacaktır.Bölgede sıılatıab~lir arazi olarak nitelenen toplam
arazinin % 12 si 1990 yılı başında kalkınmamış olarak
kalacaktır. Bu oranı teşkil eden arazinin hemen tama~
mını, üretime sokulabilmesi aneak çok yoğun ıslah faaliyetlerine
bağlı olan, marjinal arazi~ler teşkil ederler.
Bölgede spesiyalite ürünlerin ekim alanlarının, ürün
fiuatlarıni sabit seviyede muhafaza edeceği düzeyde
gerçekleşeceği varsayımı altında ve % 7 lik bir faiz
(veya iskonto) oranının kullanılması halinde, projenin
global ödeme kapasitesi ancak proje suyu masraflarını
tam olarak ödeyebilecek seviyede olacaktır. Faiz oranının
% 5'e düşürülmesi halinde ise, global ödeme ka·
pasitesi önemli bir artış gösterecektir. Öte yandan,
bölgede spesiyalite ürünlere tahsis edilen eKim alanı,
bu ürünlerin fiyatlarını son yıllar ortalamasının (19621968)
% 5-10 altına düşürecek düzeye yükselirse, projenin
global ödeme kapasitesi proje suyu masraflarının
ancak % 68'ini karşılıyabilecek seviyeye düşecektir.
Batı San Joaquin Vadisinin toplam spesiyalite ürün
ekim alanının, bölgeyioluşturan 13 zon arasında her
zonun sahip olduğu iyi kaliteli toprak oranına göre yeniden
tahsisi, bölgenin global ödeme kapasitesi üzerinde
çok az etki yaratacak, fakat zonların münferit olarak
ödeme kapasitelerini geniş ölçüde etkiliyecektir.
Ülke çapında spesiyalite ürün yetiştirilen bölgelerin
üreticileri, bu ürünlerin ekim alanlarını sabit fiyat
varsayımını gerçekleştirecek seviyede tutabilirse, pro·
jenin global geri ödeme kapasitesinin tüm proje suyu
masraflarının % 89'unu karşılayacak seviyeye yükseleceği
beklenmektedir. Bu oran, zonların niyet ettikleri
planlarını uygulayarak spesiyalite ürün fiyatlarını
düşürücü etkide bulunmaları durumu için tahmin edilen
% 68 lik orandan belirgin olarak yüksektir.

SUMMARY

ESTiMATiON Of FiNANCiAl FE,ASiBiLiTY OF A NEW iRRiGATiON PROJECT iN THE STATE OF CALiFORNiA OF U.S.A.

As irrigation districts in the
San Joaquin Valley westside area
complete their distribution canals
and laterals. a rapid increasein
the net irrigated acreage is expected.
The most rapid increase will
occur in the decade 1970 - 1980.
By 1990, net irrigated land in the
westside area is expected to in·
crease by approximately 31 percent
over the 1970 acreage. Due
to the large amount of double-crop
ping of field and vegetabl-e crops,
totaI harvested acres iS expected
to increase more rapidly than
the acreage ofinigated land. Thus
the total impact of the development
reflects both the "new land"
effect and the «intensificationıo
effect.
Total harvested acreage wlll
reach a peak in the decade 1980 .
1990 and then decrease due to the
replacement of double - cropped
annuaI crops with perennial crops
such as trees and vines. The most
dramatic change in the area is an
expected 20 to 25-fold increase in
the acreage of trees and vines,
while crops {trees. vines, and vegetables}
covered only 4 percent
of the irrigated land prior to the
water project, but are expected to
increase to about 26 percent by
1990.
At full development. ground water
pumping will have decHned
about 19 percent from current levels.
Only 1 percent of the project
water supply will go unused
at full development whereas about
2Q percent of the safe yield of
grcound water bas-in will go unused.
About 12 percent of the irrigable
Jand in the study area is projected
to be left undeveloped at
complation of the project· Almost
all of these .Iands will be' the marginal
soils which require extensive
reclamation programs to bring
them into production.
Assu!TI1ng that irrigation districts
impılement tl:ıei:r planting intentions
and that speciality crop
prices remain constant, the overall
project water repayment capacity
will just cover overall project
water costs at an interest rate
of 7 percent. lowering. the interest
rate to 5 percent. sharply increases
the ratio of payment capacity
to water costs. Of implementation
of district ,intended plans
cause speciality crop prices to be
depressed on the order of 5 to 10
percent. overall project repayment
capacity woul'd be reduced to ab~
ut 68 percent of over-all ıProject
water costs.
Reallocation of the total westside
speci1ality crop acreage to districts
on the basis of their supply
of high-quality soils rather than
on their intended plans changes
repayment capacity very Iittle for
westside ·as a whole. However, it
markedly alters the repayment ca·
pacity-water cost ratio in indivi·
dual distrlcts.
If speciality cro,p producers
throughoııt the State would reduce
their acreage sufficiently to
maintain constant prices, the ove·
ral! project water repayment capacity
iS estimated to be 89 percent
of overall project water costs.
This is si'gnlficantly greater than
the repayment capacity-water cost
ratio of 68 if the districts carry out
their 'intended plans and depressed
speciality crop prices result.

Anahtar Kelimeler

-