MEŞE YAPRAKLARıNıN BiR YAŞLI TOKLULARIN RASYONLARINDA KABA YEMiN BiR KISMıNıN YERiNE KULLANILMA OLANAKLARI

Yıl 1976, Cilt: 7 Sayı: 2, - , 27.12.2010

Sümer Haşimoğlu Ayhan Aksoy Mahmut Sevimsoy Nihat Özen Macit Özhan

Öz

ÖZET
Yurdumuzun Doğu ve Güneydoğu Ormanlarında
yaygın olarak bulunan meşelerin (Quercus spp) yaprak
ve pelitlerinin koyun ve keçilere yedirilmeleri zehir~
lenmelere, ölüm ve yavru atmalara sebep olmaktadır.
Bu bölgelerde 1973 kışında meşe yaprak ve pelitleriyle
b.eslenen koyun ve keçilerin % 40-50'si ölmüştür.
Yukarıda verilen durum gözönüne alınarak dene·
me; kuru ot, meşe yaprağı ve sabit miktarlarda veri·
len arpadan oluşan rasyonların kaba yem kısmının yüZdesi
olarak sırasiyle O, 17, 33, 50, 67 ve 83'ünü teşkil
eden meşe yapraklarının bir yaşlı dişi tokluların vücut
ağırlıkları ve büyüme hızıarına yapacağı tesirleri araştırmak
gayesiyle kurulmuştur. Deneme 56 gün sürmiiştür.
. Ortalama ağırlıkları 50,9 kg olan bir yaşındaki 24'er
adet Merinos ve MMkaraman tokluları, şansa bağlı deneme
metoduna göre 12 padoğa her bir packJkta 2 Morkaraman
ve 2 Merinos olmak üzere şansa bağlı olarak
ve padoklar da 6 muameleye yine şansa bağlı olarak
dağıtılmışlardır.
TO,klu denemeleri bittikten sonra, kuru ot·meşe yaprağı oranları sırasıyla %100·0, % 67·33 ve % 33·67
olan rasyonların herbiri için deneme hayvanlarından
ayrı olarak· iki adet olmak üzere 6 erkek' Morkaraman
toklusuyla bir hazım denemesi yapılmıştır.
Rasyonlarda, artan meşe yaprakları düzeyleri günlük
canlı ağırlık artışlarını önemli (p<0,05) derecede
azaltmıştır. Deneme rasyonlarının kaba yem kısmını
teşkil eden kuru otomeşe yaprağı oranı yüzde olarak
sırasıyla 100-0: 83·17 'Pe 67-33 ile yemlenen toklukların
günlük canlı ağırlık artışları 50-50, 33-67 ve 17-8~ ile
yemlenen tokluklardan önemli (p"<0,05) olarak daha
faıla olmuştur. %83 meşe yaprağı ihtiva eden rasyonlarla
yemlenen toklular, günde ortalama 39,2 gr canlı
ağırlık kaybetmişlerdir.
Rasyonlardaki meşe yaprakları düzeyleri arttıkça,
toklularınyemden yararlanma düzeyleri önemli
(P<0,05) derecede azalmıştır. Kaba yem kısmında ku·
ru otomeşe yaprağı oranları 100-0, 67-33 olan rasyonlarla
yemlenen toklulflr, 83-17, 50-S0, 33-67 ve 17-83 ile
yemlenen toklulara nispetle her kg canlı ağırlık artışı
için daha az kuru maddeye ihtiyaç göstermişlerdir
"(P<0,05).
Yüzde 90 kuru madde üzerinden rasyonların günlük
kuru madde tüketimleri arasında istatistiki olarak
Onemli bir fark bulunmamıştır (P>0,05).
Neticeler, rasyonda artçn düzeydeki meşe yaprak-.
larının ihtiva ettikleri taninler dolayısiyle toksik tesirlerinin
de arttığJnı kanıtlamaktadır.
Hazım denemelerinden alınan sonuçlar, toklu denemelerinden
alınan sonuçları kanıtlamaktadır. Rasyonda
artan meşe yaprağı düzeyleri yem tüketimi, ham
protein hazmını azaltmış, gübre :ile atılan ham protein
düzeyleri rasyonda artan meşe yaprakları ile artma
göstermiştir. Rasyonda meşe yaprağı düzeyinin O gr'
dan 388,5 grJa çıkarılması, rasyonların hazmolma düzeyini
%5,75 nisbetinde azaltmıştır.
Gerek toklu denemesi :LLe gerekse hazım denemesinden
elde edilen neticeler göstermiştir ki, Doğu ve
Güneydoğu Anadolu Bölgeleri illerinde koyun ve keçilere
yüksek düzeyde meşe yaprakları yediritmesi, ihtiva.
ettiği taninler dolayısiyle toksik tesirler göstermektedir.

SUMMARY

The Possibility of Using Oak Leaves, As Part of The Roughage Portrons of One Year Old Ewe Lamb's Rations

Abortions, polsining and even
death have been eommanly
observed in sheep and goats when
they eat oak leaves and aeoms in
a.reas of East and Southeast. Anatollan
region where oak farests
(Quereus spp) eover a large area,
In 1973, 40 to 50 percent of sheep
and goats died during winter on
the same reg.ion due to the high
toninins content ofthe ook leoves
Considering the above situation
a 56-day lamb growth trial
was condueted. The rations (1500
gr head/day) eontained 300 gr of
Hxed amount of barleyand their
1200 gr of roughage portian was
eonsisted of hayand dried oak leaves
· The hay/oak leaves ratio of
the roughage portlons of the rati:
ons on percentage basis were
100/0; 83/17; 67/33; 50/50; 33/67
and 17/33 respectively.
The purpose of the trial was
to determine the effeet of the 1nereasing
of the aak leaves levels
in the rations the average daily
galn, dry matter eonsumption and
feed efficieney of lamb's.
24 Markararnan and 24 Merino
ewe lambs (one year old and
50,9 kg of average live weight)
were randamly alotted to 12 pens
and six ratiOllS were fed to replieate
'of four lambs eaeh, aeordinQ
to a randomised black desinQo
A digestion trial was also eondueted
with 6-one year old Morkaraman
lambs. The hay/oak leaves
ratio of the roughage portion of
the r~tions' on percentage basis
were 100/0; 67/33 and 33/67.
Ineieasing the portions af the
oak leaves in the rations s'ignifieantly
(P < O, 05) redueet the avera
ge daily gains of the lambs. The
famb's average daily gain, fed the
hay/aak leaves ratio 100/0; 83/17
and 67/33 rations were ,significantly
(P<0,05) higher than the
lamb's average daily gein, fed the
hay/oak leaves ratia 50/50; 33/67
and 17/83 rations respeetively. The
lambs fed the ration containing
83 % oak leaves lost averaging'
39,2 gr live weight daily.
As the level qf the oak leaves
inceased in the rations the lamb's
dry matter consumption was not
affected significandY(P>0,05) but
the feed eWeiency was signifi·
eantly '(P<0,05) redueed. The
lamb's fed the hay-oak leaves ratio
100/0 and 67/33 ration reqU'ired
signifieantly (P<0,05) less dry
matter/per kg bQdy weight gain
than the lamb's fed the hay-oak
leaves ration 83/17; 50/50; 3'3/67
and 17/83 respectiv,ely.
On 90 percent dry matte'r basis
·, the inereasing leveJ of the oak
ieaves did not significantly (P>
0,05} affect the dry matter cons.
umption.
The results of the growth triai
indicate that the increasing le~
vel of the oak leaves in the rations
i,ncrease the effect of the toxicity
due to the increased of the
tannins in the rations.
The results of the digestion
trial confirm the results of the
growth triaI. The increasing level
of the oak leaves in the rations
reduced the dry matter consumpti·
on and alsa the crude protein, digestion.
As the level of the oak leaves
inereased in the ratian,
the feGal crude protein ex·
cretian alsa inereased. ıncreasing
-the oak leaves amount from O gr.
to 388,5 gr. reduced the digestion
0f the rations dry matter by 5,75
%.

Anahtar Kelimeler

-