Bazı Yerli ye Yabancı Araştırma Merkezlerinden Temin Edilen Mavi Ayrık (Agropyron intermedium (Host.) Beauv.) Çeşitlerinin Adaptasyon ve Verim Denemeleri

Yıl 1976, Cilt: 7 Sayı: 3, - , 28.12.2010

İsmet Baysal

Öz

ÖZET
Bazı yerli ve ;yabancı ar.aştırma mer~ezler-inden temin edilerek
adaptasyon ve verim denemelerine alınan mavi ayrık çeşitleri ile ilgili
bu araştırma Atatürk Oniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri
Bölümünde yapılmıştır.
Temin edilen 10 mavi ayrık çeşidine ait tohumlar, Atatürk ÜniversUsei,
Ziraat Fakültesi, Zirai Araştırma Enstitüsünün kıraç ve sulu
deneme tarlalanında, kıraçta parserboyu 6 m. ve sıra arası 40 cm, olmak
üzere herbir çeşit her parselde 3 sıra halinde ve 4 tekerrürlü tesadüf
blokları deneme deseni tertibine göre eki/miştir_
Suluda sıra arası 20 cm. olarak tesbit edilmiş olup, diğer şartlar
kıraçtakinin aynıdır.
Tohumların kıraç ~'e suludaki parsellere eh"mi sU'a ile 31.5.1968
ve 1.6J968 tarihlerinde yapılmıştır. araştırmaya kıraÇ.ta 1973, suluda
ise 1972 yılına kadf!r devam edi/miştir.
Deneme parsellerinde ikinci yıldqn itibaren bir sıranın 5 metrelik
kısmı tam çiçeklenmede biçilip, bez torbalara konmuş re serada kurutulduktan
sonra ç~şiılerin dekarakuru ot verimleri tesbit edi/mişti;.
• . ~ I'.
Elde edilen rakamların analizleri yapılmış ve -neticeler istatistikı
olarak değerlendirilmiştir.
Araştırmadan elde edilen sunuçlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
1. Çeşitlerin kuru ve sulu şartlardaki ot verimleri yıllar ilerle-'
dikçe genellikle azalmı.ştır. Kuruda genellikle çeşitlerin beşinçi senedeki
ot verimi başlangıçtaki verimin .yarısı kadardı!. Suluda ise çeşitlerin
ot verimleri devanilı olarak aza/mıştıt:' Suluda 4', sene sonwıdiı'çJşitlerin
ot verimi başlangıçtaki verimlerinin üçte biri kadar olmuştu;. - Yıllarına
ait verimlerin toplu analizlerinde, kUlu ve sulu şartlarda, yıllar, çeşitler
ve bloklar arasında istatistiki olarak çok önemli farklar bulunmuştur.
2. Kuru şartlarda ilk hasatta dekara 421.0" 416.0 ve 405.0 kg.'lık
. kuru ot verimi ile ilk üç sırayı alan 2,6 ve 7 nolu çeşitler beşinci senede
sıra ile 199.0, 196.0 ve 184.0 kg.'lık kuru ot verimleri ile son
üç sırayı almışlardır. beşinci sene sonundaki ot verimleri ilk seneki verimlerine
yakın olmuştur. Bu çeşitlerden ıslah materyali olarak yararlanmak
suretiyle bölge için ot ı'erimi yüksek ve kararlı yeni çeşitlerin
elde edilmesi mümkündür.
3. Adaptasyona alınan çeşitlerden bazılarının kurak şartlarda 5.
sene sonundaki ot verimleri ilk seneki verimlerine yakın olmuştur. Bu
şeritlerden ıslah materyali olarak yararlanmak suretiyle bölge için ot
verimi yüksek ve kararlı yeni çeşitledn elde edilmesi mümkündür.

Adaptation and yield trials of intermediate wheatgrass cultivars

Adaptation and yield trials of
intermediate wheatgrass cultivars were
conducted at the Department of Field
Crops, FacuIty of Agriculture, University
ofAtatürk.
Ten different seed meteriı:~ls obtained
from native and foreign research
institutes were seeded to the plots
in a completely randomized block de·
sign with four repIications at dry and
irrigated locatİons of Agricutural
Research Institute.
Each plot consisted of 3 rows, 6
long and spaced 40 and 20 cm apart
at dry and rrrigated locations respectively.
The date of seeding at dry and irrigated
loeations were 31.5.1968 and
1.6.1968 respeetively.
The center row of each piot was
harversted when the plant reaehed the
full bloomingstage. The grass was cut
by hand plaeed in doth bag and dried
on greenbuse tables. Harvests were
made for four and five years 1969
through 1972 and 1969 through 1973
irrigated and dry locations respectively.
The data were analyzed and following
results were obtaied.
I. A -decline in forage yield associated
with age of stand have been
observed !in all cultivars. At the irrigated
locatian the amount of fourth
years yield were about one third of
the first years yield. '
2. At dry locatian the highest
forage yielding abilities of the first
three species were not consistent. The
three highest forage yielding speeies
of the first crop year beçome the 10west
at the last erop year. Their yie1d
in the first and last erop years
were 421.0, 416.0 and 4ÖS.O kg. per
decar and 199.0, 196.0 and 184.0
kg. deear respective1y.
3. At dry location the forage
yield of same of the eultivars were consistant
over the five years period.
This result Suggest the possibility of
developing improved strains for better
adaptation to Iocal conditio'ns.
4. At dry location here were
highly signifieant differetıce among
the [ift erop years yields of the cu1tivars.
At irrigated locatian there were significan+
differences among the fourth
crop years of the cu1tivars.
Theeoml;ıined analyses of the
4 and 5 years yield data from irrigated
and dry locations showed higWy significant
differences among years, blocks
and cultivars. Highly significant interaeİions
among years and blocks were
alsa obtained for both locations.
Interaetions among years and eultivars
were only significant at <ky 10cations.

Anahtar Kelimeler

-