Özel Besi İşletmelerinin Barınak Yapısı ve Etkileyen Faktörler

Yıl 2010, Cilt: 41 Sayı: 1, 45 - 51, 19.02.2013

Yavuz Han Galip Bakır

Öz

Bu çalışmada, Ergani ilçesindeki besi işletmelerinin barınak yapısı ve buna etki eden eğitim, deneyim ve yaş gibi
faktörlerin etkisinin incelenmesi amacıyla, gayeli olarak seçilen ilçe merkezi ve 24 köyde 167 işletmede anket çalışması
yapılmıştır. İşletmecilerin profili genel olarak eğitimi düzeyi ilkokul (%58.1), 18-39 yaş aralığında (ort. 40.8 yaş) ve 1-7 yıl
deneyime sahip (ort. 9.8 yıl) ve ortalama birey sayısı yaklaşık 9 kişiden olan bir kitleden oluşmaktadır. İşletmelerde barınakların
tamamı kapalı ve bağlı duraklı olup, %90.4'ü müstakil olarak yapılmıştır. Barınağın kapalı yapılmasında deneyimi az (1-4) olan
yetiştiricilerde hırsızlık, 1-7 yıl olanlarda hırsızlık+tecrübe ve deneyimi 14+ olanlarda ise çevre etkin olmuştur. İşletmecilerin
%62.3'ü barınakları kendi tecrübelerine göre yaparken, %34.1'i çevreye bakarak yapmaktadır. Eğitim düzeyi yüksek ve genç
yetiştiricilerin projeye göre barınak yapma oranı diğerlerine göre yüksek bulunmuştur. Barınak yapımında genellikle (%62.9) taş
kullanılmakta ve işletmecilerin deneyimi arttıkça taş kullanımı azalmakta, briket kullanımı artmaktadır. Barınakların %44.9'unda
aydınlatmanın, %38.3'ünde havalandırmanın yeterli olduğu belirlenmiştir. İşletmelerin %83.8'inde günde üç kez gübre temizliği
yapılmakta ve %52.1'i gübreyi yakarak ve %35.3'ü gübre olarak değerlendirmektedir. İşletmelerin geneli (%93.4) barınaklarda
altlık kullanmazken, yalnızca eğitimi ilkokul olanların %11.3 'ünün altlık kullandığı tespit edilmiştir. İşletmecilerin eğitim düzeyi,
deneyimi ve yaşı ile barınak şekli ve modeli, havalandırma ve gübre temizliği arasındaki ilişki önemli (P < 0.01) bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Besi sığırcılığı, barınak, eğitim, deneyim, yaş

Kaynakça

• Akyüz, A., 1998. Van yöresi aile işletmelerinde büyükbaş hayvan barınaklarının durumu ve geliştirme olanakları. Doktora Tezi. Çukurova Üniv. Fen Bilimleri Enst, Adana.
• Anonim, 2006. Tarım İlçe Müdürlüğü Kayıtları. Ergani.
• Bakır, G., 2001. Van iline ithal edilen kültür ırkı sığırların özel işletmelere adaptasyonu. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 32 (4): 415-427.
• Bakır, G., 2002. Van ilindeki özel süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal durumu. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Derg., 12 (2):1-10.
• Bayındır, A., M. Demirel, 2009. Van ili sığırcılık faaliyetlerinin mevcut durumu ve sorunlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. 1. Genel yapı ve yetiştiricilik bakımından değerlendirme. Y.Y.Ü. Fen Bil. Ens. Dergisi, 13(2):110- 118.
• Cochran, W.G., 1977. Sampling Techniques, 3rd Edition. John Wiley&Sons, New York.
• Erkmen, Y., Çelik, A., Yıldız, C., 2000. Erzurum ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal durumu ve ahır içi mekanizasyon özellikleri üzerine bir araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 19. Ulusal Kongresi, 01-02 Haziran, Erzurum, 468-471.
• Kaygısız, A., Tümer, R., Orhan, H., Vanlı, Y., 2009. Kahramanmaraş bölgesi sığırcılık işletmelerinin yapısal özellikleri. 1. İşletmelerin sosyal ve kültürel durumları. 6. Zootekni Bilim Kongresi 24-26 Haziran 2009, Erzurum.
• Koyubenbe, N., 2005. İzmir ili ödemiş ilçesinde süt sığırcılığının geliştirilmesi olanakları üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim Derg., 46(1): 8-13.
• Köse, K., 2006. Uşak ili damızlık sığır yetiştiriciler birliğine kayıtlı işletmelerin genel yapısı. Yüksek lisans tezi. Trakya Üniv. Fen Bilimleri Ens., Tekirdağ.
• Kutlu, H., Gül, A., Görgülü, M., 2003. Türkiye hayvancılığının sorunları ve çözüm yolları. Damızlık hayvan-kaliteli yem. Yem Magazin Derg., 34 (1): 40-46.
• Lane, D., 2003. Sample Size Simulation. Connexious Modüle, http://www.cnx.org.contentm 11206 latest-12k. Erişim. 10.01.2005.
• Mutaf, S., Aklan, S., Şeber, N., 2001. Hayvan barınaklarının projelendirme ilkeleri ve Gap yöresi için uygun barınak tipleri. TMMOB Makine Mühendisler Odası. II. GAP ve Sanayi Kongresi. 29-30 Eylül, Diyarbakır.
• Özen, N., Oluğ, H.H., 1997. Burdur süt sığırcılığının sorunları ve çözüm önerileri. Trakya Bölgesi II. Hayvancılık Sempozyumu. Hasad Dergisi Yayını. 9-10 Ocak, Tekirdağ. 161-169.
• Soyak A., M.İ. Soysal, Gürcan, E.K., 2007. Tekirdağ ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri ve bu işletmelerdeki siyah alaca süt sığırlarının çeşitli morfolojik özellikleri üzerine bir araştırma. Tekirdağ Ziraat Fak. Derg., 4(3): 297-305.
• Sümbüloğlu, K., Sümbüloğlu, V., 2007. Biyoistatistik. Hatipoğlu Yayınları, Ankara.
• Şahin, K., Gül, A., Koç, B., Dağıstanlı, E., 2001. Adana ilinde entansif süt sığırcılığı üretim ekonomisi. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilimleri Derg., 11(2): 19-28.
• Tugay, A., 2003. Giresun yöresindeki süt sığırcılığı işletmelerinin genel değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bilimleri Enst., Van.
• Tugay, A., Bakır, G., 2004. Giresun yöresindeki süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 01-03 Eylül 2004. Isparta. 370-380.
• Tugay, A., G. Bakır, 2006. Giresun yöresindeki süt sığırcılığı işletmelerinin ırk tercihleri ve barınakların yapısal durumu. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 37 (1), 39-47, 2006
• Tutkun, M., 1998. Diyarbakır ili merkez ilçeye bağlı köylerde süt sığırcılığının yapısı. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enst., Ankara.
• Uzal, S., Uğurlu, N., 2006. Konya ili besi sığırı işletmelerinin yapısal analizi. Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 20 (40): 131- 139.
• Yamane, T., 2006. Temel Örnekleme Yöntemleri. Çev. Esin, A., Bakır, M.A., Aydın, C, Güzbüzsel, E. Literatür Yayınları: 53. İstanbul.
• Yıldırım, İ., 2000. Van ili merkez ilçede sığır besiciliği işletmelerinin ekonomik analizi. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 20. Van. 52.