Konuklar Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Esmer Sığırların Döl Verim Özellikleri

Yıl 2011, Cilt: 42 Sayı: 1, 19 - 26, 20.02.2013

Tuncay Aktaş Galip Bakır

Öz

Bu araştırma, Konuklar Tarım İşletmesinde yetiştirilen Esmer sığırların döl verim özelliklerini belirlemek amacıyla
yapılmıştır. Araştırmanın materyalini, 2000-2009 yıllarını kapsayan döl verim kayıtları oluşturmuştur. İncelenen zaman periyodu
içerisinde 455 ineğe ait veri kaydı değerlendirilmiştir. Döl verim özelliklerine ait en küçük kareler ortalamaları ilk tohumlama yaşı
(İTY), ilk buzağılama yaşı (İBY), buzağılama aralığı (BA), servis periyodu (SP), gebelik süresi (GS) ve gebelik başına tohumlama
sayısı (GBTS) için sırasıyla 588.55±5.9 gün, 875.21±2.7 gün, 386.74±1.29 gün, 100.07±1.55 gün, 284.12±0.25 gün ve 2.11±0.04
adet olarak hesaplanmıştır. Döl verim özellikleri üzerine etkili olduğu düşünülen faktörlerden Buzağılama sırası, Buzağılama
mevsimi ve Buzağılama yılının etkileri incelenmiştir. Buzağılama sırasının etkisi bütün döl verim özellikleri için yüksek derecede
önemli (P < 0.001) çıkarken, yılın etkisi; İTY ve İBY üzerine önemli (P < 0.05), SP ve GBTS üzerine yüksek derecede (P < 0.001),
GS ve BA için çok önemli (P < 0.01) bulunmuştur. Mevsimin SP, GS, BA ve GBTS’na etkisi ise çok önemli (P < 0.01) bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Esmer, sığır, döl verim özellikleri

Kaynakça

• Akman, N., 1998. Pratik Sığır Yetiştiriciliği. Türk Ziraat Müh. Birliği Vakfı Yayını, Ankara.
• Alpan, O., Aksoy, A.R., 2009. Sığır Yetiştiriciliği ve Besiciliği. 5. Baskı, Zafer Ofset Matb., Erzurum.
• Bıyıkoğlu, M. K., 1971. Türkiye Devlet Müesseselerinde Yetiştirilen Saf ve Muhtelif Kan Dereceli Esmer Sığırların Yetiştirme, Vücut Yapılışı ve Çeşitli Verimleri Üzerine Araştırma. Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 96, Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 43, Araştırma Serisi, No: 21, Erzurum.
• Boztepe, S., Hodoglugil, S., Kayış, S.A., Özbayat, H.İ., 1999. Reproduction Traits of Holstein and Brown Swiss Cattle. Indian Veterinary Journal, 76 (2): 395-398.
• Çekgül, E., 1980. Lalahan Vet. Zootekni Araşt. Enstitüsü’ndeki Esmer, Holstein ve Jersey ırkı ineklerin kimi dölverimi özellikleri. Lalahan Zootekni Araşt. Enst. Derg., 20: 3-4.
• Duncan, D.B., 1955. Multiple Range and Multiple F Test. Biometrics, 11, 1-42.
• Erdem, H., Atasever, S., Kul, E., 2007. Gökhöyük Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Siyah Alaca Sığırların Süt Verimi Üzerine Bazı Döl Verim Özelliklerinin Etkileri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 22(3):284-291.
• Gündoğdu, F., Özder, M., 1993. Sarımsaklı Tohum Üretme Çiftliğinde yetiştirilen Esmer ve Siyah - Alacaların bazı süt ve döl verim özellikleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 2 (2): 159-169.
• İnal, Ş., Alpan, O., 1989. Konya Hayvancılık. Merkez Araştırma Enstitüsündeki Esmer ırk sığırların döl verimi performansı. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 29(1-4): 1989.
• İnal, Ş., Tilki, M., Çolak, M., Ümitli, S., 2003. Konya Hayvancılık Araştırma Enstitüsündeki Esmer ırk sığırların döl verimi özellikleri. Veteriner Bilimleri Dergisi, 19(1-2): 5-10.
• İnci, S., Kaygısız, A., Efe, E., Baş, S., 2007. Altınova Tarım İşletmesinde yetiştirilen Esmer sığırların süt ve döl verim özellikleri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilimleri Derg., 13(3): 203-212.
• Kaygısız, A., Baş, S., Görentaş İ., 1996. Esmer sığırların Altındere Tarım İşletmesi şartlarında adaptasyon ve verim özellikleri. Tarım Bil. Derg., 2(2): 21-31.
• Kaygısız, A., Akyol, İ. 1997. Esmer sığırlarda süt ve döl verim özellikleri arasındaki ilişkiler. International Animal Production, Processing and Marketing Worldwide, 12(136): 78-90.
• Kaygısız, A., Kösetürkmen, E., 2007. Akrabalı yetiştirmenin Esmer sığırların süt ve döl verim özellikleri üzerine etkisi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(2): 124-131.
• Koçak, S., Tekerli, M., Özbeyaz, C., Demirhan, D., 2007. Lalahan Merkez Hayvancılık Araştırma Enstitüsü’nde yetiştirilen Holştayn, Esmer ve Simental sığırlarda bazı verim özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enst. Dergisi, 48(2): 51-57.
• Kopuzlu S., Emsen H., Özlütürk A., Küçüközdemir A., 2007. Esmer ve Siyah Alaca ırkı sığırların Doğu Anadolu Tarımsal araştırma enstitüsü şartlarında döl verim özelikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enst. Dergisi, 48(1): 13-24.
• Oğan, M., 2000. Esmer Irk ineklerin döl verimi özellikleri ve bu özelliklere etki eden bazı çevre faktörleri. Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 19(3): 7-12.
• Özbeyaz, C., Küçük, M., Çolakoğlu, N., 1996. Malya Tarım İşletmesi Esmer ineklerinde döl verim performansı. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 36(2): 1-17.
• Özhan, M., Tüzemen, N., Yanar, M., 2011. Büyükbaş Hayvan Yetiştirme. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi. Erzurum.
• Özkök, H., Uğur, F., 2007. Türkiye'de yetiştirilen Esmer ve Siyah Alaca sığırlarda süt verimi, ilk buzağılama yaşı ve servis periyodu. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 38(2): 143-149.
• SAS, 1998. User’s Guide Statistics. SAS Inst., Inc. Cary. NC.
• Sencer, T., Kırcalıoğlu, A., Nalbant, M., 1985. Ege Bölge Zirai Araştırma Enstitüsünde Yetiştirilen Siyah Alaca, Esmer Ve Simental Sığırların Çeşitli Verim Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Ege Bölge Zirai Arş. Enst. Yay. No:53, Menemen-İzmir.
• Şekerden, Ö., Özkütük, K., 2000. Büyükbaş Hayvan Yetiştirme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı. Adana.
• Tümer, S., 2001. Süt Sığırı Yetiştirmede Döl Verimi ve Sürü Yönetimi. Kurs Notları. Çiğli, İzmir.
• Ulusan, H.O.K., Güney, H.O., 1991. Göle Tarım İşletmesindeki Karacabey Esmer sığırlarının döl verim performansı. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 38(1-2): 74-83.
• Ulusan, H.O.K., 1992. Elazığ ve Susurluk Şeker Fabrikaları çiftliklerinde yetiştirilen esmer sığırların döl verim performansı. Selçuk Üniv. Vet. Fak. Derg., 8(1): 28-32.
• Ulutaş, Z., Akman, N., Akbulut, Ö., 2004. Siyah-Alaca ırkı sığırların 305 günlük süt verimi ve buzağılama aralığına ait genetik ve çevre varyansları tahmini. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 28(1): 101-105.
• Vanlı, Y., Söğüt, B., Bas, S., 1993. Van Tarım Meslek Lisesinde yetiştirilen Esmer sığırlarda döl verimi ile ilgili özelliklerin fenotipik parametre tahminleri. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 3(1-2): 99-110.
• Vurgan, H., 1994. Konya Hayvancılık Merkez Araştırma Enstitüsünde yetiştirilen Esmer sığır sürüsünün döl ve süt verimi özelliklerinin parametre tahminleri. Doktora Tezi, S. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yanar, M., Tuzemen, N., Akbulut, Ö., Aydin, R., Ugur, F., 1997. The reproductive performance of Brown Swiss cattle raised in eastern Turkey. Indian Journal of Dairy Science, 50(4): 307-313.
• Yanar, M., Tüzemen, N., Akbulut, Ö., Aydın, R., Uğur, F., 1998. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Çiftliğinde yetiştirilen Esmer sığırların süt ve döl verim özellikleri. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül 1998, Erzurum.
• Yüksel, A.N., Soysal, M.İ., Kocaman, İ., Soysal, S.İ., 2004. Süt Sığırcılığı Temel Kitabı. Hasad Yayıncılık. Alan Matbaası. Kadıköy-İstanbul.
• Zülkadir, U., Boztepe, S., 2001. Konuklar Tarım İşletmesinde yetiştirilen Esmer sığırların bazı verim özelliklerinin fenotipik ve genetik parametreleri I. Fenotipik Parametreler. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(27): 1-10.