Farklı Rakıma Sahip Meralarda Botanik Kompozisyon ve Toprağı Kaplama Oranının Değişimi

Yıl 2012, Cilt: 43 Sayı: 1, 17 - 21, 20.02.2013

Binali Çomakli Dilara Fayetörbay Mahmut Daşçı

Öz

Bu araştırma, Erzurum Palandöken dağında farklı rakıma (I. Kesim:2000 m, II. Kesim: 2500 m, III. kesim: 3000 m) sahip
üç farklı mera alanında 2006 ve 2007 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada mera kesimlerinin bazı bitki ve toprak özellikleri
incelenmiştir. Botanik kompozisyonda buğdaygiller %64.05 ve baklagiller %11.75 oranıyla II. kesimde en yüksek, diğer
familyalar ise %42.65 oranıyla I. kesimde en yüksek belirlenmiştir. Toprağı kaplama oranı ikinci kesimde (%42.65) diğer
kesimlerden daha yüksek olmuştur. Toprakların organik madde içerikleri I., II. ve III mera kesiminde sırasıyla %2.30, %4.10,
%6.84 olarak belirlenmiştir. Her üç kesimde toprakların, pH’sı nötr yada hafif asit karakterli, potasyum içeriği çok zengin, fosfor
içeriği yetersiz bulunmuştur. Kaliteli bitki türlerinin oranını ve toplam bitki ile kaplılığı artırmak için I. ve II. sitede uygun otlatma
yönetimi planları yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Mera, rakım, botanik kompozisyon, toprağı kaplama oranı

Kaynakça

• Altın, M., 1975. Erzurum Şartlarında Azot, Fosfor ve Potasyumlu Gübrelerin Tabii Çayır ve Meranın Ot Verimine, Otun Ham Protein ve Ham Kül Oranına ve Bitki Kompozisyonuna Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniv. Basımevi, Araştırma Serisi No:95, Erzurum, 141 s.
• Andiç, C., 1985. Erzurum yöresi doğal çayır-mera ve yayla vejetasyonlarında mevcut bitki türleri, bunların hayat formları ve çiçeklenme periyotları. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 16 (4): 85-104.
• Bakoğlu, A.,1999. Otlatılan ve Korunan İki Farklı Mera Kesiminin Bazı Toprak ve Bitki Örtüsü Özelliklerinin Karşılaştırılması. Atatürk Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Bragg, T.B.,1978. Effect of burning cattle grazing and topography on vegetation of the Choppy Sands Range Sites in the Nebraska Sandhills Prairie. In Proceedings 1st International Rangeland Congress, Colorado, 248-253.
• Canfield., R.H.,1941. Application of the line interception method in sample range vegetation. J. Forestry, 39(4): 388-394.
• Çomaklı, B., Menteşe, Ö.,1999. Mera ıslahını gerektiren nedenler. T. C. Orman Bakanlığı Araştırma ve Erozyon Kontrol Genel Müdürlüğü, Doğu Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi, Mera Islahı Eğitim-Uygulama Semineri. 28-30 Haziran, Erzurum, s. 1-9.
• Çomaklı, B., Daşcı, M., Koç, A., 2008. The effects of traditional grazing practices on upland rangeland vegetation and forage quality. Turkish J. Agric. and Forestry, 32:259-265.
• Gökkuş, A., 1984. Değişik Islah Yöntemleri Uygulanan Erzurum Tabii Meralarının Kuru Ot ve Ham Protein Verimleri ile Botanik Kompozisyonları Üzerinde Araştırmalar, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Tarla Bitkileri Bölümü, Erzurum.
• Gökkuş, A., Koç, A.,1991. Alpin Mer'alar: Vejetasyon Yapısı ve Önemi.Tarımda Kaynak Dergisi, 2: 43-47.
• Gökkuş, A., Avcı, M., Aydın, A., Mermer, A., Ulutaş, Z., 1993. Yükseklik, Eğim ve Yöneyin Mera Vejetasyonlarına Etkileri, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü. No: 13, Erzurum.
• Günay, T., 1995. Orman Ormansızlaşma Toprak ve Erozyon (3. basım).TEMA Vakfı Yayınları. No:1, İstanbul.
• Herbel, C. H., Pieper, R. D.,1991. Grazing Management. In Semiarid Lands and Deserts: Soil Resources and Reclamation (Ed.J.Skujin), Marcel Dekker, 361-385, New York.
• Koç, A., Gökkuş, A., Serin, Y., 1994. Türkiye çayır-meralarının durumu ve erozyon yönünden önemi. Ekoloji Çevre Dergisi 13: 36-41.
• Koç A., 1995. Topoğrafya ile Toprak Nem ve Sıcaklığının Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerine Etkileri. Atatürk Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Lauenroth, W. K., 1979. Grassland Primary Production: North American Grassland in Perspective. In Perspectives in Grasslands Ecology (Ed.N.French). Springer-Verlag, 3-24, New York.
• Neath, M. A., Chanasyk, D. S., Rathwell, R. L., Baile, A. W., 1991.Grazing Impacts on Soil Water sin Mixed Praire and Fescue Grassland Ecosystems of Alberta. Canadian J. Soil Sci. 71:313-325.
• Okatan, A., 1987. Trabzon Meryemana Deresi Yağış Havzası Alpin Meralarının Bazı Fiziksel ve Hidrolojik Toprak Özellikleri ile Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. T. C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayınları. No: 664, Seri No: 62, 290,Ankara.
• Öztaş, T., Koç, A., Çomaklı, B., 2003. Changes in vegetation and soil properties along- a slope on overgrazed and eroded rangelands. J. Arid Environment 55:93-100.
• SAS, 2002. SAS user’s guide: Statics. 5th ed. SAS Institute, Cary, NC.
• Strasia, C. A., Thorn, M., Rice, R. W., Smith, D. R., 1970. Grazing habits, diet and performance of sheep on alpine ranges. J. Range Manage.23: 201-208.
• Thilenius, J. F., 1979. Range Management in the Alpine Zone: Practices and Problems, In Special Managements Needs of Alpine Ecosystems (Ed.D.A.Johnson). Soc. Range Manage.,Range Sci. Series No: 5,pp.43-64.
• Tosun, F., 1968. Transekt Metodu ile Yapılan Mera Vejetasyonu Çalışmalarında Optimum Numune Intensitesinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Araştırma Enstitüsü Araştırma Bülteni No:27, Erzurum.
• White M,R., Pieper, R. D., Donart, G. M., Trifaro, L. W., 1991. Vegatital response to short duration and continuous grazing in south-central New Mexico. J. Range Manage., 44:399- 403.